Bielactwo - czym jest, jak leczyć bielactwo nabyte i wrodzone? Preparaty na bielactwo

Bielactwo nabyte objawia się występowaniem jasnych, ograniczonych plam na powierzchni skóry, powstających w wyniku zaburzeń produkcji melaniny. Postać wrodzona tej choroby to albinizm, występuje on jednak niezwykle rzadko. Bielactwo nabyte może wystąpić w każdym wieku, jednak zazwyczaj pierwsze symptomy można zaobserwować pomiędzy 10 a 30 rokiem życia. Czy są skuteczne metody leczenia bielactwa?

Czym jest bielactwo?

Bielactwo nabyte (vitiligo) jest idiopatycznym, postępującym odbarwieniem skóry i włosów, które charakteryzuje się całkowitym brakiem melanocytów (komórek barwnikowych) w zajętej skórze. Jej rozpowszechnienie w społeczeństwie szacuje się na około 1%. Z powodu braku produkcji melaniny, ilość pigmentu w skórze miejscami jest za mała i pojawiają się na białe plamy (odbarwienia). Spontaniczna remisja choroby jest możliwa, jednak zwykle do niej nie dochodzi.

Bielactwo - objawy

Jakie są objawy bielactwa? Bielactwo objawia się jako dobrze odgraniczone, kredowobiałe, symetryczne plamy zlokalizowane w różnych miejscach na skórze. Najczęściej naokoło ust i na powierzchniach wyprostnych. Postęp zmian może prowadzić do rozległej depigmentacji, na każdej części ciała.

Bielactwo - przyczyny

Uważa się, że bielactwo ma podłoże autoimmunologiczne. Ocenia się, że pacjenci z tym schorzeniem mają zwiększone ryzyko rozwoju innych chorób o podłożu autoimmunologicznym, między innymi cukrzycy typu I, chorób tarczycy, choroby Addisona, niedokrwistości złośliwej. Pewną rolę przypisuje się także zaburzeniom unerwienia oraz stresowi oksydacyjnemu.

Bielactwo nabyte

Czym jest bielactwo nabyte? Bielactwo nabyte przyjmuje postać licznych, odbarwionych plam, które są różnego kształtu i wielkości. Nie wykazują objawów zapalnych ani zanikowych, otoczone są przebarwioną obwódką. Mogą występować zarówno u dzieci, jak i dorosłych. Choroba ta w 30% przypadków występuje rodzinnie. Dziedziczona jest z reguły autosomalnie dominująco, z różnymi zmianami w genach. Zaburzenia melanogenezy polegają na zmniejszonej produkcji melaniny oraz niszczeniu melanocytów w wyniku procesu autoimmunologicznego. Często w badaniach klinicznych obserwuje się obecność różnego rodzaju autoprzeciwciał m.in przeciwtarczycowych, przeciwjądrowych, przeciw komórkom okładzinowym błony śluzowej żołądka. U 20-30% pacjentów występują inne choroby z autoagresji np. choroby Hashimoto, toczeń rumieniowaty, twardzina, łysienie plackowate, stwardnienie rozsiane, cukrzyca typu I, choroba Addisona i inne. Stwierdza się występowanie przeciwciał przeciwmelanocytowych. Umiejscowienie jest różne, najczęściej obserwuje się odbarwienia na twarzy, grzbiecie rąk, narządach płciowych. Plamy mogą pojawiać się nagle lub stopniowo. Z reguły choroba utrzymuje się całe życie. Choroba zwykle rozpoczyna się między 10 a 30 rokiem życia.

Bielactwo wrodzone

Czym jest bielactwo wrodzone (albinizm)? Bielactwo wrodzone uogólnione, czyli inaczej albinizm, to choroba genetyczna, w której zanik barwnika widoczny jest nie tylko w skórze, ale również włosach i tęczówce oka. Skóra i włosy są bardzo jasne, praktycznie białe. Tęczówka ma bardzo blady odcień, czasami bywa czerwonawa. Albinosi mają problemy ze wzrokiem, często występuje silna krótko- lub dalekowzroczność, astygmatyzm, nieprawidłowy rozwój siatkówki. Ze względu na niedobór melaniny, są oni bardzo narażeni na poparzenia słoneczne. Konieczne jest stosowanie kremów z bardzo wysokimi filtrami chroniących przed promieniowaniem UVA oraz UVB. Najlepsze będą kremy z SPF50+, PA+++ lub ++++.

Bielactwo ograniczone wrodzone (albinizm lokalny) charakteryzuje się występowaniem takich samych odbarwień jak w przypadku bielactwa nabytego, jednak widoczne się już od urodzenia. Plamy bielacze układają się wzdłuż przebiegu nerwów oraz włosów. Najczęściej zauważalne są na linii środkowej czoła. Bardzo rzadko zmiany pojawiają się na dłoniach oraz stopach.

Diagnostyka bielactwa

W diagnostyce zawsze zbierany jest wywiad dotyczący pracy zawodowej, by odróżnić bielactwo idiopatyczne od zawodowego. Przeprowadza się także badania w kierunku innych chorób autoimmunologicznych - oznaczenie stężenia glukozy na czczo, przeciwciała tarczycowe, TSH. Dermatolog ustala rozpoznanie na podstawie stwierdzenia odbarwionych plam bielaczych, które występują wieloogniskowo.

Leczenie bielactwa

Czy bielactwo można wyleczyć? Nie opracowano terapii, która zapewnia wyleczenie z bielactwa. Miejscowo stosuje się glikokortykosteroidy o silnym działaniu, pochodne witaminy D3 lub inhibitory kalcyneuryny (takrolimus, pimekrolimus), który może stymulować repigmentację w obrębie zmian ograniczonych. Inhibitory kalcyneuryny mogą być bezpiecznie stosowane na twarz, w tym na powieki.

W przypadku bardziej rozległych zmian, stosuje się PUVA z użyciem ogólnych lub miejscowo działających psoralenów. Proces repigmentacji może trwać miesiącami i często jest niepełny. Wśród innych metod wymienia się zastosowanie lasera ekscymerowego emitującego światło UVB o długości 308 nm, a także fototerapię. W ostatnich latach duże nadzieje pokłada się w chirurgicznych metodach leczenia bielactwa nabytego. Z okolic zdrowej skóry pobiera się melanocyty, które później implantuje się w obszary skóry z pogorszoną pigmentacją.

Przypisy

1. Rycroft R. Dermatologia. PZWL Wydawnicwto Lekarskie, 2014.
2. Jabłońska S. Choroby skóry i choroby przenoszone drogą płciową, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2013.
3. Bergqvist, Christina, and Khaled Ezzedine. "Vitiligo: a review." Dermatology6 (2020): 571-592.