Kwasy kosmetyczne PHA / BHA / AHA w domowej pielęgnacji skóry – rodzaje, właściwości i zastosowanie

Kwasy kosmetyczne są związkami szeroko stosowanymi w kosmetologii – zarówno w produktach pielęgnacyjnych, jak i podczas zabiegów w salonach. Ich właściwości zależą od budowy chemicznej oraz zastosowanego stężenia. Co to są kwasy BHA, AHA i PHA? Jakie właściwości i działanie mają kwasy kosmetyczne? Jak je stosować w domowej pielęgnacji skóry? Jakie kwasy kosmetyczne są idealne na jesień?

Spis treści

1. Czym są kwasy kosmetyczne?
2. Jak działają kwasy kosmetyczne?
3. Rodzaje kwasów kosmetycznych – podział kwasów hydroksylowych
4. Kwasy AHA ( α-hydroksykwasy) – właściwości
5. Kwasy PHA(polihydroksykwasy) – właściwości
6. Kwasy BHA ( β-hydroksykwasy) – właściwości
7. Jak stosować kosmetyki z kwasami?
8. Kwasy kosmetyczne idealne na jesień
9. Serum z kwasami kosmetycznymi
10. Przeciwwskazania do stosowania kwasów kosmetycznych

Czym są kwasy kosmetyczne?

Kwasy kosmetyczne są substancjami z grupy hydroksykwasów, zawierające w swojej strukturze grupę karboksylową oraz hydroksylową. W zależności od ich struktury, możemy wyróżnić kwasy AHA, BHA oraz PHA. Kwasy kosmetyczne są izolowane z produktów naturalnych lub syntetyzowane na ich wzór. Kwasy kosmetyczne, w zależności od ich stężenia i rodzaju substancji, mają odmienne właściwości. Stosuje się je w kosmetykach takich jak peelingi do twarzy, serum, toniki, kremy, peelingi trychologiczne.

Jak działają kwasy kosmetyczne?

W ich charakterystyce wymienia się, w zależności od związku, m.in. właściwości złuszczające, nawilżające, redukujące przebarwienia, wygładzające, antyoksydacyjne, przeciwbakteryjne, normalizujące, pobudzające syntezę kolagenu.

Rodzaje kwasów kosmetycznych – podział kwasów hydroksylowych

Kwasy kosmetyczne można podzielić na α-hydroksykwasy (AHA), β-hydroksykwasy (BHA) i polihydroksykwasy (PHA). Do kwasów AHA zaliczamy m.in.:

• Kwas glikolowy
• Kwas migdałowy
• Kwas mlekowy
• Kwas jabłkowy
• Kwas winowy

Do kwasów BHA zalicza się przede wszystkich kwas salicylowy i jego pochodne, natomiast do polihydroksykwasów należą substancje takie jak:

• Glukonolakton
• Kwas laktobionowy

Poza kwasami PHA, AHA i BHA w kosmetologii często stosowane są związki takie jak kwas azelainowy, ferulowy , trójchlorooctowy oraz kwas szikimowy i kwas kojowy.

Kwasy AHA ( α-hydroksykwasy) - właściwości

Kwasy z grupy AHA czyli α-hydroksykwasy są związkami, w których grupa kwasowa i wodorotlenowa związane są z tym samym atomem węgla. Do kwasów AHA zaliczamy kwas glikolowy, mlekowy, migdałowy, winowy, jabłkowy i cytrynowy.

Kwas glikolowy jest najczęściej stosowanym α-hydroksykwasem. Rozluźnia on połączenia pomiędzy martwymi komórkami naskórka i normalizuje procesy jego złuszczania. Przywraca właściwą grubość naskórka, poprawia koloryt, nawilżenie i gładkość skóry. Ze względu na swoje właściwości, ułatwia wnikanie składników odżywczych z preparatów pielęgnujących. W szczególności polecany jest dla osób:

• Z trądzikiem zaskórnikowym,
• Z trądzikiem grudkowatym,
• Ze skórą łojotokową,
• Z rozszerzonymi porami,
• Ze skórą skłonną do zmarszczek,
• Z wiotkością skóry,
• Z bliznami potrądzikowymi.

