Skurczowe bóle brzucha – czym są? Jak leczyć skurczowe bóle brzucha

Skurcze brzucha - objawy

Skurczowe bóle brzucha objawiają się jako falujący ból, który raz nasila się, a raz osłabia. Może występować w podbrzuszu, nadbrzuszu, z lewej lub prawej strony brzucha. W zależności od przyczyny, mogą mu współtowarzyszyć takie dolegliwości jak nudności, wymioty, biegunka, wzdęcia, nadmierne oddawanie gazów, a nawet gorączka.

Skurczowe bóle brzucha - przyczyny

Istnieje wiele przyczyn skurczowych bólów brzucha. Najczęściej są to choroby przewodu pokarmowego, ale również dróg moczowych czy rodnych. Wśród przyczyn można wymienić choroby i dolegliwości takie jak:

• zespół jelita drażliwego
• bolesne miesiączkowanie
• endometrioza
• zatrucie pokarmowe
• zapalenie uchyłków jelita grubego
• kamica pęcherzyka żółciowego
• zapalenie pęcherzyka żółciowego
• choroba wrzodowa żołądka i/lub dwunastnicy
• zapalenie błony śluzowej żołądka
• zapalenie jelit
• wrzodziejące zapalenie jelita grubego
• zapalenie wyrostka robaczkowego
• zaparcia na tle spastycznym
• zakażenia układu moczowego
• odmiedniczkowe zapalenie nerek
• stres
• nietolerancja pokarmowa lub alergia
• kolka nerkowa
• biegunka

Skurczowe bóle brzucha w zespole jelita drażliwego

Zespół jelita drażliwego (ang. IBS – Irritable Bowel Syndrowe) jest to przewlekła choroba jelita cienkiego i grubego o nieznanej etiologii. Często uznaje się, że przyczyną są zaburzenia interakcji jelitowo-mózgowych. Na jej rozwój maja zaburzenia flory jelitowej, stres, nieodpowiednia dieta oraz niektóre czynniki endogenne np. zaburzenie wchłaniania kwasów żółciowych. Bóle spastyczne związane mogą być również z upośledzeniem funkcji MMC (Motor Migrating Complex) - wędrującego kompleksu motorycznego. Jego prawidłowy rytm jest niezbędny do prawidłowego skurczu i rozkurczu mięśniówki jelit. W przebiegu IBS głównie występują dolegliwości ze strony układu pokarmowego takie jak ból brzucha, wzdęcia, nudności i wymioty, zgaga, domieszka śluzu w kale, biegunki lub zaparcia. Ból brzucha jest stały lub nawracający, najczęściej zlokalizowany jest w lewej części podbrzusza i ustępuje po wypróżnieniu. Szczególne nasilenie obserwuje się w godzinach porannych, po posiłkach i w sytuacjach stresowych. W zespole jelita drażliwego powinna być stosowana odpowiednia dieta, dobrana w z zależności od postaci IBS (zaparciowa, biegunkowa). W leczeniu farmakologicznym stosuje się leki takie jak drotaweryna i hioscyna.

Skurczowe bóle brzucha podczas menstruacji - bóle brzucha przy okresie

Podczas cyklu miesiączkowego zwiększa się stężenie prostalandyn, powodujących skurcze błony mięśniowej macicy oraz innych naczyń, zmniejszając przepływ krwi w tkance i powodując niedotlenienie. Prostaglandyny przenoszone są krwioobiegiem do innych narządów, powodując np. nudności czy bóle głowy. W przypadku pierwotnych bólów miesiączkowych stosowane są leki przeciwbólowe oraz spazmolityczne (działające rozkurczowo).

Skurczowe bóle brzucha - leczenie

Leczenie bólów brzucha zależy bezpośrednio od ich przyczyny. Jeśli są silne lub występują przewlekle, należy skonsultować się z lekarzem, który przeprowadzi diagnostykę i w razie potrzeby ustali indywidualny plan leczenia. W przypadku łagodnych dolegliwości, można zastosować sposoby z apteki. W aptekach dostępnych jest wiele preparatów o działaniu spazmolitycznym. Do najbardziej popularnych substancji aktywnych zalicza się drotawerynę i hioscynę. Aby złagodzić dolegliwości, wspomagająco można również pić napary ziołowe np. z mięty, rumianku, a także przykładać ciepły termofor w bolącą okolicę.

Skurczowe bóle brzucha – leki rozkurczowe

Sposób leczenia powinien być indywidualnie dostosowany do przyczyny dolegliwości. W przypadku bólów menstruacyjnych, zakażeniach układu moczowego czy zespole jelita drażliwego substancją najczęściej stosowaną jest chlorowodorek drotaweryny.

Drotaweryna to pochodna izocholiny o silnym działaniu spazmolitycznym na mięśnie gładkie. Mechanizm jej działania polega na hamowaniu fosfodiesterazy IV, w wyniku czego dochodzi do szeregu reakcji i w efekcie, rozkurczu mięśni gładkich. Drotaweryna poprawia ukrwienie jego tkanek oraz reguluje zaburzony rytm MMC, dzięki czemu łagodzi ból na tle spastycznym. Lek ten stosowany jest w leczeniu skurczów mięśni gładkich, zarówno pochodzenia mięśniowego, jak i neurogennego. Drotaweryna działa na mięśnie gładkie znajdujące się w przewodzie pokarmowym, układzie moczowo-płciowym, układzie krążenia oraz drogach żółciowych. Po podaniu doustnym, drotaweryna szybko i całkowicie wchłania się z przewodu pokarmowego. Osiąga maksymalne stężenie we krwi po 45-60 minutach od jej przyjęcia. Wydala się głównie w postaci metabolitów z moczem i w mniejszym stopniu z kałem.

Wskazania do stosowania chlorowodorku drotaweryny obejmują m.in. bóle miesiączkowe, stany skurczowe mięśni gładkich związane z chorobami dróg żółciowych (np. kamica dróż żółciowych, zapalenie pęcherzyka żółciowego), a także wspomagająco w stanach skurczowych mięśni gładkich przewodu pokarmowego np. zespole jelita drażliwego, zapaleniu jelit, chorobie wrzodowej żołądka i dwunastnicy, zaparciach na tle spastycznym.

Przypisy:

1. www.pharmindex.pl; dostęp dnia 1.12.2022
2. Pietrzak A et al., Rekomendacje diagnostyczno-terapeutyczne w zespole jelita nadwrażliwego. Gastroenterology Review 2018; 13 (4).
3. Szczeklik A. Interna Szczeklika. Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, 2022.
4. Becker, Christian M., et al. "ESHRE guideline: endometriosis." Human reproduction” 2022.2
5. Eder, Piotr, et al. "Self-Medication with Drotaverine among Patients with Common Abdominal Symptoms and Treatment Efficacy from the Perspectives of Patients and General Practitioners—An Observational, Retrospective, Cross-Sectional Study Using Real-World Data." Journal of Clinical Medicine 11.11 (2022): 3156