Cesarskie cięcie – jak się do niego przygotować? Jak wygląda poród przez cesarskie cięcie?

Nie zawsze możemy przewidzieć przebieg porodu. Czasami mogą zaistnieć wskazania do wykonania cięcia cesarskiego. Jak przebiega ta operacja i jakie okoliczności mogą zmusić lekarza, aby zakończyć poród poprzez cesarskie cięcie?

Czym jest cesarskie cięcie?

Cesarka (CC) to zabieg operacyjny, który obejmuje otwarcie jamy brzusznej, przecięcie przedniej ściany macicy, wydobycie dziecka, zszycie macicy i zamknięcie powłok brzusznych. W ponad 90% przypadków wykonuje się niskie poprzeczne cięcie (nacięcie nadłonowe). Nie tylko daje to lepszy efekt kosmetyczny (bliznę można ukryć pod bielizną), ale także ogranicza krwawienie w trakcie zabiegu oraz, w porównaniu do cięcia pionowego, rzadziej powoduje tworzenie się zrostów i pęknięć macicy w kolejnych ciążach.

Cały zabieg twa około 30-40 minut, natomiast noworodek wydobywany jest już po kilku minutach. Po szyciu, mama przewożona jest z sali operacyjnej na salę wzmożonego nadzoru, a następnie na oddział, gdzie będzie czekała położna.

Wskazania do cesarskiego cięcia planowanego

Sytuacjami rozpoznawanymi przed rozpoczęciem porodu, które mogą stanowić wskazanie do cięcia cesarskiego, są najczęściej:

• zaburzone wzrastanie płodu (np. makrosomia)
• niektóre wady płodu
• ciąża wielopłodowa
• patologiczne ułożenie płodu
• poród przedwczesny
• niepoprawna implantacja łożyska
• stan przedrzucawkowy
• zespół HELLP

O tym, czy zostanie wykonany poród poprzez CC czy poród siłami natury, w sytuacji planowania zabiegu, decyduje lekarz. Nie każde nieprawidłowe ułożenie dziecka w jamie brzusznej stanowi bezwzględne wskazanie. Często jednak, zdarza się to w przypadku położenia miednicowego, twarzyczkowego, czołowego.

Położenie miednicowe. Obecnie, za zalecenia do cięcia cesarskiego w przypadku położenia miednicowego uznaje się przypuszczalną masę płodu przekraczającą 3,75 kg, poród przedwczesny (<34 tygodni lub z masą ciała <2000g), ułożenie stópkowe lub kolankowe, nadmiernie wyprostowana lub odgięta ku tyłowi główka, wady anatomiczne, zwężona miednica matki, pierwszy poród, powikłania ciąży (łożysko przodujące, cukrzyca, nadciśnienie tętnicze), położenie miednicowe pierwszego płodu w ciąży bliźniaczej.

Ułożenie czołowe jest najbardziej niekorzystne i niebezpieczne. W większości sytuacji, najlepszą alternatywną dla porodu samoistnego pozostaje cięcie cesarskie. Poród naturalny jest możliwy jedynie przy małej główce płodu i obszernej miednicy, zazwyczaj przy drugim czy kolejnym porodzie

Ułożenie twarzyczkowe - w przebiegu niekorzystnym, poród zostaje zatrzymany z bródką płodu w krzywiźnie kości krzyżowej. Ze względu na ryzyko niedotlenienia wewnątrzmaciczne dziecka i potencjalny uraz, ukończenie porodu przebiega w formie cesarskiego cięcia.

Poza położnicze wskazania do cięcia cesarskiego

Wskazania do wykonania cięcia cesarskiego mogą być również poza położnicze i zalicza się do nich m.in zaawansowaną niewydolność układu krążenia, patologie w obrębie miednicy mniejszej, nawracające i przedłużające się napady padaczki, retinopatia cukrzycowa, nagłe stany okulistyczne, choroby psychiatryczne, rak szyjki macicy, zakażenie HSV lub HIV w III trymestrze ciąży.

