Sylimaryna i ostropest plamisty – właściwości lecznicze, czy pomaga na wątrobę, dawkowanie

Właściwości ostropestu plamistego

Ostropest plamisty (łac. Silybum marianum (L.) Gaertn.) jest rośliną zielną z rodziny Astrowatych. Występuje w Europie i na Bliskim Wschodzie. W ziołolecznictwie stosowane są owoce ostropestu pozbawione puchu. Zawierają wiele składników aktywnych, w tym sylimarynę. Czym jest sylimaryna? Sylimaryna to kompleks flawolignanów, złożony z sylibininy, sylidioniny, sylichrystyny i sylibiny, a także flawonoidy, m.in. kwercetynę. Wśród składników owocu ostropestu wymienia się również aminy biogenne (histamina, tyramina), białka, olej, sterole, witaminę E oraz olejek eteryczny.

Sylimaryna posiada właściwości cytoprotekcyjne - ochronne na komórki.

Właściwości cytoprotekcyjne sylimarynny szczególnie odnoszą się do komórek miąższu wątroby oraz błony śluzowej żołądka. Ponadto, wyciąg z ostropestu sprzyja wytwarzaniu żółci i działa spazmolitycznie (rozkurczowo), zwiększa łaknienie, reguluje czynności trawienne oraz stymuluje wydzielanie soku żołądkowego. Wykazuje działanie:

• ochronne na komórki wątrobowe
• wspiera regenerację komórek wątroby
• żółciotwórcze
• spazmolityczne
• wspomaganie trawienia
• zwiększa wydzielanie soku żołądkowego
• poprawia apetyt
• działa antyoksydacyjnie i przeciwwolnorodnikowo
• zmniejsza syntezę cholesterolu w wątrobie
• zmniejsza utlenianie lipidów
• hamuje syntezę zapalnych prostaglandyn

Właściwości lecznicze ostropestu a wątroba

Jedną z najbardziej znanych właściwości prozdrowotnych ostropestu jest jego korzystny wpływ na pracę wątroby. Składniki aktywne uszczelniają błony hepatocytów, co utrudnia przenikanie toksyn do ich wnętrza. Ponadto sylimaryna aktywuje rybosomową syntetazę białkową RNA, co stymuluje wytwarzanie białek w organizmie oraz regenerację komórek wątrobowych. Utrzymywanie wysokiego stężenia glutationu w wątrobie ułatwione jest dzięki aktywności antyoksydacyjnej i przeciwwolnorodnikowej. Składniki aktywne ostropestu zmniejszają syntezę cholesterolu w wątrobie.

Ostropest plamisty - wartości odżywcze ziaren

Całe ziarna ostropestu plamistego w 100g mają 376 kcal, 24g tłuszczów, 1g węglowodanów i 16g białka. W skład kwasów tłuszczowych wchodzą kwasy tłuszczowe jedno- i wielonienasycone oraz niewielka ilość kwasów tłuszczowych nasyconych (4,6g/100g). Ostropest jest produktem wysokobłonnikowym. W 100g ziaren zawiera aż 49g błonnika pokarmowego.

Olej z ostropestu

Olej z ostropestu jest jednym z olejów o najwyższej jakości. Ma wysoką zawartość jedno- i wielonienasyconych kwasów tłuszczowych oraz niski odsetek nasyconych kwasów tłuszczowych. Wśród głównych związków wymienia się kwas linolowy oraz kwas oleinowy. Jest źródłem witaminy E, a także jest dodatkowo nią fortyfikowany. Nienasycone kwasy tłuszczowe korzystnie wpływają na układ krążenia, a witamina E jest naturalnym antyoksydantem. Można go stosować do sałatek na zimno lub spożywać bezpośrednio z łyżeczki. Dawką dobową jest 10ml, podzielone na 2 porcje.

