Zapalenie krtani - przyczyny i objawy, leczenie zapalenia krtani

Co to jest zapalenie krtani?

Krtań jest narządem w górnym odcinku układu oddechowego, łączącym gardło z tchawicą. Powietrze przechodząc przez krtań wywołuje drgania strun głosowych, umożliwiając mówienie. Zapalenie krtani to stan zapalny fałdów głosowych i otaczających je tkanek. Zapalenie krtani może mieć postać ostrą, trwającą krócej niż 3 tygodnie lub przewlekłą (powyżej 3 tygodni).

Czy ostre zapalenie krtani jest zaraźliwe?

Jeżeli podłożem choroby jest infekcja wirusowa, tak jak to często jest w przypadku ostrego zapalenia krtani, można zarazić się od osoby chorej. Natomiast jeśli przyczyną choroby jest np. działanie czynników drażniących, refluks czy dym papierosowy - taka forma zapalenia krtani nie przenosi się z jednej osoby na drugą.

Przyczyny zapalenia krtani - postać ostra

Ostre zapalenie krtani jest najczęściej powodowane przez wirusy. Rozwija się w szczególności przy obniżeniu odporności. Wystąpieniu zapalenia krtani sprzyjają stany zapalne w okolicy nosa, zatok przynosowych, gardła, jamy ustnej. Zakażenie mogą wywoływać różne wirusy m.in. wirus grypy, paragrypy, RSV, adenowirusy, koronawirusy. Ostre zapalenie krtani może rozwinąć także w wyniku nadużywania głosu, refluksu żołądkowo-przełykowego oraz działania czynników drażniących np. zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego, alkoholu, dymu papierosowego. Przedłużające się, nieleczone zapalenie krtani może prowadzić do zaburzenia funkcjonowania strun głosowych.

zapalenie krtani – objawy

Najwięcej przypadków zapalenia krtani obserwowane jest w sezonie jesienno-zimowym. Pierwszym objawem jest uczucie suchości, pieczenia i drapania w gardle. Następnie występują zmiany w głosie – jest mało dźwięczny, matowy, chrypiący. Okresowo może pojawić się kaszel i duszność, a nawet problemy z oddychaniem. Dochodzi do pogorszenia samopoczucia. Częste są łagodne objawy grypopodobne – stan podgorączkowy, bóle mięśni, bóle głowy. W laryngoskopii widoczny jest obrzęk błony śluzowej krtani oraz jej przekrwienie.

Objawy zapalenia krtani u dzieci

U małych dzieci, w wieku 2-5 lat najczęściej występuje ostre podgłośniowe zapalenie krtani. Szczyt zachorowań jest w sezonie jesienno-zimowym. U 85% dzieci choroba ma łagodny przebieg. Leczenia w szpitalu wymaga jedynie 5% przypadków. Pojawia się duszność wdechowa, szczekający kaszel, świst oddechowy. Dziecko ma przyspieszony oddech, jest blade i niespokojne. Kaszel z reguły łagodnieje po 2-3 dniach. W leczeniu łagodnej postaci stosowane są glikokortykosteroidy, które zmniejszają obrzęk okolicy podgłośniowej. W pomieszczeniu, w którym przebywa dziecko warto włączyć nawilżacz powietrza. Należy dbać o odpowiednie nawodnienie malucha. W razie potrzeby można podać bezpieczny lek przeciwgorączkowy dostosowany do wieku i masy ciała dziecka. U dzieci do 10 roku życia może wystąpić również nadgłośniowe zapalenie krtani, głównie wywoływane przez bakterie Haemophilus influenzae typu B.

Ostre podgłośniowe zapalenie krtani

Ostre podgłośniowe zapalenie krtani powodowane jest przez wirusy różnego typu. Przede wszystkim występuje u dzieci w wieku 2-5 lat w okresie jesienno-zimowym. Ma ostry początek. Objawy zazwyczaj pojawiają się w nocy lub nad ranem. Jest to silna duszność i charakterystyczny „szczekający” kaszel. Dochodzi do obrzęku tkanki w okolicy podgłośniowej. Nie pojawia się chrypka. W przypadku wystąpienia duszności zalecana jest nebulizacja lub przebywanie w pomieszczeniu o bardzo dużej wilgotności. Jeśli duszność nie ustępuje, powinno się przewieźć dziecko na izbę przyjęć do szpitala. Podłoże choroby jest wirusowe, z tego powodu nie podaje się antybiotyków. Antybiotyki stosowane są przy zakażeniach bakteryjnych.

Nadgłośniowe zapalenie krtani

Nadgłośniowe zapalenie krtani występuje najczęściej u dzieci do 10 roku życia. Ma podłoże bakteryjne. Powodowane jest przez bakterie Haemophilus influenzae typu B. W przebiegu infekcji dochodzi do zwężenia dróg oddechowych powyżej strun głosowych. Szybko pojawia się duszność. Zapalenie nagłośni występuje rzadko, w około 9–15 przypadków na 100 000 osób. Zdecydowana większość chorych to dzieci w wieku 2-7 lat.

