Krzywa insulinowa - wskazania, przebieg, przygotowanie do badania

Krzywa insulinowa to jedno z podstawowych badań w diagnostyce cukrzycy oraz insulinooporności. Jak się do niego przygotować? Jakie są wskazania do wykonania badania?

Insulina - co to jest?

Insulina jest anabolicznym hormonem peptydowym o działaniu ogólnoustrojowym. Odgrywa zasadniczą rolę w metabolizmie węglowodanów. Wpływa również na rozkład białek i tłuszczów. Insulina została odkryta w roku 1922 przez Fredericka Bantinga, za co otrzymał Nagrodę Nobla. Pierwszy raz została zsyntetyzowana chemicznie w 1963 roku, co stanowiło przełom w leczeniu cukrzycy. Insulina w organizmie produkowana jest przez komórki wysp trzustkowych, jako odpowiedź na rosnące stężenie glukozy we krwi. Insulina powoduje obniżenie stężenia glukozy poprzez umożliwienie jej wchłaniania przez komórki, stymulowanie przekształcania jej nadmiaru w tłuszcz, a także pobudzanie tkanki mięśniowej oraz wątroby do jej magazynowania w postaci glikogenu.

Badanie krzywej insulinowej – na czym polega?

Krzywa insulinowa polega na ocenie stężenie insuliny na czczo oraz po 1 i 2 godzinach po podaniu testowej dawki glukozy. Analogicznie przeprowadza się krzywą glukozową, podczas tego samego badania.

Badanie krzywej insulinowej - zastosowanie

Badanie krzywej insulinowej stosuje się w diagnostyce różnych chorób metabolicznych, w tym w diagnostyce:

• Cukrzycy typu I
• Cukrzycy typu II
• Insulinooporności
• Cukrzycy ciążowej
• Guzów trzustki wydzielających insulinę
• Zespołu metabolicznego
• Zespołu policystycznych jajników

Przygotowanie do badania krzywej insulinowej

Przed wykonaniem badania, pacjent powinien wykonać oznaczenie stężenia glukozy na czczo, nie wcześniej niż 30 dni przed oznaczeniem krzywej insulinowej. Jest to zabezpieczenie przed potencjalnymi powikłaniami, gdyby pacjent miał cukrzycę. Wypicie roztworu glukozy przez cukrzyka, mogłoby skutkować omdleniem. Krzywej insulinowej nie powinno się wykonywać w czasie trwania infekcji, antybiotykoterapii, intensywnych treningów i zawodów sportowych, ponieważ wynik może być zaburzony. Pacjenci przyjmujący leki wpływające na stężenie glukozy (np. metformina) przed badaniem powinni skonsultować się z lekarzem prowadzącym, ponieważ może być konieczne ich odstawienie.

Na 3 dni przed wykonaniem krzywej insulinowej nie powinno się stosować drastycznych diet niskokalorycznych, niskowęglowodanowcyh ze względu na zafałszowanie wyniku. Powinno się odżywiać tak jak każdego innego dnia. Dobowe spożycie węglowodanów powinno być na poziomie przynajmniej 150 gramów. Na 3 dni przed badaniem nie powinno się również pić kawy, herbaty i innych napojów zawierających kofeinę (yerba mate, zielona herbata, napoje energetyzujące, cola, pepsi), alkoholu a także odstawić palenie papierosów.

W dniu badania, ostatni posiłek powinien być zjedzony co najmniej 8 godzin przed pobraniem krwi. Badanie powinno być przeprowadzone rano, ponieważ tolerancja  glukozy zmniejsza się w godzinach popołudniowych i wieczornych w wyniku zmniejszonej wrażliwości tkanek na insulinę oraz mniejszej wrażliwości komórek trzustkowych na glukozę. Po wypiciu roztworu z glukozą, aż do zakończenia badania (pobranie krwi po 2godzinach od obciążenia glukozą) nie wolno nic jeść, pić, palić papierosów, przyjmować leków ani wychodzić z laboratorium.

Badanie insuliny po obciążeniu glukozą – jak przebiega?

Pacjent powinien przyjechać do laboratorium na czczo. Zazwyczaj, musi on przynieść ze sobą glukozę kupioną w aptece. Pobierana jest krew do badań i oznaczane jest stężenie insuliny na czczo. Następnie, należy wypić roztwór glukozy – 75 gramów glukozy rozpuszczonej w szklance wody. Należy to zrobić jak najszybciej. Czas picia nie powinien przekroczyć 5 minut. Kolejne próbki krwi pobierane są odpowiednio po 60 i 120 minutach od wypicia roztworu.

Jak interpretować wynik badania insuliny we krwi?

Poziom insuliny na czczo nie powinien przekraczać 10 mU/ml. Po godzinie od obciążenia glukozą, stężenie insuliny nie powinno być wyższe niż 50 mU/ml, natomiast po 2 godzinach – niższe nić 30 mU/ml.

Tabela 1. Stężenie insuliny – normy.

Podwyższone stężenie insuliny obserwuje się w jednostkach chorobowych takich jak cukrzyca typu 2, cukrzyca ciążowa, insulinooporność, nietolerancja fruktozy, nietolerancja galaktozy, wyspiak trzustki, akromegalia, choroba Cushinga, zespół policystycznych jajników (PCOS)

Zbyt niskie stężenie insuliny można zaobserwować w cukrzycy typu 1, w późnej fazie cukrzycy typu 2, chorobach z podwyższonym stężeniem kortyzolu, niedoczynności przysadki mózgowej, raku trzustki, zapaleniu trzustki.

Leki wpływające na stężenie insuliny

Niektóre środki farmakologiczne mogą powodować zmianę stężenia insuliny we krwi. Ich przykłady przedstawione są w tabeli 2.

Tabela 2. Przykłady leków zwiększających i zmniejszających stężenie insuliny we krwi.

Przypisy

1. Korbut R. Farmakologia. PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2017.
2. Szczeklik A. Interna Szczeklika. Podręcznik chorób wewnętrznych. PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2016.
3. Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę 2021 . Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego