Stulejka - jak wygląda stulejka i na czym polega leczenie stulejki?

Czym jest stulejka? To jedna z dość częstych, męskich dolegliwości intymnych, która może mieć charakter wrodzony lub nabyty (zarówno w dzieciństwie, jak i w dorosłości). Polega ona na zwężeniu napletka penisa w taki sposób, że nie jest on w stanie cofnąć się poza linię żołędzi prącia. Jest to nie tylko defekt estetyczno-kosmetyczny - przede wszystkim objawy stulejki powodują ból, dyskomfort (także w życiu seksualnym), a dodatkowo mogą być przyczyną innych chorób i dolegliwości, mających groźne, zdrowotne powikłania - łącznie z poważnymi zakażeniami czy zaburzeniami krążenia krwi w obrębie męskich narządów płciowych. Jak rozpoznać stulejkę - u dorosłego i u dziecka, czy można zniwelować jej objawy w domu, kiedy konieczny jest zabieg na stulejkę i czy daje on konkretne powikłania? Przeczytaj poniższy artykuł i poznaj szczegółowe odpowiedzi na te i inne pytania związane z kwestią stulejki.

Czym jest stulejka i jak ją rozpoznać?

Tak jak zostało to już wspomniane, stulejka jest schorzeniem, w przebiegu którego fałd skórny - napletek - osłaniający żołądź prącia (potocznie określaną jako główkę prącia), ze względu na zwężone ujście (czyli otwór na końcu napletka) uniemożliwia ściągnięcie go na trzon penisa i całkowite odsłonięcie żołędzi oraz znajdującego się poniżej wędzidełka. Mianem stulejki określa się zarówno sytuację, w której odsunięcie napletka jest utrudnione (mowa wówczas o stulejce częściowej) lub niemożliwe (stulejka całkowita). Dodatkowo efekt stulejki można obserwować zarówno przy penisie w stanie spoczynku, jak i we wzwodzie.

Oprócz wymienionych powyżej cech i możliwości rozpoznania stulejki, wyróżnia się również stulejkę nabytą (powstałą w dzieciństwie, w nastolęctwie czy w dorosłości) oraz wrodzoną - diagnozowaną u niemowląt. Rodzaj schorzenia dzieli się także ze względu na konkretne przypadki - mamy więc stulejkę pełną (mowa o niej w sytuacji, w której napletek nie może w ogóle odsłonić żołędzi prącia) oraz stulejkę niepełną (gdy w grę wchodzi częściowe odsłonięcie żołędzi, całkowite odsłonięcie żołędzi bez pojawienia się erekcji lub całkowite odsłonięcie żołędzi w erekcji, ale z jednoczesnym zaciskaniem się napletka na rowku za żołędzią).

Stulejka - objawy

Jak rozpoznać stulejkę? Schorzenie to diagnozuje się na podstawie konkretnych symptomów, wśród których można wyróżnić przede wszystkim:

• dokuczliwy ból w momencie podejmowania próby ściągnięcia napletka - celowo lub przez przypadek, na przykład poprzez niefortunne ułożenie penisa pod bielizną, w trakcie jazdy na rowerze i wykonywania innych czynności;
• ból pojawiający się w trakcie stosunku seksualnego (objawy stulejki prawie zawsze utrudniają lub wręcz uniemożliwiają odbycie stosunku z penetracją pochwy partnerki, a także samodzielną masturbację);
• nieprzyjemny zapach z prącia, co spowodowane jest niemożliwością dokładnego umycia główki penisa oraz niemożliwością pełnego usunięcia mastki (inaczej określanej jako smegma, która przyjmuje postać białej lub niekiedy żółtawej mazi, składającej się z obumarłych komórek naskórka, bakterii oraz łoju, resztek moczu i spermy);
• zakażenia układu moczowego (nawracające) - jest to objaw stulejki, który wynika z zatrzymywania się resztek moczu pod napletkiem, a także z charakterystycznego zjawiska, polegającego na rozciąganiu i wypełnianiu napletka moczem podczas mikcji;
• stany zapalne prącia (również nawracające), powodowane głównie niedostateczną higieną, która skutkuje rozwojem bakterii pod napletkiem.

Co ważne, mężczyzna ze stulejką, który jest aktywny seksualnie, może zarażać swoją partnerkę nawracającymi infekcjami intymnymi - zarówno układu moczowego, jak i infekcjami bakteryjnymi prącia. Z tego względu warto szybko dokonać odpowiedniej diagnostyki i skorzystać z możliwych opcji leczenia stulejki.

Najczęstsze przyczyny stulejki u dzieci i dorosłych

Przyczyny stulejki wrodzonej, rozpoznawanej u małych dzieci (powyżej 3 roku życia - w niemowlęctwie bowiem stulejka jest objawem fizjologicznym) nie są do końca poznane - przypuszcza się, że za zwężenie napletka powodujące niemożność jego odwiedzenia poza żołądź penisa odpowiedzialne są drugorzędne mutacje genowe. Przyczyny stulejki nabytej są natomiast jasne, przy czym należy podkreślić, że mogą ze sobą współistnieć. Wśród nich należy wyróżnić:

