Karczoch na wątrobę? – właściwości lecznicze i odżywcze kwiatu karczocha

Karczochy to warzywa cenione ze względu na swój smak oraz wartości odżywcze. Ze względu na zawartość cynaryny, znajdują stosowanie w terapii dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego. Ponadto, tabletki z karczocha pomagają obniżać poziom cholesterolu, hamując postęp miażdżycy. Jakie właściwości ma karczoch zwyczajny i jak go stosować?

Karczoch zwyczajny (łac. Cynara scolymus L.) jest byliną z rodziny Astrowatych (łac. Astraceae). Pochodzący z Etiopii, jest uprawiany w klimacie ciepłym, w szczególności w rejonie Morza Śródziemnego. Surowce stosowane w lecznictwie to ziele karczocha (zebrane w okresie kwitnienia rośliny) oraz liść karczocha. Karczoch zastosowanie znajduje również w kuchni. Jego nierozwinięte koszyczki kwiatowe cechują się wysoką wartością odżywczą. Ma on niski indeks glikemiczny oraz zawiera dużą ilość błonnika, dzięki czemu jest sprzymierzeńcem osób odchudzających się.

Karczoch – właściwości

Do substancji czynnych karczocha należą przede wszystkim fenolokwasy i ich estry. Najbardziej znanym jest cynaryna, kwas chlorogenowy oraz kwas kawowy. To właśnie dzięki cynarynie, karczoch ma potwierdzone działanie żółciotwórcze, żółciopędne oraz hipolipemiczne. Kwas kawowy wraz z pozostałymi polifenolami działają antyoksydacyjnie i przeciwzapalnie. Karczoch zwyczajny zawiera także flawonoidy, fitosterle, inulinę, witaminy z grupy B, witaminę A oraz laktony seskwiterpenowe, działające pobudzająco na wydzielanie żółci.

Karczoch – działanie i zastosowanie

Preparaty bazujące na karczochu znajdują zastosowanie między innymi w terapii schorzeń układu pokarmowego oraz miażdżycy. Cynaryna, główna substancja czynna karczocha, działa ochronnie na wątrobę, pobudza jej regenerację oraz stymuluje produkcję i wydzielanie żółci, wspomagającej trawienie. Zawarta w karczochu inulina oraz kwas chlorogenowy przyczyniają się do utrzymania prawidłowego poziomu glukozy we krwi. Substancje czynne zawarte w karczochu poprawiają profil lipidowy, obniżając stężenie „złego” cholesterolu LDL oraz triglicerydów, stanowiąc element prewencji chorób układu krążenia takich jak miażdżyca, zawał serca czy udar niedokrwienny. Dostarczone w odpowiednich ilościach związki o działaniu antyoksydacyjnym i przeciwzapalnym będą redukować ryzyko rozwoju chorób cywilizacyjnych takich jak cukrzyca czy nowotwory. Karczoch zwyczajny:

• Stymuluje produkcję i wydzielanie żółci, wspomagając procesy trawienia
• Działa ochronnie na wątrobę
• Wspomaga regenerację wątroby
• Obniża stężenie cholesterolu i triglicerydów we krwi
• Hamuje postęp miażdżycy
• Działa przeciwzapalnie i antyoksydacyjnie

Karczoch na odchudzanie

Ponadto, karczochy, jako warzywo niskoenergetyczne i zawierające mało węglowodanów stanowią dobre uzupełnienie diety osób odchudzających się. Zawarta w karczochu inulina nie tylko zmniejsza poziom glukozy we krwi, spowalnia wchłanianie węglowodanów, ale również poprzez pęcznienie w żołądku nasila uczucie sytości po posiłku.

Karczoch – wskazania do stosowania

Karczoch zwyczajny stanowi dobre warzywo do uzupełnienia codziennej diety. Suplementy diety z karczochem takie jak tabletki z karczocha czy sok z karczocha polecane są w szczególności w jednostkach chorobowych i zaburzeniach takich jak:

• Miażdżyca
• Cukrzyca i zaburzenia tolerancji glukozy
• Zaburzenia trawienia tłuszczów
• Choroby wątroby związane ze zmniejszonym wydzielaniem i wytwarzaniem żółci
• Stany zapalne pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych
• Hipercholesterolemia
• Zbyt wysoki poziom triglicerydów
• Kamica żółciowa
• Dolegliwości po resekcji pęcherzyka żółciowego
• Niewydolność nerek
• Zespół nerczycowy
• Dna moczanowa
• Cukrzyca
• Otyłość

Jak stosować karczoch?