Zapalenie krtani u dorosłych

U osób dorosłych zapalenie krtani najczęściej występuje w postaci przewlekłej. Dolegliwości rozwijają się stopniowo. W przewlekłym zapaleniu dominującym objawem jest chrypka i uczucie przeszkody w krtani.

Przewlekłe zapalenie krtani

Jeśli ostre zapalenie krtani występuje często, po pewnym czasie może ono wejść w postać przewlekłą. Narażone są także osoby zawodowo używające głosu – nauczyciele, lektorzy, śpiewacy, mówcy. Przewlekłe zapalenie krtani czasami rozwija się u osób palących papierosy, nadużywających alkoholu, przebywających w przestrzeniach zapylonych, skażonych, z suchym powietrzem. Podstawowym objawem przewlekłego zapalenia krtani jest chrząkanie, częste przełykanie śliny i uczucie przeszkody w krtani. Dolegliwości nasilają się po narażeniu na czynniki drażniące: dym papierosowy, alkohol, skrajnie zimne lub gorące napoje i potrawy, dania ostro przyprawione, nagłe zmiany temperatury.

Zapalenie krtani – leczenie

W zależności od postaci, objawów i przyczyny zapalenia krtani, leczenie może obejmować:

• stosowanie syropów wykrztuśnych i rozrzedzających wydzielinę
• tabletki do ssania na gardło
• spray na ból gardła
• niesteroidowe leki przeciwzapalne
• leki przeciwgorączkowe

Przy zapaleniu krtani podaje się syropy wykrztuśne oraz mukolityczne (rozrzedzające wydzielinę w drogach oddechowych). Należy jednak pamiętać, by nie podawać ich na wieczór. Przy temperaturze ciała przekraczającej 38 stopni zalecane jest przyjmowanie leków przeciwgorączkowych np. paracetamol, ibuprofen.

Ponadto, osoba chora powinna dużo pić letnich płynów – woda mineralna, napary ziołowe, herbaty. Powinno się unikać spożywania gorących dań i napojów, picia alkoholu, palenia papierosów i biernego wdychania dymu papierosowego, a także głośnego mówienia. Należy pozostać w domu i łagodzić objawy infekcji. W leczeniu choroby pomocne będą tabletki do ssania na gardło o działaniu nawilżającym, powlekającym i łagodzącym np. z porostem islandzkim lub tymianek i podbiał. Unikanie czynników drażniących jest szczególnie istotne przy przewlekłym zapaleniu krtani. Ponadto, w tej postaci zalecane jest płukanie gardła naparami ziołowymi o działaniu ściągającym np. z rumianku, szałwii, kory dębu, liści orzecha. Dodatkowo, tak jak w postaci ostrej, podaje się leki mukolityczne, czyli rozrzedzające wydzielinę. W przewlekłym zapaleniu krtani lekarz może zalecić wykonywanie inhalacji. W przewlekłych zapaleniach o charakterze zanikowym stosuje się 0,9% roztwór soli kuchennej, naturalne wody alkaliczne i alkaliczno-słone. W postaciach przerostowych polecane są łagodne substancje ściągające np. roztwór na bazie rumianku, napar z szałwii, napar z liści dębu. W ostrych zapaleniach gardła i krtani do inhalacji stosuje się np. sól emską lub sodkę (kwaśny węglan sodu - NaHCO3).

Leczenie zapalenia krtani - domowe sposoby

Jednym z domowych sposobów na zapalenie krtani, który pomaga w łagodzeniu suchego kaszlu jest zadbanie o wysoką wilgotność powietrza np. poprzez zastosowanie nawilżacza powietrza. Powinno się pić dużo wody, herbat i naparów ziołowych. Pomocne są również inhalacje.

Krtań to narząd położony pomiędzy gardłem a tchawicą. Wyszczególnia się różne rodzaje zapalenia krtani np. ostre podgłośniowe zapalenie krtani, ostre nieżytowe zapalenie krtani. Objawy i leczenie zależą od postaci choroby. U dzieci najczęściej występuje wirusowe zapalenie krtani, w którym leczenie farmakologiczne przeprowadzane jest podobnie jak w innych łagodnych infekcjach wirusowych. Zapalenie krtani może być spowodowane także ponadprzeciętnym używaniem głosu np. w pracy zawodowej, czynnikami drażniącymi czy refluksem żołądkowo-przełykowym. Objawy choroby w przebiegu stanu zapalnego krtani to głównie chrypka, uczucie pieczenia i drapania w gardle, kaszel. Ostre zapalenie krtani trwa z reguły do tygodnia. W przypadku wystąpienia zapalenia krtani zaleca się picie dużej ilości letnich płynów, odpoczynek, stosowanie preparatów nawilżających gardło i rozrzedzających wydzielinę w drogach oddechowych.

Przypisy

1. Gajewski P. Interna Szczeklika. Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2022.
2. Godycki-Ćwirko, M. Choroby uszu, nosa, jamy ustnej, gardła i krtani. Red. . Warszawa: PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2008.
3. Latkowski B. Otolaryngologia. Wydawnictwo PZWL, Warszawa 2017
4. Zielińska-Bliźniewska, H., Olszewski J. Ostre podgłośniowe i nadgłośniowe zapalenie krtani, Medycyna po dyplomie. Laryngologia” 2019, nr 12.