Nocne poty – przyczyny nadmiernego pocenia w nocy, objawy, sposoby na nadmierną potliwość. O jakich chorobach mogą świadczyć nocne poty?

Nadmierne pocenie się w nocy – objawy

Pocenie się jest naturalnym procesem służącym do regulacji temperatury ciała. Niestety, u niektórych osób występują zlewne, obfite poty, które utrudniają funkcjonowanie. Nadmierna potliwość może pojawiać się w ciągu dnia, jak również i w nocy. Czasami nocne poty są bardzo obfite, wymuszając rano zmianę pościeli i piżamy. Mogą się nasilać pod wpływem czynników rozszerzających naczynia krwionośne i nasilających pracę gruczołów potowych np. po wypiciu alkoholu. Nocne poty często pojawiają się podczas infekcji przebiegającej z gorączką.

Nocne poty – przyczyny

Co może wywoływać nocne poty? Nocne poty są objawem niespecyficznym - mogą towarzyszyć różnym jednostkom chorobowym. Często ich przyczyną jest po prostu zbyt wysoka temperatura ciała (np. z powodu infekcji, ale też zbyt grubej pościeli). Występowanie nocnych potów może mieć związek z zaburzeniami hormonalnymi lub innymi chorobami, dlatego zawsze zaleca się zasięgnąć porady lekarskiej w celu ustalenia przyczyny.

Nocne poty mogą być objawem zakażeń przebiegających z gorączką np. infekcji wirusowych oraz chorobach zakaźnych np. zapaleniu płuc, mononukleozie, gruźlicy. Mogą występować w przebiegu chorób z szybkim rozrostem komórek np. w nowotworach. Szczególnie często nadmierna potliwość w nocy towarzyszy nowotworom krwi takimi jak chłoniak Hodgkina, mielofibroza czy ostra białaczka limfoblastyczna.

W procesach odpowiedzi immunologicznej na własne tkanki wydzielane są interleukiny oraz cytokiny, powodując stan podgorączkowy i gorączkę, powodując wzmożoną potliwość. Wśród częstych chorób autoimmunologicznych wymienić można m.in. reumatoidalne zapalenie stawów, toczeń rumieniowaty układowy czy chorobę Gravesa Basedowa. W nadczynności tarczycy, między innymi z powodu podwyższonego tętna, często występuje problem nadmiernej potliwości. Mogą im towarzyszyć kołatania serca.

Zaobserwowano, że znacznie częściej nocne poty pojawia się u osób otyłych, a także takim, którym towarzyszy przewlekły wzmożony stres. Ponadto, sprzyjają im zaburzenia psychiczne takie jak depresja i stany lękowe. Nocne poty obserwuje się również u osób z problemami ze snem np. bezsennością, obturacyjnym bezdechem sennym. Uderzenia gorąca i nocne poty to także jedne z charakterystycznych objawów okresu menopauzy. Jest to skutek spadku estrogenów, który obserwuje się również np. po porodzie. Czasami jest on indukowany lekami np. u kobiet z estrogenozależnym rakiem piersi.

Przy źle kontrolowanej cukrzycy, kiedy w nocy występuje hipoglikemia pojawiają się obfite, zimne poty. Nocne pocenie się może także towarzyszyć niektórych chorobom układu krążenia, chorobie refluksowej przełyku, chorobach wątroby. Czasami przyczyną nadmiernej potliwości jest działanie niepożądanym niektórych substancji leczniczych np. leków przeciwdepresyjnych, psychotropowych.

Warto wiedzieć, że spożywanie alkoholu stymuluje pracę gruczołów potowych oraz rozszerza naczynia krwionośne, co nasila pocenie się. Nocne poty występują także w alkoholowym zespole abstynencyjnym. Podsumowując, nocne poty mogą wystąpić w przebiegu chorób i dolegliwości takich jak:

• menopauza
• przewlekły stres
• alkoholizm i nadużywanie alkoholu
• leczenie nowotworów ginekologicznych
• choroby nowotworowe
• otyłość
• depresja
• zaburzenia lękowe
• problemy ze snem
• infekcje wirusowe
• choroby zakaźne
• choroby autoimmunologiczne
• nadczynność tarczycy
• cukrzyca
• refluksowe zapalenie przełyku
• choroby wątroby
• choroby układu krążenia
• działanie niepożądane niektórych leków

Czy nadczynność tarczycy może wywołać nocne poty?

W nadczynności tarczycy, kiedy jest nadprodukcja hormonów tarczycy obserwuje się przyspieszoną przemianę materii i zwiększoną produkcję ciepła. Powoduje to wzmożoną potliwość i napady gorąca, które mogą pojawiać się zarówno w dzień, jak i w nocy.

