Witaminy dla seniora – jakie witaminy i suplementy diety stosować na wzmocnienie organizmu po 60-tce?

Najczęstsze niedobory witamin i minerałów u seniorów

Suplementy diety z roku na rok zyskują na popularności. W aptekach jest dostępne wiele preparatów w kapsułkach: magnez, żeń-szeń, witamina B12, witamina B6, witamina E, kompleksy witaminowe i wiele inny preparatów. Przed ich zakupem powinno się przeanalizować swoją dietę pod kątem niedoborów oraz sprawdzić ewentualne interakcje preparatu z przyjmowanymi lekami. Przed rozpoczęciem stosowania suplementów diety warto skonsultować się z lekarzem. Szczególną uwagę należy zwrócić na witaminy rozpuszczalne w tłuszczach, których nadmiar nie jest usuwany z organizmu. U osób po 60 roku życia częściej występują choroby układu krążenia, cukrzyca typu 2, osteoporoza, które mogą zwiększać zapotrzebowanie na witaminy i minerały. W połączeniu z zaburzeniami łaknienia, osłabieniem smaku i problemami z uzębieniem, pojawiać się mogą niedobory żywieniowe. Często również w przypadku osób w starszym wieku występują problemy z trawieniem surowych warzyw i owoców, produktów mlecznych czy bogatych w błonnik, powodując wzdęcia, bóle brzucha i biegunki.

Składniki, których niedobory najczęściej pojawiają się w diecie seniorów to:

• witamina D
• wapń
• witaminy z grupy B
• kwas foliowy
• witamina C

Są to składniki niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu, które powinny być dostarczane wraz ze zbilansowaną dietą dla seniora. Czasami jednak, ze względu na ograniczenia medyczne, ciężko jest je dostarczyć w odpowiedniej ilości. Z tego powodu są częstymi składnikami w preparatach witaminowych na wzmocnienie organizmu dla seniorów.

Witamina D - podstawa zestawu witamin dla seniora

Niedobór witaminy D może mieć różnorodne skutki, zależnie od jego stopnia nasilenia. Gdy niedobór jest bardzo poważny (0-10 ng/ml), może prowadzić do ostrej nadczynności przytarczyc, krzywicy, miopatii, upośledzonego wchłaniania wapnia oraz osteomalacji. W przypadku umiarkowanego niedoboru (10-20 ng/ml), dochodzi do obniżenia gęstości kości i upośledzenia wchłaniania wapnia w jelitach.  Oprócz zwiększonej podatności na złamania, osłabienia siły mięśniowej i bólu mięśniowo-stawowego, mogą wystąpić także pogorszenie samopoczucia oraz większa skłonność do infekcji. Badania kliniczne wykazują, że już stężenie poniżej 20 ng/ml niesie poważne konsekwencje zdrowotne. Niedobór witaminy D wiąże się także z większym ryzykiem chorób układu krążenia, nadciśnienia, zawału serca oraz choroby niedokrwiennej serca. Obserwuje się związek między niedoborem witaminy D a depresją. Ponadto, niedobór tej witaminy może zwiększać ryzyko wystąpienia chorób autoimmunologicznych, takich jak stwardnienie rozsiane, cukrzyca typu 1 czy reumatoidalne zapalenie stawów. Małe stężenie witaminy D zostało również powiązane z występowaniem cukrzycy typu 2. Witamina D ma właściwości przeciwzapalne i wpływa na uwalnianie insuliny z komórek β trzustki. Jej niedobór może nasilać oporność na insulinę, procesy zapalne i aktywność wolnych rodników tlenowych, co prowadzi do uszkodzeń komórek β i rozwoju cukrzycy.

