Olej z wiesiołka - właściwości, przeciwwskazania, działanie i suplementacja oleju

Olej z wiesiołka otrzymywany jest przez tłoczenie na zimno lub ekstrakcję rozpuszczalnikową nasion wiesiołka dwuletniego (Oenothera biennis). Pochodzi z Ameryki Północnej i Południowej, a obecnie jest szeroko rozpowszechniony w Europie i części Azji. Rdzenni Amerykanie cenili śluzowate soki z łodyg i liści jako miejscowe środki łagodzące stany zapalne skóry, podczas gdy okłady z rośliny były używane do leczenia siniaków i drobnych ran. Doustnie liście używano na dolegliwości żołądkowo-jelitowe i ból gardła. Doustna forma oleju z wiesiołka jest najbardziej znana z nowszego zastosowania w leczeniu chorób ogólnoustrojowych charakteryzujących się przewlekłym zapaleniem, takich jak atopowe zapalenie skóry, wyprysk atopowy i reumatoidalne zapalenie stawów.

OLEJ Z WIESIOŁKA – CO ZAWIERA I JAKIE MA WŁAŚCIWOŚCI ZDROWOTNE?

Nasiona wiesiołka są bogate w wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega-6 (WNKT), w tym kwas linolowy i kwas gamma-linolenowy (GLA). Efekty terapeutyczne oleju z wiesiołka przypisuje się bezpośredniemu działaniu jej składowych WNKT na komórki odpornościowe, jak również ich pośredni wpływ na syntezę eikozanoidów (np. prostaglandyn, cytokin, mediatorów cytokin). WNKT mogą zmniejszać wpływ wysoko nienasyconych kwasów tłuszczowych na tkanki i działanie eikozanoidów, które są związane z różnymi czynnikami zapalnymi i immunologicznymi powodującymi patogenezę chorób. Olej z wiesiołka, oprócz WNKT omega-6, zawiera: cynk, selen, magnez, fitosterole, witaminę E i wapń. Suplementacja oleju z wiesiołka wyrównuje stężenie cholesterolu we krwi oraz wspomaga gospodarkę tłuszczową. Jak wspomniano wyżej olej z wiesiołka jest dobrym źródłem kwasu gamma-linolenowego (GLA) – zakres działania zależy od formy podania. Jeżeli olej z wiesiolka zostanie podany w postaci kremu (kremu na twarz), przejdzie tylko do warstwy rogowej naskórka. Olej z wiesiołka podany w kapsułkach doustnie przechodzi do warstwy skóry właściwej, wzmacniając ją, zapobiegając utracie wody, wzmacnia barierę ochronną skóry przed wnikaniem bakterii, toksyn, grzybów czy alergenów. Metabolity kwasu są składnikami elementów morfotycznych naskórka, które przeciwdziałają nadmiernemu złuszczaniu. 

JAKIE ZASTOSOWANIE LECZNICZE MA OLEJ Z WIESIOŁKA?

Olej z wiesiołka na atopowe zapalenie skóry (AZS)

Badania skuteczności olejów bogatych w WNKT na rozwój AZS są jednoznaczne. W niektórych badaniach, gdzie zastosowano olej z wiesiołka, który jest bogatym źródłem GLA u większości pacjentów zaobserwowano zmniejszenie świądu, rumienia i łuszczenia. W innych badaniach stwierdzono, że niemowlęta karmione mlekiem o zmniejszonym stężeniu GLA mają większą skłonność do rozwoju AZS. Dlatego obecnie zaleca się by w tej populacji dziecięcej suplementacja GLA w postacie oleju z wiesiołka może przeciwdziałać powstawaniu atopowego zapalenia skóry oraz innych chorób skóry.

Olej z wiesiołka na łuszczycę

W literaturze można znaleźć doniesienia, że suplementacja WNKT jako podanie oleju z wiesiołka łagodzi objawy łuszczycy. Badania przeprowadzone w latach 80-tych XX wieku na niewielkiej grupie chorych wykazały korzystny wpływ na przebieg choroby zastosowanie doustnej suplementacji oleju z wiesiołka. A więc według dermatologów zaleca się suplementację oleju dla osób już na początkowym etapie rozwoju łuszczycy.

