Sok z buraka – właściwości, zastosowanie, przeciwwskazania

Sok z buraka ma wiele prozdrowotnych właściwości. Nie tylko jest źródłem licznych witamin i minerałów, ale jego picie może wspomagać terapię nadciśnienia, wspomagać odporność i dodawać energii. Jakie właściwości ma sok z buraka i jak go stosować?

Burak - wartości odżywcze

Burak jest warzywem szeroko stosowanym w Polskiej kuchni. Dzięki swojej niewielkiej wartości energetycznej (43kcal/100g) stanowi idealny dodatek do jadłospisu, nawet dla osób odchudzających się. Jest źródłem błonnika pokarmowego, witamin i związków bioaktywnych. W 100g buraka zawarte jest około 4,9mg witaminy C, 0,8mg żelaza, 16mg wapnia, 24 mg magnezu, 0,1mg witaminy B6 oraz 325 mg potasu.

Burak jest także źródłem aminokwasów takich jak tryptofan (0,019 g), izoleucyna (0,048 g), leucyna (0,068 g), lizyna (0,058 g), treonina (0,047 g), metionina (0,018 g), fenyloalanina (0,046 g), tyrozyna (0,038 g), walina (0,056 g), cystyna (0,019 g), arginina (0,042 g), histydyna (0,021 g), alanina (0,060 g), kwas glutaminowy (0,428 g), glicyna (0,031 g), prolina (0,042 g), kwas asparaginowy (0,116 g) i seryna (0,059 g) na 100 g porcji jadalnej.

Liście buraków mają dużo więcej mikroskładników niż bulwy. Liście buraka zawierają witaminy, takie jak witamina A (3,93 mg), witamina K (280 mg) i minerały zawierają wapń (2220 mg), żelazo (16,90 mg), magnez (350 mg), potas (1400 mg) i fosfor (330 mg) na 100 g.  

Burak stanowi źródło związków bioaktywnych takich jak:

• Betalainy
• Karotenoidy
• Polifenole (w tym flawonoidy)
• Saponiny

Picie soku z buraka - korzyści zdrowotne

Związki z grupy polifenoli zwiększają odporność na stres, mają działanie przeciwzapalne, przeciwwirusowe, a według niektórych źródeł nawet przeciwnowotworowe. Witamina C wspomaga odporność i działa przeciwoksydacyjnie. Karotenoidy wspomagają metabolizm ksenobiotyków, są antyoksydantami oraz prekursorami witaminy A. Betalainy odgrywają rolę w profilaktyce raka skóry oraz płuc, a także regulują homeostazę naczyniową. Saponiny z kolei, wpływają na metabolizm cholesterolu, trawienie białek oraz przepuszczalność błon komórkowych.  Witaminy z grupy B, w tym kwas foliowy, korzystnie wpływają na funkcjonowanie układu nerwowego. Sok z buraka stosuje się wspomagająco w leczeniu niedokrwistości z niedoboru żelaza, jednak nie z powodu zawartości w nim tego składnika tylko dodatkowej obecności witaminy C, która zwiększa wchłanianie żelaza. Niestety żelazo pochodzące z produktów roślinnych ma postać niehemową, która wchłania się znacznie gorzej niż forma hemowa z produktów zwierzęcych. Sok z czerwonego buraka przyczynia się do:

• Obniżenia ciśnienia krwi
• Działa przeciwzapalne i antyoksydacyjne
• Ma ochronny wpływ na wątrobę
• Stymuluje mechanizmy naprawy i ochrony DNA (istotne w profilaktyce nowotworów)
• Korzystnie oddziałuje na skórę
• wspomaga układ sercowo-naczyniowy
• poprawia zdolności wysiłkowych u sportowców

Sok z buraka - przeciwwskazania

Regularne picie soku z buraka jest odradzane u osób z niedociśnieniem, kamicą nerkową czy dną moczanową (znaczna zawartość szczawianów). Ze względu na zawartość węglowodanów prostych, nie jest polecany dla osób z cukrzycą.

Przepis na sok z buraka

Smak soku z buraka jest bardzo specyficzny, można go jednak w łatwy sposób złagodzić, dodając wyciskanego soku z jabłka lub pomarańczy czy też przetartego imbiru. Sok z buraka należy wprowadzać do diety stopniowo. Warto rozpocząć od około 40-50ml dziennie, rozcieńczając wodą lub sokiem jabłkowym. Pozwoli to przyzwyczajać się do jego smaku. Docelowa dawka powinna oscylować w okolicach 200ml soku dziennie.

Do przyrządzenia soku z buraka najlepiej nada się wyciskarka wolnoobrotowa lub sokowirówka. Świeże buraki należy dokładnie umyć i obrać oraz pokroić na mniejsze kawałki, tak aby były dostosowane wielkością do wyciskarki. Jabłko przekrawamy na 4 części i usuwamy gniazdo nasienne. Kawałki buraka i jabłek należy wkładać do pracującej wyciskarki. Do gotowego soku można dodać łyżkę wyciśniętego soku z cytryny. Poza jabłkiem, można również dodać obrane cząstki pomarańczy. Tak przygotowany sok należy przechowywać w lodówce.

Ciekawą letnią propozycją będzie koktajl przygotowany na bazie soku z buraka z dodatkiem zmiksowanych truskawek, świeżej mięty i kostkami lodu.

Burak czerwony jest niezwykle wartościowym warzywem. Nic dziwnego, że jest chętnie spożywany, zarówno w potrawach, jak i w postaci soku. Sok z buraka zawiera wiele związków bioaktywnych, witamin i składników mineralnych, które posiadają liczne właściwości zdrowotne, m.in obniżają poziom cholesterolu. Warto pić sok z kiszonych buraków, jak również z surowego buraka. Może być stosowany przez kobiety w ciąży.

Przypisy

1. Chhikara, Navnidhi, et al. "Bioactive compounds of beetroot and utilization in food processing industry: A critical review." Food chemistry272 (2019): 192-200.
2. Wootton-Beard, Peter C., and Lisa Ryan. "A beetroot juice shot is a significant and convenient source of bioaccessible
3. Wylie, Lee J., et al. "Beetroot juice and exercise: pharmacodynamic and dose-response relationships." Journal of applied physiology3 (2013): 325-336.antioxidants." Journal of functional foods3.4 (2011): 329-334.
4. Bonilla Ocampo, Diego A., et al. "Dietary nitrate from beetroot juice for hypertension: a systematic review." Biomolecules4 (2018): 134.
5. Bondonno, Catherine P., et al. "Absence of an effect of high nitrate intake from beetroot juice on blood pressure in treated hypertensive individuals: a randomized controlled trial." The American journal of clinical nutrition2 (2015): 368-375.