Obrzęki nóg – objawy, przyczyny i leczenie obrzęków nóg

Obrzęki nóg - przyczyny

Obrzęki nóg to dolegliwość mogąca spotkać osobę w każdym przedziale wiekowym. Głównymi przyczynami pojawiania się obrzęków są zaburzenia przepływu krwi i limfy. Do ich powstawania może również przyczynić się ciężka praca fizyczna, ciągła praca w jednej stałej pozycji (stojąca bądź siedząca), ucisk, przegrzanie, urazy mechaniczne, choroby układu sercowo-naczyniowego, zakrzepica żylna. Obrzęki często towarzyszą kobietom w ciąży lub podczas menstruacji.

Obrzęki nóg – objawy towarzyszące opuchliźnie

Obrzękom mogą towarzyszyć inne objawy, takie jak:

• Żylaki na nogach
• Skurcze nóg
• Uczucie ciężkości nóg
• Przebawienia skóry
• Teleangiektazje (potoczne zwane pajączkami)

Zaleca się wizytę u specjalisty w przypadku zaobserwowania któregokolwiek z wyżej wymienionych objawów.

Rodzaje obrzęków nóg

Najczęstszymi obrzękami pojawiającymi się na nogach są obrzęki jednostronne, przewlekłe symetryczne czy ciastowate. Może również dojść do obrzęku kostek, powiek, pod oczami, czy też twarzy lub rąk. Samym obrzękom towarzyszą objawy które są związane z wywołującymi je dolegliwościami lub chorobami, takimi jak:

• Schorzenia kardiologiczne – obrzęki nóg mogą występować w przypadku zaburzeń krążenia. Opuchlizna pojawia się wieczorem, a w przypadku postępowania choroby, może pojawiać się również o poranku.
• Dolegliwości związane z nerkami – obrzęki związane z problemem z nerkami mogą występować w wielu miejscach na ciele. Obrzęki nóg mogą powstać na skutek zatrzymania się w organizmie wody i sodu. Opuchnięcie twarzy może powstać przy kłębuszkowym zapaleniu nerek. Może również dość do opuchnięcia całego ciała, w takim przypadku przyczyną jest najczęściej zespół nerczycowy.
• Chorobami tarczycy – obrzęki wywołane poprzez choroby tarczycy występują najczęściej na twarzy. W przypadku niedoczynności tarczycy są to obrzęki na powiekach i także na rękach. Przy nadczynności obrzęki występują pod oczami i na powiekach.
• Reumatyzm – obrzęki stawów często towarzyszą dolegliwością reumatycznym.
• Alergie – obrzęki mogą powstać na skutek reakcji alergicznej i często są tymczasowe.

Ze względu na mechanizm powstawania obrzęków wyróżnić można

• obrzęk hydrostatyczny - wywołany wzrostem ciśnienia hydrostatycznego w naczyniach włosowatych, co promuje przesunięcie wody z naczyń do tkanki śródmiąższowej. Jego przyczyną może być nagromadzenie wody i jonów sodu np. w przebiegu niewydolności nerek, niewydolności serca, przy upośledzonym odpływie krwi żylnej, przegrzaniu organizmu
• obrzęk limfatyczny - wynikający z nieprawidłowego funkcjonowania naczyń limfatycznych lub utrudnionego przepływu chłonki z powodu ucisku. Często pojawia się w przebiegu chorób nowotworowych lub powikłanie radioterapii.
• obrzęk alergiczny - powstaje jako skutek wydzielania m.in histaminy z komórek tucznych, w wyniku kontaktu z alergenem
• obrzęk zapalny - wynika z aktywacji mediatorów zapalnych
• obrzęk onkotyczny - pojawia się jako skutek zmniejszenia stężenia albumin w surowicy krwi, obniżenia ciśnienia onkotycznego osocza i zwiększenia przenikania płynów z łożyska naczyniowego do przestrzeni pozanaczyniowej

Przewlekła niewydolność żylna - objawy

Przewlekła niewydolność żylna pojawia się na skutek schorzeń układu krążenia, takich jak żylaki kończyn dolnych, niedrożność żył głębokich. Ze względu na bardzo zbliżone objawy pomiędzy chorobami, bez szczegółowych badań ustalenie przyczyny dolegliwości jest bardzo trudne. Do rozpoznania niewydolności powszechnie stosowany jest ultrasonograf dopplerowski. Przewlekła niewydolność żylna częściej dotyka kobiety niż mężczyzn. Nieleczona może doprowadzić nawet do owrzodzeń żylnych. Leczenie jest zależne od przyczyny powstania niewydolności. Wykorzystuje się farmakoterapię bądź odpowiednio dobrane zabiegi.

