Nietrzymanie moczu u mężczyzny – przyczyny i objawy, leczenie nietrzymania moczu u mężczyzn

Czym jest inkontynencja (inaczeje nietrzymanie moczu)?

Nietrzymanie moczu (NTM, inkontynencja) to schorzenie, które dotyka zarówno kobiety, jak i mężczyzn. W przypadku panów jednak o wiele mniej wiadomo na temat tej dolegliwości – mężczyźni zazwyczaj ignorują pierwsze objawy inkontynencji i zwlekają z wybraniem się do lekarza, wstydząc się dolegliwości. Tymczasem ponad połowa panów po 70. roku życia boryka się z popuszczaniem moczu[1], chociaż problem dałoby się często wyeliminować we wcześniejszym jego stadium.

Nietrzymanie moczu (inkontynencja) a prostata

W wielu przypadkach nietrzymanie moczu u mężczyzn wynika z występowania problemów z gruczołem krokowym[2]. Prostata (stercz) otacza cewkę moczową i znajduje się pod pęcherzem moczowym. Po 45. roku życia, na skutek zachodzących w męskim organizmie zmian hormonalnych, stercz zaczyna się powiększać i coraz mocniej zaciskać wokół cewki moczowej.

W początkowym stadium nietrzymania moczu prostata utrudnia oddawanie moczu, a mężczyzna po wyjściu z toalety ma wrażenie niepełnego opróżnienia pęcherza. Może dochodzić też do pierwszych popuszczeń (wycieku moczu). Pęcherz zaczyna pracować intensywniej, by pozbyć się moczu, co prowadzi do przerostu mięśnia jego wypieracza. Mężczyzna może czuć pilną potrzebę oddania moczu, jeśli jednak nadal będzie zalegał on w pęcherzu, NTM może spowodować stany zapalne, zastój moczu w nerkach, a nawet niewydolność nerek. Dlatego właśnie wczesna diagnostyka jest tak istotna.

Inne przyczyny nietrzymania moczu u mężczyzn

Nietrzymanie moczu może być spowodowane również innymi problemami z gruczołem krokowym, m.in. jego zapaleniem lub co gorsza – nowotworem. Jednak przyczyny dolegliwości nie zawsze należy dopatrywać się w sterczu. Może być ona skutkiem również:

• infekcji układu moczowego;
• uszkodzeniem cewki moczowej;
• innej choroby (np. cukrzycy, stwardnienia rozsianego, Alzheimera, Parkinsona);
• przyjmowania leków o właściwościach moczopędnych;
• udaru mózgu lub innego urazu.

Jakie są pierwsze objawy nietrzymania moczu?

Warto wiedzieć, jakie są pierwsze objawy nietrzymania moczu i w razie ich wystąpienia skonsultować się z lekarzem. O rozwoju dolegliwości może informować częste korzystanie z toalety – nie tylko w dzień, ale również w nocy. Mężczyzna może zauważyć u siebie także zmiany w czasie korzystania z toalety: musi chwilę poczekać, aż mocz zacznie wypływać, jego strumień jest wąski, a opróżnianie pęcherza trwa stosunkowo długo. Niepokojący jest zwłaszcza ból podczas oddawania moczu, a także uczucie, że pęcherz nie opróżnił się całkowicie. Innym niepokojącym objawem NTM jest występowanie naglącego parcia.

Do lekarza panowie powinni udać się natychmiast, jeśli podczas korzystania z toalety zaczną odczuwać drętwienie stóp, nóg czy pośladków. Pilna interwencja lekarza jest też potrzebna w razie zauważenia w moczu krwi lub gdy mocz ma brązowawe zabarwienie.

Stopnie nietrzymania moczu

Specjaliści wyróżniają kilka stopni dolegliwości, w zależności od ilości popuszczanego moczu. Nietrzymanie moczu najczęściej zaczyna się od kropelkowego wyciekania moczu, np. po wyjściu z toalety. Lekkie nietrzymanie moczu ma miejsce wtedy, gdy pacjent popuszcza niewielkie ilości płynu, np. podczas śmiania się, kichania, kaszlu itp. Średnim stopniem nietrzymania moczu określa się sytuację, gdy pacjent popuszcza większe ilości moczu, np. wstając z krzesła, wysiadając z samochodu itp. Całkowite nietrzymanie moczu dotyka osoby, które mimowolnie oddają mocz, nie kontrolując swojego pęcherza – np. stojąc czy leżąc.