W aptekach dostępne są preparaty na bazie karczocha, najczęściej w postaci tabletek zawierających wyciąg z karczocha, lub w formie płynnej – wyciąg etanolowy z karczocha. Na półkach znajdziemy produkty takie jak sok z karczocha, tabletki z karczocha, kapsułki z wyciągiem z karczocha czy herbatkę z suszonych liści karczocha. Dawkowanie preparatów z karczochem zależy od ilości substancji czynnej w pojedynczej dawce, dlatego zawsze należy stosować się do zaleceń producenta.

Karczoch - przepisy

Karczoch jest warzywem, które w łatwy sposób może odmienić tradycyjne potrawy. Najłatwiej przygotować karczocha z piekarnika, którego później można dodać do sałatek, zapiekanek czy dań z makaronem. Aby upiec karczochy, należy je umyć, odciąć łodyżkę i twarde zewnętrzne listki. Po pokrojeniu na cząstki (np. ósemki) należy je zanurzyć w wodzie z cytryną, aby zapobiegać ściemnieniu. Po wyjęciu i osuszeniu, należy je nasmarować oliwą rafinowaną z czosnkiem, solą i tymiankiem i piec przykryte folią aluminiową, w temperaturze około 180 stopni przez mniej więcej 40 minut. Po upieczeniu, karczochy można posypać siekaną pietruszką. Tak przygotowane karczochy można wykorzystać jako dodatek do dań mięsnych, makaronów, sałatek i innych potraw.

Wyciąg z karczocha, dzięki zawartości cynaryny jest znanym i uznanym środkiem działającym ochronnie na wątrobę oraz wspomagającym trawienie. Karczoch jest skarbnicą wielu składników bioaktywnych, w tym polifenoli roślinnych, o działaniu antyoksydacyjnym i przeciwzapalnym. Na rynku dostępnych jest wiele suplementów diety bazujących na tej roślinie, takie jak sok z karczocha, tabletki i kapsułki z karczocha czy herbatka z suszonych liści. Karczoch jest w szczególności polecany osobom z hipercholesterolemią, cukrzycą, zaburzeniami trawienia lipidów oraz odchudzających się. Tak jak każdy surowiec roślinny, może on powodować nietolerancje pokarmowe. Ostrożność w jego stosowaniu należy zachować w okresie ciąży i karmienia piersią.

Przypisy:

1. Santos, Heitor Oliveira, Allain Amador Bueno, and João Felipe Mota. "The effect of artichoke on lipid profile: A review of possible mechanisms of action." Pharmacological research137 (2018): 170-178.
2. Mahboubi, Mohaddese. "Cynara scolymus (artichoke) and its efficacy in management of obesity." Bulletin of Faculty of Pharmacy, Cairo University2 (2018): 115-120.
3. Miraj, Sepideh, and Sadegh Kiani. "Study of therapeutic effects of Cynara scolymus L.: A review." Der Pharmacia Lettre9 (2016): 168-173.
4. Sümer, Engin, et al. "Comparative biochemical and histopathological evaluations proved that receptacle is the most effective part of Cynara scolymus against liver and kidney damages." Journal of ethnopharmacology249 (2020): 112458.
5. Kalvandi, Ramazan, et al. "Investigation of the Effect of Artichoke (Cynara Scolymus L.) on Characteristics of the Fatty Liver." Complementary Medicine Journal2 (2020): 134-147.
6. Frutos, María José, et al. "Artichoke (Cynara scolymus L.)." Nonvitamin and Nonmineral Nutritional Supplements. Academic Press, 2019. 135-138.
7. Salem, Maryem Ben, et al. "Pharmacological studies of artichoke leaf extract and their health benefits." Plant foods for human nutrition4 (2015): 441-453.