Zgaga i refluks - co to za zjawiska? Jaki mechanizm powoduje pojawienie się zgagi?

Zgaga jest uczuciem pieczenia w przełyku, powodowanym przez cofający się z żołądka kwas solny (tak zwany sok żołądkowy). Przyczyną takiego cofania jest dysfunkcja dolnego zwieracza przewodu pokarmowego, którego prawidłowe działanie powinno zapobiegać takim sytuacjom. Dysfunkcja ta ma z kolei źródło w zbyt dużej relaksacji zwieracza (fizjologicznie stan ten pojawia się na przykład w ciąży), co jest cechą charakterystyczną dla choroby refluksowej przełyku, a także dla przepukliny rozworu przełykowego przepony.

Oprócz samego pieczenia w przełyku (zgagi), przy cofaniu się treści żołądkowo-jelitowej pacjent może odczuwać także ból w mostku (nierzadko promieniujący do żeber czy ramion). Dodatkowo nieswoistym objawem towarzyszącym jest również kaszel, drapanie w gardle i chrypka (symptomy te są odczuwalne zwłaszcza rano, po przebudzeniu). Co ważne - zgaga u osób z dysfunkcjami zwieracza przełyku pojawia się głównie po przyjęciu pozycji horyzontalnej, a także po spożyciu tłustych lub ostrych pokarmów oraz takich produktów, jak kawa, mięta, cytrusy, napoje gazowane.

Leki na refluks i zgagę - jakie substancje zawierają?

Leki na zgagę i refluks dzieli się ogólnie na 2 rodzaje:

• leki zobojętniające kwas solny oraz powlekające ściany przełyku, chroniąc je tym samym przed negatywnym wpływem kwasu. Preparaty zobojętniające kwas solny zawierają między innymi takie substancje, jak sole glinu, wapnia czy magnezu, natomiast leki powlekające są z kolei wzbogacone w kwas hialuronowy, kwas alginowy lub argininę (to właśnie te leki zazwyczaj dostępne są w formie „mleczek” na zgagę - czyli płynnych zawiesin). Te sposoby na zgagę mogą być stosowane doraźnie, gdy refluks żołądkowo-przełykowy występuje rzadko i nie wpływa znacząco ani na zdrowie, ani na komfort życia pacjenta;
• leki hamujące wydzielanie kwasu solnego - głównie z grupy tak zwanych inhibitorów pompy protonowej. Substancje te to między innymi omeprazol, pantoprazol, rabeprazol i inne. Te leki należy przyjmować kilka razy dziennie (schemat dawkowania ustala lekarz), by osiągnąć pożądany efekt terapeutyczny. Inhibitory pompy protonowej powoli wypierają inne leki hamujące wydzielanie kwasu solnego - a mianowicie grupę antagonistów receptora H2, działających mniej efektywnie (do tej grupy należą takie substancje czynne, jak ranitydyna czy famotydyna).

Oczywiście oprócz wymienionych powyżej leków, warto także zastosować domowe sposoby na zgagę, które skutecznie wspierają konwencjonalne leczenie i wpływają na zminimalizowanie częstotliwości występowania epizodów refluksu.

Domowe sposoby na zgagę i refluks - czy warto je stosować?

Wśród domowych sposobów na zgagę bardzo często wyróżnia się picie mleka lub spożywanie produktów mlecznych w momencie odczuwania objawów, a także spożywanie sody oczyszczonej - która miałaby swoim odczynem neutralizować kwaśny sok żołądkowy, cofający się do przełyku. I choć w teorii sposoby te mają szansę zadziałać, to znacznie lepszym wyborem będzie zastosowanie leków na zgagę i refluks - o sprawdzonym działaniu i pewnych rezultatach.

Oprócz przyjmowania leków, najlepsze, domowe sposoby na zgagę to:

• redukcja kilogramów (jeśli zachodzi taka potrzeba) lub utrzymanie prawidłowej masy ciała (nadwaga i otyłość sprzyja powstawaniu refluksu);
• odczekanie nawet do 2-3 godzin po posiłku z przyjęciem pozycji horyzontalnej (położeniem się) lub schylaniem - takie pozycje również wspomagają cofanie się treści żołądkowej do przełyku;
• ograniczenie lub całkowite wyeliminowanie pokarmów oraz napojów sprzyjających zgadze (napoje gazowane, kawa, mięta, cytrusy, czekolada, potrawy ostre i tłuste);
• spanie na wysoko ułożonej poduszce (jeśli objawy refluksu i zgagi nasilają się w nocy).

Wypełniając wymienione wyżej zalecenia, warto także zadbać o redukcję stresu oraz o spokojne, miarowe spożywanie posiłków oraz dobre przeżuwanie kolejnych kęsów.