• urazy penisa, prowadzące do powstania w obrębie napletka ran, a następnie blizn czy zgrubień, wiodących z kolei do zmniejszenia jego obwodu i niemożności odsunięcia go poza żołądź;
• niedostateczną higienę prącia. Brak codziennego nawyku wymywania mastki spod napletka może skutkować jego przyklejeniem się, infekcjami intymnymi oraz zwężeniem, które uniemożliwi później jego fizjologiczne odsunięcie;
• pośrednio - cukrzycę. W przebiegu tej choroby, przy nieprawidłowościach w gospodarce cukrowej, może dochodzić do utrudnienia gojenia się ran i uszkodzeń skóry, przez co (tak, jak w przypadku zwykłych uszkodzeń mechanicznych) pojawiają się zgrubienia, a stulejka staje się mniej elastyczna;
• nawracające stany zapalne napletka, który w ich trakcie staje się wrażliwszy, może zwiększać swoją objętość przy jednoczesnym zmniejszeniu ujścia i w końcu uniemożliwiać zsunięcie;
• choroby wymagające przewlekłego cewnikowania prącia, na skutek którego napletek traci właściwą elastyczność i po pewnym czasie może nie zsuwać się w sposób prawidłowy.

Leczenie stulejki - operacja stulejki i inne metody

Leczenie stulejki u najmłodszych pacjentów, u których istnieje szansa na zwiększenie elastyczności napletka i wykształcenie prawidłowych nawyków higienicznych, polega na regularnym ponawianiu prób odwiedzenia napletka poza żołądź. Najczęściej zaleca się wykonywać ten zabieg podczas kąpieli w ciepłej wodzie, by zminimalizować ryzyko bolesnych odczuć. W bardzo rzadkich przypadkach metoda ta sprawdza się u dorosłych mężczyzn, jednak leczenie stulejki u takich pacjentów zwykle wymaga wykonania zabiegu na stulejkę. Przeprowadza się go na różne sposoby, a najpopularniejsze z nich to:

• wykonanie plastyki napletka, polegające na poszerzeniu jego ujścia;
• nacinanie napletka - także po to, by poszerzyć jego ujście;
• „Usuwanie” stulejki poprzez częściowe usunięcie napletka - najczęściej poprzez usunięcie jego najwęższej części, uniemożliwiającej zsunięcie fałdu skórnego poza żołądź;
• w najtrudniejszych przypadkach - obrzezanie, a więc usunięcie całkowite napletka.

Zabiegi na stulejkę są bezpieczne i niebolesne - wykonuje się je w znieczuleniu miejscowym, a odpoczynek i rehabilitacja zajmują około 2 tygodnie - po tym czasie pacjent może wrócić do codziennych czynności (oczywiście po kontroli lekarskiej i uzyskaniu pozwolenia od lekarza prowadzącego).

Usuwanie stulejki jest w tym schorzeniu konieczne, ponieważ ten stan w przypadku braku leczenia może prowadzić do licznych powikłań. Najczęstsze z nich to oczywiście ból oraz nawracające infekcje intymne, ale oprócz tego dochodzi czasem do przeniesienia bakterii odpowiedzialnych za infekcję do środka układu moczowego, co może powodować bardziej rozległe i niebezpieczne dla zdrowia czy życia zakażenie. Ponadto stulejka zwiększa ryzyko pojawienia się takich schorzeń jak zadzierzgnięcie prącia lub załupek (a każde z nich sprzyja wystąpieniu stanów nagłych, w których konieczne jest szybkie obrzezanie, a w najgorszych przypadkach - amputacja prącia). Ponadto stulejka utrzymująca się przez długi czas wpływa na ryzyko onkologiczne (a więc na ryzyko wystąpienia nowotworu).

Zapobieganie stulejce - co zrobić, by się nie pojawiła?

Znając już czynniki ryzyka, można łatwo wywnioskować, jakie działania będą skuteczne w zapobieganiu stulejki. Chodzi tu przede wszystkim o regularną, dokładną i prawidłową higienę intymną - obejmującą codzienne mycie prącia, wraz z odwodzeniem napletka i usuwaniem zgromadzonej pod nim mastki. Ponadto - by minimalizować ryzyko namnażania się bakterii - warto na co dzień wybierać bawełnianą, przewiewną bieliznę, a w nocy w ogóle z niej zrezygnować.

Oprócz higieny, w zapobieganiu stulejce niezwykle ważne jest także dbanie o kondycję skóry penisa. Należy więc unikać zranień i otarć, a w trakcie stosunków seksualnych najlepiej używać lubrykantów, zmniejszających szansę na powstanie takich uszkodzeń. Jeśli jednak się pojawią, trzeba dbać o nie - dezynfekować, nawilżać i nie podrażniać - by zagoiły się jak najszybciej (dotyczy to zwłaszcza pacjentów chorujących na cukrzycę). Dodatkowo zachowanie higieny, a także prowadzenie odpowiedzialnego życia seksualnego (uwzględniającego zabezpieczanie się prezerwatywami) pozwala na ochronę przed  infekcjami intymnymi (które także - pośrednio i bezpośrednio - mogą przyczyniać się do pojawienia się stulejki).

Źródła:

1. Chirurgia. Podręcznik dla studentów medycyny. Jan Fibak (red.). Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2002, s. 146.
2. Kinga Kowalczyk, doc. dr hab. n. med. Małgorzata Baka-Ostrowska, Leczenie zachowawcze stulejki [w: Klinika Pediatryczna, Urologia - Vol 15 No 4]
3. prof. dr hab. n. med. Maciej Bagłaj, Znaczenie glikokortykosteroidów w leczeniu stulejki [w: Medycyna Praktyczna, 24.02.2017, dostęp: https://www.mp.pl/pytania/pediatria/chapter/B25.QA.9.3.33.]