Menopauza a uderzenia gorąca i nocne pocenie

U kobiet w okresie menopauzy poza nieregularnością cyklu miesiączkowego i wydłużeniem odstępów pomiędzy menstruacjami pojawiają się napady gorąca, nocne poty, zaburzenia snu, zmęczenie. Uderzenia gorąca mogą pojawiać się zarówno w trakcie nocy, jak i w dzień. Często towarzyszą im zlewne poty. Naturalne preparaty, które mogą pomóc w złagodzeniu dolegliwości bazują na koniczynie łąkowej, pluskwicy groniastej, niepokalanku mnisim czy izoflawonoidach sojowych.

Diagnostyka - jak ustalić przyczynę nocnych potów?

Poty nocne mogą mieć bardzo różne przyczyny. Na początku należy przeanalizować warunki, w jakich się śpi. Czy sypialnia jest przewietrzona? Czy pościel jest z naturalnych przewiewnych materiałów? Czy kołdra nie jest za gruba? Warto zwrócić uwagę w jakich okolicznościach pojawiają się dolegliwości np. czy ich wystąpienie związane było z wprowadzeniem nowego leku, czy towarzyszą inne objawy np. zmęczenie, gorączka, duszność. U kobiet na przyczyny hormonalne nocnych potów mogą wskazywać nieregularne miesiączki. W celu diagnostyki należy udać się do lekarza, który po przeprowadzeniu wywiadu skieruje na odpowiednie badania. Wśród potencjalnych badań jakie może zalecić lekarz znajdują się m.in.:

• morfologia krwi
• stężenie białka C-reaktywnego (CRP)
• Odczyn Biernackiego (OB)
• poziom hormonów tarczycy (TSH, FT3, FT4)
• test na obecność wirusa HIV
• EKG
• tomografia komputerowa
• rezonans magnetyczny
• RTG klatki piersiowej

Nocne poty - kiedy udać się do lekarza?

Nadmierne poty w trakcie snu są objawem niespecyficznym. Mogą świadczyć o poważnej chorobie. Warto skonsultować się z lekarzem jeśli mają duże nasilenie, są uciążliwe lub towarzyszą im inne niepokojące objawy np. powiększenie węzłów chłonnych, złe samopoczucie, zaburzenia rytmu serca, gorączka. Na wizycie u lekarza zostanie przeprowadzony wywiad oraz zostanie wystawione skierowanie na badania, w celu ustalenia przyczyny dolegliwości.

Czy są sposoby na leczenie nocnych potów?

Jeżeli pocenie nocne spowodowane są procesem chorobowym, terapia obejmuje leczenie choroby podstawowej. Należy pamiętać o prawidłowej higienie snu, unikaniu alkoholu, zdrowej diecie i regularnej aktywności fizycznej.

Domowe sposoby na nadmierną potliwość

Jeżeli nocne poty nie są spowodowane chorobą tylko ogólną wzmożoną potliwością, można przetestować kilka domowych sposobów. Hamująco na pracę gruczołów potowych działają napary z szałwii. Pomocne mogą być specjalne żele czy antyperspiranty na nadpotliwość tzw. blokery potu. Gdy przyczyną pocenia jest nadmierny stres, napięcie łatwiej rozładować stosując różne techniki relaksacyjne np. picie naparów z melisy, jogę, medytację, aromaterapię z użyciem olejku lawendowego czy pomarańczowego. U części osób skuteczne są adaptogeny, czyli naturalne substancje zwiększające odporność organizmu na stres i przywracające równowagę. Do adaptogenów zaliczamy m.in. Ashwagandhę, Różeniec Górski, Gotu Kola, Schisandra. W zmniejszeniu nocnych potów w okresie menopauzy skuteczne może być stosowanie przez 12 miesięcy preparatów zawierających pluskwicę groniastą (min. 40mg/dobę), koniczynę łąkową (min. 80 mg/dobę), izoflawonoidy sojowe (min. 50 mg/dobę) mogą złagodzić objawy.

W zmniejszeniu intensywności nocnego pocenia się pomóc może zdrowa zbilansowana dieta, ograniczenie ostrych przypraw, ograniczenie picia kawy i napojów kofeinowych, odstawienie alkoholu i palenia papierosów, regularna aktywność fizyczna i utrzymywanie prawidłowej masy ciała.

Przypisy

1. De Franciscis, Pasquale, et al. "A nutraceutical approach to menopausal complaints." Medicina 55.9 (2019): 544.
2. Gajewski P. Interna Szczeklika. Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Warszawa 2022.
3. Mold, James W., Barbara J. Holtzclaw, and Laine McCarthy. "Night sweats: a systematic review of the literature." The Journal of the American Board of Family Medicine 25.6 (2012): 878-893.