Obrzęk limfatyczny - co to jest?

Obrzęk limfatyczny jest schorzeniem wynikającym z nieprawidłowego funkcjonowania układu limfatycznego. W tkance podskórnej zaczyna gromadzić się płyn śródtkankowy. Prowadzi to do powstawania stanów zapalnych i obrzęków. Jest to choroba przewlekła i trudna do wyleczenia. Obrzęk limfatyczny dzieli się na dwie kategorie: pierwotny i wtórny. W przypadku obrzęku pierwotnego objawy mogą pojawić się zaraz po urodzeniu lub później, w przebiegu chorób. Pierwotny obrzęk limfatyczny jest wynikiem wrodzonych nieprawidłowości i często dotyczy tylko jednej kończyny.

Obrzęk wtórny jest skutkiem aktywności i schorzeń, które doprowadzają do uszkodzenia naczyń chłonnych. Mogą to być zakażenia grzybiczne lub bakteryjne, przewlekła niewydolność żylna, stany zapalne węzłów chłonnych lub skóry, otyłość, zabiegi chirurgiczne, kontuzje. Nieleczony obrzęk może doprowadzić do powikłań, a nawet do martwicy tkanek na których występuje. Obrzęk limfatyczny jest leczony poprzez drenaż limfatyczny i kompresjoterapię, a następnie rehabilitację.

Obrzęk nóg - leczenie

Jak można leczyć obrzęki nóg? W radzeniu sobie z obrzękami nóg najczęściej zaleca się ruch i ćwiczenia fizyczne, moczenie nóg w zimnej wodzie lub okłady z octu, należy również pamiętać o regularnych przerwach w przypadku, gdy nasza praca wymaga od nas przebywania w tej samej pozycji przez dłuższy okres. Odpowiednio dobrane leki na opuchliznę mogą pomóc zniwelować obrzęk, wzmocnić naczynia krwionośne oraz wspomóc pracę żył. W przypadku stosowania leków zalecana jest konsultacja z lekarzem. Następną metodą jest kompresjoterapia. W aptekach można kupić stosowane do tego celu specjalne rajstopy uciskowe, pończochy i podkolanówki.

Domowe sposoby na obrzęki nóg

Czy istnieją domowe sposoby na obrzęki nóg? Jest szereg sposobów, by radzić sobie z obrzękami w domowych warunkach. Jest to między innymi:

• Zimne okłady i moczenie nóg w zimnej wodzie
• Ograniczenie spożycia soli
• Przyjmowanie witaminy B6
• Regularne przyjmowanie płynów, w szczególności wody mineralnej
• Unikanie spożywania alkoholu
• Unikanie słodyczy i fast foodów
• Unikanie kąpieli w bardzo gorącej wodzie
• smarowanie nóg żelem z ekstraktem z kasztanowca, arniki
• stosowanie specjalnych aerozoli chłodzących z hesperydyną, mentolem, kasztanowcem i arniką

Przypisy:

1. Niemczyk, Stanisław. Obrzęki i duszności. Red. Adamska-Wełnicka, Anna; Wełnicki, Marcin . Warszawa: Oficyna Wydawnicza Medical Education
2. Whing, Jade, and Adam Q. Howard. "Swelling of the legs and feet."Surgery (Oxford) (2022).
3. Jamshaid, Hafsa, et al. "Exploration of Effects of Graduated Compression Stocking Structures on Performance Properties Using Principal Component Analysis: A Promising Method for Simultaneous Optimization of Properties." Polymers 10 (2022): 2045.
4. Frołow M., Masłowski L., Przewlekła niewydolność żylna, Medycyna Praktyczna, 2021