Kwas mlekowy jest kwasem kosmetycznym zaliczanym do grupy α-hydroksykwasów. Ma właściwości złuszczające, nawilżające i przeciwstarzeniowe. Działa antybakteryjnie. Stosowany jest w leczeniu uszkodzeń skóry, redukcji przebarwień oraz jako substancja wspomagająca syntezę ceramidów w naskórku. Ponadto, stymuluje on cebulki włosów do wzrostu. Jego zastosowanie zależy od zastosowanego stężenia. Wyższe stężenie kwasów sprawia, że nasila się ich aktywność złuszczająca. Kwas mlekowy:

• Nawilża,
• Normalizuje procesy złuszczania naskórka,
• Spłyca zmarszczki,
• Rozjaśnia przebarwienia,
• Zwęża pory,
• Uelastycznia skórę.

Kwas migdałowy jest α-hydroksykwasem wolno wnikającym w głąb skóry. Może być stosowany przez cały rok, nie wywołuje podrażnień i fotouczuleń. Wykazuje działanie złuszczające, jednak dużo mniejsze niż kwas glikolowy czy mlekowy. Reguluje pracę gruczołów łojowych, rozjaśnia przebarwienia, spłyca zmarszczki oraz nawilża skórę.

Kwas winowy jest związkiem z grupy kwasów AHA o działaniu przeciwzapalnym ściągającym oraz antyseptycznym. Znajduje zastosowanie w preparatach złuszczających do skóry trądzikowej i dojrzałej. Redukuje przebarwienia skórne oraz hamuje nadmierne wydzielanie sebum.

Kwas jabłkowy ma działanie podobne do kwasu mlekowego. Wykazuje aktywność w obrębie naskórka, nawilżając skórę i powodując zmniejszenie zmarszczek. Ponadto poprawia teksturę skóry.

Kwasy PHA (polihydroksykwasy) - właściwości

Polihydroksykwasy (PHA) to związki z jedną grupą karboksylową (COOH) i kilkoma wodorotlenowymi (OH). Struktura chemiczna decyduje o właściwościach złuszczających tych związków. Do kwasów PHA zalicza się kwas laktobionowy, glukonolakton i glukoheptanolakton. Posiadają one podobne właściwości do kwasów AHA, ale są zdecydowanie łagodniejsze pod kątem złuszczania. Ze względu na bardziej delikatne działanie, są one bezpieczniejsze w stosowaniu, również przez osoby ze skórą wrażliwą.

Glukonolakton jest kwasem z grupy PHA o silnych właściwościach przeciwutleniających i regenerujących. Działa przeciwzapalnie, nawilża, ujędrnia i chroni skórę przed wpływem negatywnych czynników środowiskowych. Spłyca drobne zmarszczki, redukuje zaczerwienienia oraz wzmacnia naturalną barierę ochronną naskórka. Jest jednym z łagodniejszych hydroksykwasów, który może być stosowany w preparatach dla skóry wrażliwej, z trądzikiem różowatym czy łojotokiem.

Kwas laktobionowy jest polihydroksykwasem o właściwościach nawilżających i antyoksydacyjnych. Nie wywołuje on podrażnień, zaczerwienienia czy pieczenia skóry. Może być stosowany także do skóry suchej, wrażliwej i naczynkowej. Jego aktywność to m.in.:

• Zapobiega przeznaskórkowej utracie wody, chroniąc ją przez zwiotczeniem i powstawaniem zmarszczek,
• Pobudza syntezę kolagenu,
• Zapobiega powstawaniu pajączków naczyniowych,
• Nawilża,
• Neutralizuje działanie wolnych rodników,
• Działa zmiękczająco i osłaniająco.

