Olej lniany – przeciwskazania, właściwości oleju, jak stosować?

Olej lniany jest bogatym źródłem kwasów tłuszczowych omega-3, które korzystnie wpływają m.in. na układ krążenia. Znajduje również zastosowanie w kosmetyce. Jak pić olej lniany, jakie ma zastosowanie i właściwości?

Olej lniany – właściwości

Olej lniany jest olejem tłoczonym na zimno z nasion lnu zwyczajnego (łac. Linum usitatissimum L.). Ma kolor żółtozłocisty. Olej lniany tłoczony na ciepło cechuje się brunatnym kolorem i ostrym smakiem. Olej lniany tłoczony na zimno zawiera wielonienasycone kwasy tłuszczowe (α-linolenowy, linolowy), kwasy jednonienasycone oraz niewielką ilość tłuszczów nasyconych. Ponadto jest źródłem steroli roślinnych, karotenoidów i witaminy E. Kwas α-linolenowy zalicza się do grupy kwasów tłuszczowych omega-3, których korzyści zdrowotne znane są już od dziesięcioleci. Związki te cechują się aktywnością przeciwzapalną, wspomagając leczenie atopowego zapalenia skóry, chorób układu krążenia, depresji oraz nowotworów. Według najnowszych badań, ze względu na swoje właściwości, mogą przyczyniać się do poprawy leczenia pacjentów zakażonych COVID-19. Kwasy tłuszczowe omega-3, jeśli występują w diecie w wystarczającej ilości, zwiększają odporność organizmu na infekcje, a także wspomagają pracę mózgu i serca. Co ciekawe, korzystnie oddziałują również na mikroflorę jelitową.

Olej lniany – zastosowanie

Wiele badań potwierdza korzystny wpływ oleju lnianego na zdrowie. Znajduje on zastosowanie jako środek uzupełniający dietę dla każdego dbającego o zrównoważony sposób żywienia, jednak w szczególności polecany jest dla osób:

• Z ryzykiem rozwoju lub istniejącą chorobą układu krążenia
• Chorujących na depresję
• Z chorobami o podłożu zapalnym
• Z miażdżycą i nadciśnieniem
• Z hipercholesterolemią
• Z zespołem policystycznych jajników
• Z trudno gojącymi ranami
• Chcących wspomagać odporność

Ponadto, olej lniany pity na czczo poprawia pasaż jelitowy, przyspieszając perystaltykę jelit i zapobiegając powstawaniu zaparć.

Olej lniany na włosy i ciało

Olej lniany, poza zastosowaniem w dietetyce, znalazł swoje miejsce w kosmetologii. Wszystko to dzięki jego właściwościom przyspieszającym regenerację skóry. Stosowany jest jako składnik kremów i preparatów o działaniu odżywczym i przeciwzmarszczkowym. Zawarta w nim witamina E działa antyoksydacyjnie. Olej lniany może być stosowany jako składnik gotowych preparatów lub bezpośrednio na skórę. Przy używaniu go w formie czystej, należy pamiętać, że w takiej postaci jest on przeznaczony głównie do skóry z tendencją do przetłuszczania się. Olej lniany może być używany również na włosy do zabiegów pielęgnacyjnych z wykorzystaniem olejowania mających na celu poprawę kondycji włosów, ich blasku, nawilżenia i zapobiegania łamliwości. Stosuje się go zarówno w olejowaniu na sucho jak i na mokro. Olej lniany używany na skórę głowy hamuje wydzielanie zbyt dużych ilości sebum, zapobiegając przetłuszczaniu się włosów, a zawarty w nim kwas α-linolenowy przyczynia się do łagodzenia stanów zapalnych na skalpie. Jego wpływ na skórę i włosy nie kończy się na stosowaniu zewnętrznym. Tak jak suplementacja niektórych witamin i minerałów może poprawić stan skóry, tak stosowanie oleju lnianego doustnie przyczynia się do zwiększenia jej odporności na uszkodzenia oraz odbudowy naturalnej bariery naskórkowej.

