Topinambur (słonecznik bulwiasty) – właściwości, zastosowanie, pomysł na przepis

Topinambur, czyli inaczej słonecznik bulwiasty jest rośliną jadalną podobną do ziemniaka. To warzywo nie tylko jest bogatym źródłem składników odżywczych i błonnika, ale także znajduje zastosowanie w fitoterapii. Bulwa topinamburu zawiera między innymi inulinę, niacynę, potas. Jest doskonałym warzywem do przygotowywania zupy krem, gotowania, pieczenia. Jakie właściwości ma topinambur i jak go przygotować?

Topinambur (słonecznik bulwiasty) - co to jest?

Topinambur (łac. Helianthus tuberosus L.), inaczej nazywany słonecznikiem bulwiastym, karczochem jerozolimskim lub ziemniakiem kanadyjskim, jest rośliną z rodziny Astrowatych. Pochodzi z Ameryki Północnej, gdzie uprawiany był przez rdzenne plemiona Indian. Trafił do Europy wraz z odkryciami geograficznymi. Obecnie, uprawia się go również w Polsce. Jest cennym źródłem licznych składników odżywczych. Znany jest ze swoich właściwości hipoglikemizujących oraz regulujących pracę układu pokarmowego. Stanowi popularny składnik diety osób odchudzających się i diabetyków.

Topinambur wartości odżywcze

Bulwy topinambura zawierają fruktozę, sacharozę, celulozę, maltozę, pektyny, inulinę oraz niskocząsteczkowe fruktooligosacharydy, a także aminokwasy, kwasy tłuszczowe, krzemionkę, witaminę C, B1, K oraz makro i mikroelementy, m.in. potas, magnez, cynk, żelazo i fosfor. W 100 g topinamburu ma około 73kcal, 2g białka, 15,8g węglowodanów przyswajalnych i 1,6g błonnika.

Tabela 1. Zawartość składników odżywczych w 100g topinamburu.

Topinambur - właściwości lecznicze

Dzięki zawartości inuliny, warzywo to normalizuje glikemię. Ze względu na obecność błonnika pokarmowego oraz pektyn, pomaga w wiązaniu szkodliwych substancji i usuwaniu ich z organizmu, a także wspomaga perystaltykę jelit. Topinambur stanowi dobre uzupełnienie diety u osób, mających problemy z zaparciami. Związki aktywne słonecznika bulwiastego zapobiegają zakażeniom dróg moczowych i wykazują właściwości hepatoprotekcyjne (ochronne na wątrobę) oraz immunostymulujące. Ponadto, usprawnia metabolizm tłuszczów. W ziołolecznictwie wykorzystywany jest głównie w terapii cukrzycy i otyłości, a także chorobach serca i naczyń krwionośnych. Dzięki niskiej kaloryczności i dużej zawartości błonnika, daje uczucie sytości na długo, stanowiąc idealny produkt dla osób odchudzających się. Warzywo to używane jest nie tylko jako roślina spożywcza, ale także przemysłowa - do produkcji między innymi słodzików dla osób z cukrzycą. Topinambur wykazuje działanie

• przeciwgrzybicze
• antyoksydacyjne
• immunostymulujące
• odtruwające
• obniża kwas moczowy we krwi
• obniża stężenie glukozy we krwi
• obniża stężenie cholesterolu i trójglicerydów we krwi
• poprawia metabolizm w zaburzeniach lipidowych
• ułatwia odchudzanie
• przyspiesza perystaltykę jelit
• wspiera działanie układu nerwowego
• korzystnie działa na prawidłową bakteryjną mikroflorę jelitową

Topinambur - odmiany

Uprawa topinamburu odbywa się w wielu krajach na świecie. Ten ziemniak jadalny występuje w pięciu głównych odmianach:

• Rubik - fioletowe bulwy
• Boston Red - duże, czerwonawe bulwy
• Golden Nugget - pomarańczowe, stożkowate bulwy
• Albik - białe, maczugowate bulwy
• Fuseau - wydłużone, białe, gładkie bulwy

Topinambur w kuchni

Topinambur ma wygląd i konsystencję ziemniaka, jednak w smaku jest bardziej orzechowy, smakuje podobnie do słonecznika. Można go spożywać w postaci gotowanej, pieczonej w piekarniku, frytek, zupy krem. Przepis na zupę krem z topinamburu

Składniki:

• 500g topinamburu
• 300ml mleczka kokosowego
• 300ml zimnej wody
• 2 cebule
• 2 ząbki czosnku
• 50ml oleju rzepakowego
• szczypta soli
• szczypta pieprzu

Jak przygotować topinambur: Topinambur myjemy szczoteczką, przekładamy do miski, zalewamy wodą i zostawiamy na 5 minut. Odsączamy, bulwy przekrawamy na połówki. Nastawiamy piekarnik na 180 stopni. Skrapiamy wolejem, solą, pieprzem i wkładamy do naczynia żaroodpornego lub na blachę wyłożoną papierem do pieczenia. Pieczemy około 30 minut. W garnku smażymy posiekaną cebulę i czosnek, następnie dodajemy upieczony topinambur, wodę i mleko kokosowe. Gotujemy 10 minut na średnim ogniu, a następnie blendujemy na gładką masę.

Przypisy:

1. Lamer-Zarawska E. Fitoterapia i leki roślinne. PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2013.
2. Sawicka, Barbara, et al. "Jerusalem artichoke (Helianthus tuberosus L.) as a medicinal plant and its natural products." Cellular and Molecular Biology4 (2020): 160-177.
3. Rubel, Irene A., et al. "Inulin from Jerusalem artichoke (Helianthus tuberosus L.): From its biosynthesis to its application as bioactive ingredient." Bioactive Carbohydrates and Dietary Fibre26 (2021): 100281.