W 100 ml olej z ostropestu ma 820kcal, w tym 91,2g tłuszczu, z czego kwasy tłuszczowe wielonienasycone stanowią 47,2g, jednonienasycone 25g, a nasycone 19g. W 100ml zawiera 46,6g kwasów tłuszczowych omega-6 oraz 24,1g kwasów omega-9.

Ostropest - suplementy diety

W aptekach dostępnych jest wiele rodzajów produktów z ostropestu:

• ziarno ostropestu całe
• ostropest plamisty mielony
• olej z ostropestu
• sok z ostropestu
• ekstrakt z ostropestu w tabletkach lub kapsułkach
• ekstrakt z ostropestu w płynie

Mielone ziarna ostropestu stosuje się jako dodatek do wypieków, sałatek, jogurtów, koktajli i sosów. Można także przygotować z nich napar. Wystarczy łyżeczkę zmielonych ziaren zalać szklanką gorącej wody, podgrzewać na kuchence do wrzenia i gotować przez 5-10 minut. Następnie, należy odstawić napar na 15 minut i przecedzić.

Sok z nasion ostropestu plamistego w preparatach jest zazwyczaj z dodatkiem witaminy C, stosowanej jako utrwalacz. Wspomaga on regenerację komórek wątrobowych, a witamina C stymuluje pracę układu odpornościowego. Dostępny jest również ekstrakt z ostropestu w płynie, odmierzany za pomocą kroplomierza.

Według producentów kapsułek z ekstraktem z nasion ostropestu plamistego, wspomagają one pracę wątroby, wspomagają trawienie i detoksyfikację organizmy, a także przyczyniają do utrzymania prawidłowego poziomu glukozy we krwi.

Jak stosować ostropest? Dawkowanie

Wyciąg z owoców ostropestu stosuje się w profilaktyce i leczeniu uszkodzeń wątroby spowodowanych różnymi czynnikami toksycznymi - alkoholem, lekami. Używa się go również w profilaktyce stłuszczenia, przewlekłego zapalenia i marskości wątroby, a także zaburzeniach trawienia.

Dawką dzienną naparu z ostropestu jest napar przygotowany z 1 łyżeczki mielonych ziaren, spożywany w 3 porcjach w ciągu doby (1 szklanka naparu podzielona na 3 porcje).

Producenci soku z ostropestu zalecają spożywanie go po 25 ml, dwa razy dziennie, na 30 minut przed posiłkiem. Sok powinien być przechowywany zamknięty szczelnie, w temperaturze pokojowej nie przekraczającej 25 stopni, a po otwarciu butelki - w lodówce. Po otwarciu, butelkę soku należy zużyć do 21 dni.

Ostropest w kapsułkach należy stosować wedle ulotki dołączonej do opakowania. Zazwyczaj jest to od 1 do 2 kapsułek dziennie, w zależności od zawartości ekstraktu w pojedynczej dawce. Rekomendowaną dawką oleju z ostropestu jest 1 łyżeczka (5ml) dwa razy dziennie.

Ostropest plamisty - przeciwwskazania

Do przeciwwskazań w stosowaniu wyciągów z ostropestu zalicza się ciążę i karmienie piersią, a także wiek poniżej 12 lat. Nie jest zalecane jego stosowanie przy niedrożności dróg żółciowych, a także w trakcie przyjmowania tabletek antykoncepcyjnych, ze względu na możliwe obniżenie ich skuteczności.

 

Przypisy

1. Lamer-Zarawska, Eliza. Fitoterapia i leki roślinne. Red. . : PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2013
2. Abenavoli, Ludovico, et al. "Milk thistle (Silybum marianum): A concise overview on its chemistry, pharmacological, and nutraceutical uses in liver diseases." Phytotherapy Research 11 (2018): 2202-2213.
3. Tao, Lina, et al. "Prophylactic therapy of silymarin (milk thistle) on antituberculosis drug-induced liver injury: a meta-analysis of randomized controlled trials." Canadian Journal of Gastroenterology and Hepatology 2019 (2019).