Diagnostyka nietrzymania moczu

Diagnostykę nietrzymania moczu zazwyczaj rozpoczyna się od badania narządów płciowych oraz prostaty per rectum (przezodbytniczo). Dzięki temu badaniu lekarz może wstępnie stwierdzić, czy gruczoł ma prawidłową wielkość i symetrię, czy też może zaszły w nim jakieś zmiany. Pacjent jest też kierowany na badania laboratoryjne krwi i moczu.

W niektórych przypadkach pacjent dodatkowo musi wykonać badanie poziomu PSA (antygenu sterczowego) oraz badanie urodynamiczne. Lekarz może zlecić mu też USG.

Higiena przy nietrzymaniu moczu

Pacjenci z nietrzymaniem moczu, wstydząc się rozmawiać o swoim problemie, często nie wiedzą, jak radzić sobie z codzienną higieną. Warto jednak wiedzieć, że wybór artykułów chłonnych dla osób z nietrzymaniem moczu jest duży, a każdy mężczyzna znajdzie produkt dopasowany do jego gabarytów, stopnia nasilenia dolegliwości czy oczekiwań względem dyskrecji.

Kropelkowe nietrzymanie moczu

Na kropelkowe i lekkie nietrzymanie moczu zaleca się korzystanie z chłonnych wkładek, oczywiście dopasowanych do męskiej anatomii. W przypadku, gdy problemy z niekontrolowanym popuszczaniem moczu są większe, lepiej sprawdzą się majtki chłonne (o stopniu chłonności dopasowanym do potrzeb danego pacjenta). Nie wszyscy panowie zdają sobie sprawę z tego, że w aptekach dostępna jest też chłonna, męska bielizna, do złudzenia przypominająca zwykłe bokserki. Tak jak inne produkty, pochłania ona wilgoć, nieprzyjemne zapachy, lecz przy tym zapewnia całkowitą dyskrecję w kwestii dolegliwości.

Pielęgnacja skóry przy nietrzymaniu moczu

Pacjent borykający się z nietrzymaniem moczu musi pamiętać, że mocz może podrażniać skórę. Dlatego niezwykle istotna jest regularna wymiana produktu chłonnego po niekontrolowanym popuszczeniu, umycie skóry w okolicy intymnej i dokładne jej osuszenie.

Do mycia okolic podrażnionych moczem warto wybierać przeznaczone do tego produkty, które dodatkowo nie wysuszają skóry. W aptekach dostępne są środki niewymagające spłukiwania, zapewniające komfort zwłaszcza wtedy, gdy pacjent przebywa poza domem. Dodatkowo skórę można smarować maściami łagodzącymi podrażnienia, np. z cynkiem.

Leczenie nietrzymania moczu u mężczyzn

Leczenie nietrzymania moczu zazwyczaj obejmuje leczenie farmakologiczne oraz ćwiczenia, które pacjent powinien regularnie wykonywać. Czasami niezbędne jest leczenie operacyjne.

Duże znaczenie w zwalczaniu objawów problemu z nietrzymaniem moczu ma zmiana nawyków u pacjenta. Lekarze zalecają przede wszystkim:

• rezygnację z kawy, herbaty i innych napojów z kofeiną oraz słodkich napojów gazowanych;
• ograniczenie spożycia alkoholu do maksimum jednej jednostki dziennie;
• rzucenie palenia[3];
• unikanie produktów żywnościowych podrażniających pęcherz (m.in. czekolady, cytrusów, pikantnych dań);
• wprowadzenie diety zapobiegającej zaparciom (bogatej w błonnik, picie co najmniej 1,5 l wody dziennie);
• zrzucenie zbędnych kilogramów (osiągnięcie prawidłowego wskaźnika BMI).

W ramach leczenia nietrzymania moczu lekarz może zlecić też podanie toksyny botulinowej do pęcherza czy terapię przez elektrostymulację. Kolejną metodą leczenia jest biofeedback, a dużym powodzeniem cieszą się też terapie behawioralne.

Specjalista zawsze dobiera sposób leczenia do indywidualnych potrzeb danego pacjenta. Jeśli niekontrolowane popuszczanie moczu wynika z innej choroby, walka z dolegliwością rozpoczyna się od wyleczenia jej przyczyny. Zazwyczaj im wcześniej inkontynencja zostanie zdiagnozowana, tym łatwiej pacjentom mieć ją pod kontrolą.