Olej z wiesiołka na starzenie się skóry z wiekiem 

Po dwumiesięcznej kuracji olejem z wiesiołka można zaobserwować u zdrowych starszych osób zmniejszenie suchości skóry, świądu oraz poprawę profilu lipidowego w błonach erytrocytów. Korzystny wpływ kwasu gamma-linolenowego (GLA) na stan skóry wynika z poprawy nawilżenia skóry oraz działania przeciwzapalnego, które ogranicza ilość podrażnień i spowalnia procesy starzenia. U starszych osób obserwuje się również spadek odporności. Wykazano, że podając olej z wiesiołka starszym osobom (źródła kwasów wielonienasyconych tłuszczowych) obserwuje się miejscowe podniesienie odporności, które wspomaga funkcje obronne skóry przed infekcjami.

Olej z wiesiołka dla kobiet

Kwasy tłuszczowe oraz magnez łagodzą bóle menstruacyjne jak i bóle piersi (zwane mastalgią) oraz sprzyjają zachowaniu równowagi hormonalnej, zmniejszają wahania nastroju w okresie menopauzy czy uderzenia gorąca spowodowane zwiększonym stężeniem progesteronu. Olej z wiesiołka również pozytywnie wpływa na płodność - jego składniki wpływają na produkcję śluzu w czasie owulacji, dzięki czemu rosną szansę na zapłodnienie. 

Olej z wiesiołka na rany i owrzodzenia

Olej z wiesiołka może być wykorzystany w leczeniu owrzodzeń różnego pochodzenia. Pacjentom którym podawano maść z oleju z wiesiołka przez 6 tygodni, zaobserwowano zmniejszenie zmian albo całkowite zagojenie. Wg badaczy, o korzystnym działaniu tego oleju świadczy to, że wszyscy pacjenci zgłaszali ustępowanie bolesności oraz ustępowanie stanu zapalnego w okolicy zmiany.

JAKIE SĄ PRZECIWWSKAZANIA STOSOWANIA OLEJU Z WIESIOŁKA?

• Nadwrażliwość na substancje czynne
• Ciąża i karmienie piersią – olej z wiesiołka działa rozrzedzająco na krew, co może być niebezpiecznym szczególnie w okresie okołoporodowym 
• Pacjenci z zaburzeniami krwawienia lub zażywający antykoagulanty – działanie przeciwzakrzepowe oleju może zwiększać krwawienia co jest stanem zagrożenia dla życia
• Pacjenci oczekujący operacji – również przez działanie przeciwzakrzepowe, operacja wiąże się wtedy z zwiększonym ryzykiem nadmiernego krwawienia, które jest ciężko zatamować i które może zaburzyć wynik operacji 
• Pacjenci cierpiący na zaburzenia napadowe.

1. Chenoy R, Hussain S, Tayob Y, O'Brien PM, Moss MY, Morse PF. Effect of oral gamolenic acid from evening primrose oil on menopausal flushing. BMJ. 1994;308(6927):501–503.
2. Bamford JT, Gibson RW, Renier CM. Atopic eczema unresponsive to evening primrose oil (linoleic and gamma-linolenic acids). J Am Acad Dermatol. 1985;13(6):959–965.
3. Barber A. Evening primrose oil: a panacea? Pharm J. 1988;240:723–725.
4. Wedig KE, Whitsett JA. Down the primrose path: petechiae in a neonate exposed to herbal remedy for parturition. J Pediatr. 2008;152(1):140.
5. Guivernau M, Meza N, Barja P, Roman O. Clinical and experimental study on the long-term effect of dietary gamma-linolenic acid on plasma lipids, platelet aggregation, thromboxane formation, and prostacyclin production. Prostaglandins Leukot Essent Fatty Acids. 1994;51(5):311–316.