Poród poprzez cesarskie cięcie - wskazania pilne i naglące

Cesarskie cięcie może być zabiegiem planowanym, lub o decyzji jego wykonania lekarz decyduje na podstawie nieprawidłowego przebiegu porodu. Poród należy ukończyć cesarskim cięciem jeśli

• w aktywnej I fazie porodu, przy rozwarciu co najmniej 6 cm, nie dochodzi do dalszego rozwierania szyjki przez okres co najmniej 4 godzin
• w II okresie porody nie dochodzi do zstępowania lub rotacji główki przez co najmniej 2 godziny
• gdy mimo czynności skurczowej (rozwarcie powyżej 6cm), nie dochodzi do aktywnej fazy porodu przez okres dłuższy niż 18 godzin
• zaobserwowano ryzyko niedotlenienia dziecka (wypadnięcie pępowiny, pęknięcie macicy, oddzielenie łożyska)

Typy znieczulenia przy cięciu cesarskim

O rodzaju znieczulenia decyduje anestezjolog. Zazwyczaj stosowane jest znieczulenie podpajęczynówkowe, zewnątrzoponowe lub podpajęczynówkowo-zewnątrzoponowe. Świadomość zostaje zachowana. Znieczulenie działa od pasa w dół, można odczuwać dotyk, lecz nie czuje się bólu. Po zabiegu, ruchomość w kończynach dolnych wraca stopniowo w ciągu 4-6 godzin. Lekarz może zadecydować o konieczności wykonania znieczulenia ogólnego. W takiej sytuacji, pacjentka zostaje uśpiona na czas zabiegu i wybudzona po zakończonej akcji porodowej.

Powikłania cięcia cesarskiego

Jak po każdej operacji, rodząca pacjentka może doświadczać komplikacji po zabiegu. Zalicza się do nich:

• krwotoki
• urazy układu moczowego
• zapalenie błony śluzowej macicy
• nieprawidłowe gojenie się rany
• zakażenie rany pooperacyjnej
• żylna choroba zakrzepowo-zatorowa

Poza nieprawidłowościami występującymi niedługo po operacji, mogą występować również powikłania odległe. Zalicza się do nich endometriozę w bliźnie oraz nietrzymanie moczu i stolca. Ponadto, w kolejnej ciąży wzrasta ryzyko rozejścia się blizny na macicy oraz patologiczne zagnieżdżenie łożyska.

Poród przez cesarskie cięcie - wpływ zdrowie dziecka

Poród drogami natury jest naturalnym sposobem przyjścia dziecka na świat. Przechodząc przez kanał rodny kolonizuje się dobrymi bakteriami mamy, co korzystnie wpływa na późniejszą odporność. Jeśli stan zdrowia na to pozwala, kładzione jest mamie na brzuch, dzięki czemu szybko zaczyna ssać pierś, czerpiąc wraz z mlekiem dużą ilość przeciwciał. W przypadku porodu drogą cięcia cesarskiego, opóźnia się kontakt noworodka z mamą, co może negatywnie wpływać na laktację.

Należy pamiętać, że c. cesarskie nie jest metodą, którą powinno się wybierać "na życzenie". Nie tylko niesie ze sobą ryzyko wielu bardzo poważnych komplikacji, wiąże się z przecięciem mięśnia macicy, może powodować urazy pęcherza moczowego, szew pozostawia trwały ślad nad spojeniem łonowym, ale także wydłuża czas połogu. Powrót do formy po tej operacji jest ciężki dla przyszłej mamy. Istnieją jednak okoliczności medyczne, które zmuszają do wykonania c. cesarskiego, aby zapewnić bezpieczeństwo matki i dziecka. Lekarz, zalecając metodę porodu, analizuje zdrowie ciężarnej, ułożenie dziecka oraz liczne aspekty zdrowotne. Zawsze ma na względzie niedopuszczenie do zagrożenia życia matki podczas porodu.

Przypisy:

1. Położnictwo i ginekologia Tom 1. Red. Bręborowicz G. PZWL, 2020.
2. Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego i Położników dotyczące c. cesarskiego, Wielgoś N., Ginekologia i Perinatologia Praktyczna 2018, 3(4).