Nietrzymanie moczu w ciąży i po porodzie - przyczyny, objawy, leczenie

Objawy nietrzymania moczu

Nietrzymanie moczu (inkontynencja) to mimowolny wyciek moczu z pęcherza moczowego. Może pojawić się u każdego, najczęściej jednak dotyka kobiety. Ryzyko nietrzymania moczu jest tym większe, im więcej w ciągu życia było ciąż i porodów. Częściej pojawia się u kobiet otyłych, cierpiących na zaparcia oraz po przebytych operacjach ginekologicznych. Jak może objawiać się problem z nietrzymaniem moczu?

• Nagły wyciek moczu z cewki moczowej w trakcie dużego wysiłku fizycznego - kichania, kaszlu, dźwigania ciężkich przedmiotów czy biegania
• Niekontrolowane popuszczanie moczu w trakcie snu, czynnościach codziennych, sytuacjach stresujących
• Częsta potrzeba oddania moczu (więcej niż 8 razy w ciągu dnia lub 2 razy w nocy)
• Nagła, niemożliwa do opanowania potrzeba oddania moczu

Nietrzymanie moczu w ciąży – przyczyny

Nietrzymanie moczu w czasie ciąży może mieć różne przyczyny. U kobiet w ciąży obserwuje się zwiększoną produkcję moczu, co powoduje częstszą potrzebę korzystania z toalety. Rozszerzająca się macica zaczyna coraz bardziej uciskać na pęcherz moczowy. Zmiany hormonalne przyczyniają się do osłabienia funkcji mięśni dna miednicy (mięśni Kegla). Te wszystkie zmiany przyczyniają się do wystąpienia nietrzymania moczu. Parcie na pęcherz najsilniej jest odczuwalne w trzecim trymestrze ciąży.

Przyczyny nietrzymania moczu po porodzie

Główną przyczyną popuszczania moczu po porodzie jest rozciągnięcie, rozluźnienie i osłabienie mięśni dna miednicy. Problem może utrzymywać się nawet kilka miesięcy po porodzie.

Czy zawsze dochodzi do popuszczania moczu w ciąży?

Nietrzymanie moczu może pojawić się u znacznej części kobiet, ale nie jest to regułą. W czasie ciąży najczęściej obserwowane jest wysiłkowe nietrzymanie moczu, czyli podczas wykonywania aktywności fizycznej. Szacuje się, że dotyka średnio 4 na 10 ciężarnych. Popuszczanie moczu można łatwo zauważyć przy noszeniu wkładek higienicznych - czasami jest to jedynie kilka kropli w ciągu dnia. Należy jednak zwrócić uwagę czy wyciekowi nie towarzyszy pieczenie, ból lub nieprzyjemny zapach - mogą to być objawy infekcji dróg moczowych lub zakażenia pochwy. Różowawy kolor może świadczyć o odejściu wód płodowych. Przy zaobserwowaniu nieprzyjemnego zapachu moczu lub innych zaburzeń należy skonsultować się z ginekologiem.

Nietrzymanie moczu w ciąży i po porodzie - leczenie

Dobór metody leczenia zależy od występującej przyczyny, nasilenia oraz rodzaju nietrzymania moczu. W trakcie trwania ciąży postępowanie jest bardzo zachowawcze i obejmuje ćwiczenie mięśni dna miednicy oraz dokładne opróżnianie pęcherza przy korzystaniu z toalety. Po dobór zestawu ćwiczeń najlepiej udać się do fizjoterapeuty.

Po porodzie nietrzymanie moczu najczęściej ustępuje samoistnie. Jeżeli utrzymuje się przez dłuższy czas wśród możliwych opcji wymienić można:

• Zaprzestanie palenia tytoniu
• Ćwiczenia mięśni Kegla
• Redukcja masy ciała u osób otyłych i z nadwagą
• Biofeedback i trening pęcherza
• Leczenie farmakologiczne
• Leczenie operacyjne

Ćwiczenia mięśni dna miednicy

Ćwiczenia mięśni dna miednicy są jednym z najlepszych sposobów radzenia sobie z problemem inkontynencji. Są nieodłącznym elementem leczenia nietrzymania moczu. Polegają one na napinaniu i rozluźnianiu mięśni otaczających cewkę moczową. Podczas mikcji, ich napięcie hamuje przepływ strumienia moczu. Ćwiczenia są bardzo proste. Wystarczy je wykonywać 3 razy dziennie przez 5 minut. Można robić naprzemiennie serie o różnej intensywności np. 4-5 razy napiąć mięśnie na 5-8 sekund, a następnie 4-5 razy na 2-3 sekundy. Po każdym napięciu, należy rozluźnić mięśnie na kilka sekund. Warto zmieniać pozycje w trakcie ćwiczeń uwzględniając stojącą, siedzącą oraz leżącą. Po około 6 tygodniach w większości przypadków obserwuje się znaczne zmniejszenie dolegliwości. Całkowity czas dzienny ćwiczeń nie powinien przekraczać 15 minut. Należy pamiętać, aby nie ćwiczyć podczas oddawania moczu.

Prawidłowa higiena i produkty na nietrzymanie moczu

Osoby z nietrzymaniem moczu mogą wspomagać się różnymi produktami aptecznymi. Jeśli wyciek jest niewielki można skorzystać z wkładek urologicznych lub specjalnych podpasek, które mają właściwości chłonne. W przypadku występowania bardziej obfitych wycieków polecane są pieluchomajtki lub majtki chłonne. Pomocne również mogą okazać się suplementy wspomagające prawidłową pracę układu moczowego. W skład suplementów najczęściej wchodzą ekstrakty z żurawiny, pokrzywy, pestek dyni. Przed ich zastosowaniem w trakcie ciąży należy skonsultować się z lekarzem, ponieważ mogą one wchodzić w interakcje z przyjmowanymi lekami lub być przeciwwskazane z innych względów. Bardzo często preparaty zawierają również witaminę D3, która korzystnie oddziałuje na działanie układ immunologiczny oraz funkcje mięśni, w tym również mięśni dna miednicy. Osoby z problemem nietrzymania moczu powinny dodatkowo dużą uwagę przykładać do higieny intymnej, stosując specjalne żele i emulsje. Można dodatkowo zaopatrzyć się w nawilżane chusteczki do higieny intymnej.

Przypisy

1. Moossdorff-Steinhauser, Heidi FA, et al. "Prevalence, incidence and bothersomeness of urinary incontinence in pregnancy: a systematic review and meta-analysis." International urogynecology journal (2021): 1-20.
2. Dinc, Ayten. "Prevalence of urinary incontinence during pregnancy and associated risk factors."LUTS: Lower Urinary Tract Symptoms 10.3 (2018): 303-307.
3. Rocha, Juliana, et al. "Assessment of urinary incontinence in pregnancy and postpartum: observational study." Acta medica portuguesa 30.7-8 (2017): 568-572.
4. Słomko, Z. Ginekologia. PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2008.