Zaburzenia łaknienia (apetytu) - sposoby na brak apetytu

Przyczyny braku apetytu

Brak apetytu u osób dorosłych może być powodowany przez wiele czynników. Najczęściej jest kojarzony z obniżeniem nastroju - depresją i dystymią. Również ludzie w wyniku wzmożonego stresu mogą albo go "zajadać", albo obserwować obniżenie łaknienia. Niektóre leki takie jak np. zolpiden, alprazolam, metylfenidat, fenytoina, rywastygmina, lewodopa, amiodaron, atorwastatyna, spironolakton, metotreksat, tetracyklina, metronidazol, będą także powodować osłabienie apetytu. Niechęć do jedzenia powoduje:

• depresja
• nerwica
• stres
• choroba nowotworowa
• skutek uboczny niektórych leków
• palenie papierosów
• nadużywanie alkoholu
• anoreksja
• zaburzenia lękowe
• infekcja
• zaburzenia odczuwania smaku i zapachu
• radio- i chemioterapia

Zaburzenia apetytu u seniorów

W wieku starszym, w wyniku ograniczenia odczuwania smaku i węchu, a także zmian w ośrodkowym układzie nerwowym może pojawić się zmniejszony apetyt. Czasami odmawianie przyjęcia pokarmu wynika z braków w uzębieniu lub źle dopasowanej protezy dentystycznej, strachu przed zachłyśnięciem, trudnościami w połykaniu, dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego po posiłkach. Niestety, coraz częściej osoby z ograniczoną mobilnością celowo mało piją i jedzą, ponieważ mają trudności z samodzielnym przemieszczeniem się do toalety i wstydzą się prosić o pomoc opiekuna, lub zwyczajnie nie mają takiej osoby w pobliżu. Odmawianie pokarmów może również wynikać z demencji, depresji, braku akceptacji swojego stanu oraz chęci odejścia – śmierci.

Na apetyt wpływa również szereg czynników związanych z samym posiłkiem i atmosferą jego spożywania. Jeśli posiłki przygotowywane są przez rodzinę lub jadłospis układa dietetyk, powinno się w nim uwzględnić indywidualne preferencje żywieniowe, bazując na lubianych i dobrze tolerowanych daniach i produktach. Posiłki powinny być różnorodne, co dodatkowo będzie zapobiegało niedoborom żywieniowym. Dania należy odpowiednio doprawić przyprawami i ziołami, mając na względzie osłabiony zmysł smaku i zapachu. Estetyczne podawanie posiłków, ozdabianie ziołami, będzie zachęcało do jedzenia. Nie należy zapominać również o atmosferze podczas spożywania potraw. Pomieszczenie powinno być przewietrzone, telewizor wyłączony, porządek na stole.

W celu poprawy apetytu u osób starszych dobrze sprawdza się aktywność na świeżym powietrzu. Nawet, jeśli zdrowie nie pozwala na spacery, warto chociażby posiedzieć na tarasie lub w ogrodzie. Wprowadzenie do jadłospisu niektórych przyprawi oraz ziół może korzystnie wpłynąć na łaknienie oraz poprawić smak i aromat dań. Zaliczamy do nich np.:

• Mięta
• Tymianek
• Bazylia
• Imbir
• Rozmaryn
• Pieprz cayenne
• Kminek
• Gorczyca

Odżywanie przy braku apetytu

Osoby cierpiące na brak łaknienia, powinny jeść przynajmniej 5 małych objętościowo posiłków w ciągu dnia. Dania powinny być różnorodne, dobrze dobrawione i estetycznie podane. Warto wiedzieć, że kwaśny smak potraw wzmaga apetyt, a słodki go zmniejsza. Należy unikać smażonych i ciężkostrawnych potraw, obciążających układ pokarmowy. Podobnie z produktami wysokobłonnikowymi, które przy małej gęstości energetycznej dają uczucie sytości na długi czas. Wszystkie posiłki powinny być przemyślane pod kątem wartości odżywczej, by zminimalizować ryzyko niedoborów witamin i składników mineralnych.

Sposoby na apetyt z apteki

Oczywiście, jeśli przyczyną braku apetytu jest choroba, postępowaniem z wyboru będzie jej odpowiednie leczenie. Jeśli jednak potrzebowanie jest dodatkowe wsparcie, poza modyfikacją jadłospisu, można wspomóc się środkami z apteki. Poza żywnością specjalnego przeznaczenia jak np. Nutridrinki, dostępne są syropy stymulujące apetyt, które zawierają ekstrakty roślinne  zwiększające łaknienie, wspierające  eliminację nadmiernej ilości gazów z jelit, stymulujące wydzielanie soków trawiennych. Jest to np. wyciąg z anyżu, mięty pieprzowej, korzenia cykorii, owoców grejpfruta, owoców kopru włoskiego, ziela szanty, ziela krwawnika.

Przypisy

1. Kołłajtis-Dołowy, Anna. Dieta seniora. PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2019.
2. Jarosz M. Żywienie w prewencji i leczeniu. Instytut Żywności i Żywienia, 2017.