Wapń - suplementacja na zdrowe kości

Wapń w diecie Polaków pochodzi głównie z produktów mlecznych. Ze względu na wzrost częstości nietolerancji laktozy wraz z wiekiem, obserwuje się zmniejszenie spożycia nabiału wśród osób starszych. Obecnie na szczęście, coraz więcej produktów dostępnych jest w opcji z obniżoną zawartością laktozy, co być może przełoży się na zwiększenie spożycia wapnia u seniorów. Wśród najbardziej znanych skutków niedoboru wapnia w organizmie to osteoporoza, skurcze mięśni i zaburzenia krzepnięcia krwi.

Witaminy z grupy B

Z powodu zmniejszonego spożycia produktów bogatych w witaminy z grupy B oraz pogorszenia ich wchłaniania, u części osób starszych pojawiają się niedobory witamin z grupy B. Mogą one powodować zaburzenia funkcjonowania układu nerwowo-mięśniowego, pogorszenie pamięci i koncentracji, obniżenie odporności czy problemy skórne. Witaminy z grupy B znajdują się w różnorodnych produktach spożywczych: pełnoziarniste produkty zbożowe, jajka, mięso, nabiał, rośliny strączkowe, drożdże, niektóre warzywa.

Kwas foliowy a suplementy diety

Kwas foliowy występuje zarówno w produktach zwierzęcych, jak i roślinnych. Do jego najbogatszych źródeł zaliczana jest wątroba, ciemnozielone warzywa liściaste, rośliby strączkowe, kalafiory, brokuły, jaja, drożdże, kiełki zbóż. Niedobór kwasu foliowego może mieć różne przyczyny, w tym nieodpowiednią dietę, zaburzenia wchłaniania i zaburzenia genetyczne. Gdy stężenie folianów w osoczu jest zbyt niskie, może wywoływać szereg objawów, takich jak niedokrwistość megaloblastyczna, zapalenie języka i jamy ustnej, biegunka oraz zaburzenia w układzie pokarmowym. Niedobór kwasu foliowego może również prowadzić do anemii megaloblastycznej. Ponadto, niedostateczna podaż folianów z dietą może przyczyniać się do postępującej miażdżycy, chorób neurodegeneracyjnych, zaburzeń psychicznych i zwiększać ryzyko wystąpienia niektórych nowotworów, takich jak rak płuc, piersi, macicy, jajnika i jelita grubego.

Witamina C - częsty składnik suplementów dla seniorów

Witamina C, znana także jako kwas askorbinowy, jest rozpuszczalną w wodzie witaminą, która pełni istotną rolę w organizmie. Główne źródła witaminy C to świeże warzywa i owoce. Są to produkty nie tak często spożywane przez seniorów z wielu względów – problemy z gryzieniem, dolegliwości żołądkowe po spożyciu surowizny, a także w niektórych przypadkach – wysoka cena. Niedobór witaminy C może prowadzić do osłabienia układu odpornościowego, zaburzeń krwiotwórczych, zwiększonej podatności na infekcje, pogorszenia stanu skóry, osłabienia mięśni, zmęczenia, a także zaburzeń wchłaniania żelaza, co może skutkować niedokrwistością.

Przypisy

1. Pettifor, J. M., Thandrayen, K., & Thacher, T. D. (2018). Vitamin D deficiency and nutritional rickets in children. In Vitamin D (pp. 179-201). Academic Press.
2. Berridge, M. J. (2017). Vitamin D deficiency and diabetes. Biochemical Journal, 474(8), 1321-1332.
3. Gunton, J. E., & Girgis, C. M. (2018). Vitamin D and muscle. Bone reports, 8, 163-167.
4. Sassi, F., Tamone, C., & D’Amelio, P. (2018). Vitamin D: nutrient, hormone, and immunomodulator. Nutrients, 10(11), 1656.
5. Parker, G. B., Brotchie, H., & Graham, R. K. (2017). Vitamin D and depression. Journal of affective disorders, 208, 56-61.
6. Judd, S., & Tangpricha, V. (2008). Vitamin D deficiency and risk for cardiovascular disease. Circulation, 117(4), 503.
7. Ciborowska, Helena; Rudnicka, Anna. Dietetyka Żywienie zdrowego i chorego człowieka. Red. . Warszawa: PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2014