Łokieć tenisisty - objawy, przyczyny i leczenie (fizjoterapia)

Czy ból w okolicy nadgarstka sprawia, że trudno Ci podnieść kubek z kawą lub przekręcić klucz w zamku? Być może doskwiera Ci tzw. łokieć tenisisty. Nazwa urazu jest myląca - odnosi się bowiem do tenisa. Schorzenie to przydarza się zaledwie 10 proc. tenisistów[1]. Często jednak łokieć tenisisty dopada pracowników biurowych oraz osoby, które wykonują manualne, powtarzające się prace. Z poniższego artykułu dowiesz się, co może być przyczyną łokcia tenisisty, czym dokładnie jest ta dolegliwość i jak się ją leczy.

Co może być przyczyną łokcia tenisisty?

Łokieć tenisisty (inna nazwa to: zapalenie nadkłykcia bocznego kości ramiennej) jest skutkiem powstawania zmian degeneracyjnych w budowie włókien kolagenowych[2]. Do zmian tych dochodzi, gdy ręka jest długotrwale przeciążana, np. pracą przy komputerze (informatyk, programista, pracownik biurowy), przykręcaniem śrub (pracownik fizyczny, praca na budowie) itp. Nadmierne napięcie mięśni przedramienia skutkuje mikrourazami ścięgien i przyczepów w okolicy kłykcia bocznego kości ramiennej. Kontynuowanie czynności, która powoduje mikrourazy, może doprowadzić do naderwania ścięgien, patologii w naczyniach krwionośnych i zwapnień w przyczepach. W procesie tym wydzielane są białka, które podrażniają tkanki. To waśnie one odpowiadają za uczucie bólu.

Łokieć tenisisty może paradoksalnie uprzykrzyć życie również osobom, które zbyt mało używają rąk do pracy. Dochodzi u nich do zaniku mięśni, które stosunkowo łatwo jest naderwać przy np. dźwignięciu cięższego przedmiotu.

Objawy łokcia tenisisty

Jakie mogą być objawy łokcia tenisisty? Jak już zostało wspomniane, głównym objawem łokcia tenisisty jest charakterystyczny ból w bocznej stronie stawu łokciowego. Początkowo ból pojawia się tylko przy próbach uruchomienia stawu nadgarstkowego: chwytaniu, zaciskaniu dłoni, próbach obracania przedramienia. Jest on odczuwalny również przy próbie wykonywania czynności, która doprowadziła do powstania urazu – pracy, hobby, czy ćwiczeniu.

Ignorowanie problemu może doprowadzić do tego, że ból stanie się odczuwalny nawet w stanie spoczynku, a przedramię w okolicy łokcia stanie się bardziej tkliwe i obrzęknięte, ból może także promieniować.

Diagnostyka łokcia tenisisty

Diagnostyka łokcia tenisisty rozpoczyna się od prostych badań, które lekarz może wykonać bez żadnego sprzętu medycznego. Podstawowymi badaniami diagnostycznymi są Test Thomsona i Test Milla. Test Thomsona polega na próbie wyprostowania nadgarstka, który delikatnie blokowany jest dłońmi lekarza. Test Milla wygląda podobnie, jednak w jego wypadku lekarz blokuje przedramię i prosi pacjenta o próbę jego odwrócenia.

Dodatkowo lekarz (lub fizjoterapeuta/ortopeda) powinien sprawdzić odcinek szyjny kręgosłupa i pozostałe mechanizmy obolałej kończyny górnej, by upewnić się, że ból nie wynika z innych przyczyn. Diagnozę można potwierdzić przez badanie USG lub rezonans magnetyczny.

Łokieć tenisisty leczenie

Wielu pacjentów próbuje leczyć łokieć tenisisty dostępnymi bez recepty środkami przeciwbólowymi i przeciwzapalnymi. Leki przeciwzapalne (zawierające na przykład ibuprofen, ketoprofen lub Deksketoprofen) uśmierzają dolegliwości bólowe, lecz nie usuną przyczyny bólu – łokieć tenisisty, jak już zostało wyjaśnione, nie jest stanem zapalnym, a urazem. Z jego leczeniem związanych jest kilka zaleceń:

• Odpoczynek. Kluczowe jest odciążenie ręki i zaprzestanie lub ograniczenie wykonywania czynności powodujących ból.
• Fizjoterapia i fizykoterapia / rehabilitacja. Metody terapeutyczne dopasowywane są do stopnia zaawansowania urazu i jego przyczyny. Najczęściej pacjenci kierowani są na masaże, terapię wstrząsową i ultradźwięki.
• Opaska uciskowa. Opaska, uciskając i utrzymując ciepło, łagodzi bol i wspomaga proces gojenia. Warto wybrać ortezę, w której dodatkowo można umieścić wyjmowany kompres żelowy.
• Sterydy. Większość lekarzy zaleca je jednak dopiero w sytuacji, gdy ból staje się nie do wytrzymania. Sterydy łagodzą go, lecz niszczą strukturę kolagenu, a co za tym idzie – nasilają degenerację stawu[3].
• Uzupełnianie ubytków lub leczenie operacyjne. U niektórych pacjentów sprawdza się tzw. uzupełnianie ubytków blizną. Lekarz wstrzykuje elementy wzrostu pochodzące z krwi pacjenta. W miejscu ubytku tworzy się blizna, a dolegliwość znika. W skrajnych przypadkach potrzebna jest operacja, podczas której usuwa uszkodzoną tkankę okostną.

Jak zapobiegać łokciowi tenisisty – działania profilaktyczne

Podczas wykonywania codziennych obowiązków warto zadbać o ergonomiczne warunki pracy. Pracując przy komputerze, należy trzymać przedramiona na blacie biurka. Warto wyposażyć się w płaską klawiaturę i podkładkę pod myszkę z ergonomiczną podpórką, by niepotrzebnie nie wyginać nadgarstków.

Do powtarzalnych, manualnych prac, na treningi sportowe, do dźwigania cięższych przedmiotów itp., warto zakładać wcześniej wspomnianą opaskę uciskową. Po przeciążeniu łokcia i nadgarstka profilaktycznie można posmarować je specjalną maścią lub wziąć lek łagodzący dolegliwości ze strony kośćca.

Rokowania i powikłania

Łokieć tenisisty (zapalenie nadkłykcia bocznego kości ramiennej) jest dolegliwością, którą można zatrzymać lub spowolnić, jeśli poświęci jej się czas we wczesnym etapie rozwoju problemu. Zaniedbanie leczenia może jednak doprowadzić do osłabienia siły przedramienia, uszkodzenia nerwów i naczyń krwionośnych, ograniczenia ruchomości stawu łokciowego, a w najgorszym wypadku – do niepełnosprawności ręki.