Siemię lniane – właściwości prozdrowotne, przeciwwskazania, czym jest, jak jeść i pić siemię lniane?

Nasiona lnu są bogatym źródłem kwasów tłuszczowych omega-3 o działaniu prozdrowotnym. Ponadto, kisiel z siemienia lnianego działa powlekająco i łagodząco na układ pokarmowy, przez co często jest stosowany przez osoby z chorobą wrzodową żołądka. Z siemienia lnianego wytwarza się także olej, bogaty w nienasyconych kwasy tłuszczowe. Jak spożywać siemię lniane i jakie ma zastosowania?

Siemię lniane – właściwości

Nasiona lnu (łac. Semen Lini Flax, ang. linseed) są surowcem roślinnym szeroko wykorzystywanym w fitoterapii. Zawierają one śluzowe polisacharydy o dużej lepkości, zawierające w swojej strukturze ksylozę, kwas galakturonowy, galaktozę, ramnozę oraz kwasy tłuszczowe. W nasionach lnu, olej stanowi około 30-45%. Dominującą frakcją są triglicerydy kwasu alfa-linolenowego ALA (40-60%) i linolowego. Ponadto, siemię lniane zawierają około 25% białka, błonnik pokarmowy, fitosterole, witaminy, minerały, 0,1-1,5% glukozydów cyjanogennych oraz lignany.

Lignany wykazują działanie przeciwmiażdżycowe, antyoksydacyjne, regulują gospodarkę hormonalną oraz neutralizują działanie wolnych rodników. Zmniejszają stężenie cholesterolu LDL we krwi, dlatego są wartościowym składnikiem w leczeniu i prewencji chorób sercowo-naczyniowych. Dzięki zawartości kwasów omega-3 olej lniany działa przeciwzapalnie, przeciwutleniająco i antyagregacyjnie, stanowiąc element profilaktyki wielu chorób, jak m.in zakrzepica. Śluz tworzy ochronną powłokę dla błony śluzowej przewodu pokarmowego. Zawarty w siemieniu lnianym  błonnik po kontakcie z wodą zwiększa objętość, dając uczucie sytości i przyspieszając pasaż jelitowy.

Najczęściej spotykanym lnem jest tzw. len brązowy. W sklepach ze zdrową żywnością dostępna jest również inna odmiana - len złoty. Charakteryzuje się ona większą zawartością kwasów tłuszczowych omega-3, jednak słabszą aktywnością antyoksydacyjną.

Siemię lniane – wartości odżywcze

100 gramów siemienia lnianego zawiera 534 kcal, 18.3 g białka, 42,2 g tłuszczów oraz 28,9g węglowodanów, z czego błonnik stanowi 27,3g.

Tabela 1. Zawartość wybranych składników w nasionach lnu zwyczajnego.

Siemię lniane – zastosowanie

Nasiona lnu wykorzystywane są przede wszystkim wewnętrznie do leczenia zaparć, nieżytu żołądka i jelit, a także w łagodzeniu objawów choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy. Dzięki surowcom śluzowym, działa ochronnie i łagodząco na układ pokarmowy. Fiotestrogeny, antyoksydanty oraz inne związki bioaktywne sprzyjają przywracaniu i utrzymaniu równowagi fizjologicznej organizmu. Szczególnie polecane jest dla osób ze schorzeniami takimi jak:

• zaparcia
• Refluks żołądkowo-przełykowy
• choroba wrzodowa żołądka
• choroba wrzodowa dwunastnicy
• nadkwaśność żołądka
• hiperglikemia poposiłkowa
• cukrzyca
• hipercholesterolemia
• nadciśnienie tętnicze

Ponadto, siemię lniane może być stosowane jako wartościowe uzupełnienie diety kobiet w wieku okołomenopauzalnym, ze względu na zawartość fitoestrogenów. Rozpuszczalny błonnik pokarmowy ogrywa rolę w rozwoju prawidłowej mikroflory jelitowej.

Jak spożywać siemię lniane? Jak jeść i pić siemię lniane?

W jaki sposób pić siemię lniane? Dorośli i dzieci powyżej 12 roku życia w celu leczenia zaparć powinni stosować 3 razy dziennie 5 gramów nasion w całości lub mielonych wymieszanych z wodą, które dodatkowo po połknięciu należy popić szklanką wody. Wypróżnienie następuje po około 24 godzinach. U młodszych dzieci, w wieku od 6 do 12 lat zaleca się połowę dawki. Jako środek przeczyszczający z reguły jest stosowane 2-3 dni.

Jako środek osłaniający błony śluzowe żołądka i jelit stosuje się kisiel (kleik) przygotowywany na zimno. 5-10g nasion zalewa się 150ml wody o temperaturze pokojowej. Po zalaniu wodą, należy odstawić na 30-60 minut w celu napęcznienia, po czym odcedzić przez sitko (pić napar bez nasion). Zamiast wody, do przygotowywania kleiku można również zastosować napar z ziela krwawnika lub kwiatów rumianku.

Do użytku zewnętrznego na kompresy lub okłady używa się mielone siemię, 30-50g pokruszonych lub sproszkowanych nasion wymieszanych z niewielką ilością wody.

Siemię lniane zawiera wiele prozdrowotnych składników, dlatego sprawdzi się także jako element zbilansowanej diety u osób zdrowych. Określa się je mianem superfood. Można je dodawać zarówno zmielone ziarno, jak i w całości do wypieków, koktajli. Olej lniany można stosować zamiennie z oliwą do sałatek.

Siemię lniane – przeciwwskazania do stosowania

Przeciwwskazaniem do stosowania jest niedrożność jelit, ostry ból brzucha nieznanego pochodzenia oraz uczulenie na len. Należy pamiętać, że przy stosowaniu siemienia, wchłanianie leków może być opóźnione, jeśli stosuje się je wraz z surowcem. Pomimo zawartości cyjanogennych glikozydów w nasionach, nie opisywano toksycznego działania. Kwaśne środowisko żołądka powoduje, że jedynie część z tych związków ulega hydrolizie.

Przypisy:

1. De Silva, S. Franklyn, and Jane Alcorn. "Flaxseed lignans as important dietary polyphenols for cancer prevention and treatment: Chemistry, pharmacokinetics, and molecular targets." Pharmaceuticals2 (2019): 68.
2. Toulabi, Tahereh, et al. "Effects of flaxseed on blood pressure, body mass index, and total cholesterol in hypertensive patients: A randomized clinical trial." EXPLORE(2021).