Jak pić olej lniany i jak go przechowywać?

Olej lniany ma dużą zawartość nienasyconych kwasów tłuszczowych, przez co jest podatny na utlenianie. Z tego powodu, jest on przechowywany w ciemnych butelkach w lodówce oraz przeznaczony do stosowania jedynie na zimno – do picia, sałatek czy przyrządzania past do pieczywa. Nie nadaje się do pieczenia, smażenia i innej obróbki termicznej, ponieważ pod wpływem temperatury traci on swoje właściwości, a nawet może szkodzić. Popularność na rynku zdobył olej lniany budwigowy, który jest elementem diety dr Budwig, zakładającej między innymi picie od 4 do 8 łyżek oleju lnianego dziennie.

Według publikacji naukowych, ilość oleju lnianego do spożycia dziennego, która będzie wywierała efekt zdrowotny waha się od 1 do 30ml dziennie. Za  średnią wartość można przyjąć mniej więcej łyżkę stołową czyli 15ml. Olej lniany można stosować zarówno do picia na czczo, jak i dodawać do przygotowywanych potraw.

Kiedy nie stosować oleju lnianego?

Czy pomimo tak wielu walorów zdrowotnych są sytuacje, w których oleju lnianego nie powinno się stosować? Olej lniany, tak jak każdy inny tłuszcz przyspiesza pracę jelit. Spożywanie więc tłuszczów w dużych ilościach przez osoby borykające się z biegunkami będzie nasilało ich przebieg. Podobnie na ilość tłuszczów w pożywieniu powinny zwrócić uwagę osoby wymagające diety niskotłuszczowej m.in z chorobami trzustki, przewlekłym zapaleniem i kamicą pęcherzyka żółciowego, chorobami miąższu wątroby oraz we wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego. Stosowanie oleju lnianego w takich przypadkach nie jest zakazane, natomiast powinno się kontrolować jego ilość, tak samo jak wszystkich innych spożywanych olejów, dostosowując dawki do zaleceń dietetyka.

Przypisy:

1. Lamer-Zarawska, Eliza.Fitoterapia i leki roślinne. Red. PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2013, 502 s. ISBN 978-83-20-04650-2
2. Ciborowska H., Rudnicka A. Dietetyka. Żywienie zdrowego i chorego człowieka. Wydawnictwo PZWL, 2014, ISBN: 978-83-200-4867-4
3. Bloedon, L.T., et al., Flaxseed and cardiovascular risk factors: results from a double blind, randomized, controlled clinical trial. J Am Coll Nutr, 27(1): p. 65-74.
4. Sut A. et al. Dietary intake of omega fatty acids and polyphenols and its relationship with the levels of inflammatory markers in men with chronic coronary syndrome after percutaneous coronary intervention. Kardiologia Polska, 2019, 78.2: 117-123.
5. Rogero M. et al. Potential benefits and risks of omega-3 fatty acids supplementation to patients with covid-19. Free radical biology and medicine, 2020.
6. Calder, Philip C. "Very long chain omega‐3 (n‐3) fatty acids and human health." European journal of lipid science and technology10 (2014): 1280-1300.
7. Poorbaferani, Fariborz, et al. "Flaxseed oil supplementation on severity of depression and brain-derived neurotrophic factor: a randomized, double blind placebo controlled clinical trial." International Journal of Food Properties1 (2020): 1518-1526.
8. BE, Mustafa Al-Ahmad, Mokhtar KI, and Nazri SA. "ID 22. Effects of Flaxseed Extract on Skin Wound Healing in Animal Model." Journal of Pharmacy & Bioallied Sciences12 (2020).
9. Goyal, Ankit, et al. "Flax and flaxseed oil: an ancient medicine & modern functional food." Journal of food science and technology 51.9 (2014): 1633-1653.