Kwasy BHA ( β-hydroksykwasy) - właściwości

Kwasy BHA są to związki zawierające w swojej cząsteczce dwie grupy funkcyjne: hydroksylową i karboksylową (COOH). W β-hydroksykwasach, grupa karboksylowa przyłączona jest do węgla α, a grupa hydroksylowa do kolejnego, sąsiadującego atomu węgla. Do kwasów BHA zaliczamy m.in. związki takie jak kwas salicylowy, kwas 4-hydroksybenzoesowy.

Kwas salicylowy jest β-hydroksykwasem, o łagodniejszym działaniu niż kwasy AHA. Rzadko prowadzi do powstawania uczuleń. Jest szeroko stosowany w kosmetykach do skóry trądzikowej, ze względu na aktywność przeciwzapalną i przeciwtrądzikową. Ma on także właściwości antybakteryjne. Należy on do grupy związków rozpuszczalnych w tłuszczach, dzięki czemu bez problemu przenika przez warstwę sebum, wnikając w głąb skóry. Zapobiega łojotokowi oraz wykazuje działanie złuszczające. Produkty z kwasem salicylowym polecane są w szczególności dla osób ze skórą tłustą i mieszaną.

Jak stosować kosmetyki z kwasami?

Przy wyborze kosmetyków z kwasami należy kierować się wieloma czynnikami, w tym rodzajem skóry, porą roku oraz właściwościami danego związku. Kwasy z grupy AHA posiadają najsilniejsze właściwości złuszczające, przez co mogą powodować zaczerwienienia i podrażnienia. Polecane są głównie dla osób ze skórą tłustą, mieszaną, trądzikową i wymagającą oczyszczenia, ale także w zabiegach dla skóry dojrzałej. Mogą wykazywać się zbyt silnym działaniem u osób ze skórą naczynkową, wrażliwą, suchą lub alergiczną. Kwasy PHA wykazują się dużą skutecznością i mniejszymi właściwościami drażniącymi, dlatego polecane są nawet dla osób ze skórą wrażliwą. Kwasy BHA stosuje się głównie do pielęgnacji cery tłustej i trądzikowej. Ze względu na ich działanie antybakteryjne, wspierają leczenie ognisk zapalnych. Kwasy kosmetyczne z tej grupy przenikają przez warstwę sebum, mogą być stosowane jako dodatek do serum, toników, kremów i peelingów. Zaleca się robienie okresowych przerw w stosowaniu kosmetyków z kwasami, w zależności od stężenia, średnio 2 tygodnie przerwy na 4-6 tygodni stosowania. Zazwyczaj peelingi czy serum są przeznaczone do stosowania codziennego, natomiast preparaty złuszczające – raz w tygodniu. Zawsze należy czytać zalecenia producenta, ponieważ  schemat stosowania jest bezpośrednio związany ze stężeniem kwasów w preparacie. Najlepszym czasem na stosowanie preparatów z kwasami jest okres najmniejszego nasłonecznienia – jesienią oraz zimą, ze względu na możliwość wystąpienia fotouczulenia. Bez względu na porę roku, stosując produkty z kwasami należy nakładać kremy z filtrem.

Kwasy kosmetyczne idealne na jesień

Znaczna część kwasów kosmetycznych wchodzi w reakcje ze słońcem, powodując fotouczulenia. Wyjątkiem jest kwas migdałowy, który może być stosowany cały rok. Do najpopularniejszych kwasów do stosowania jesienią i zimą zaliczymy:

• Kwas glikolowy
• Kwas mlekowy
• Kwas cytrynowy
• Kwas laktobionowy
• Kwas salicylowy
• Glukonolakton

Serum z kwasami kosmetycznymi

W drogeriach i aptekach dostępna jest szeroka gama produktów złuszczających z kwasami w postaci serum. W zależności od stężenia i rodzaju użytych kwasów, serum może być stosowane od jednego do kilku razy w tygodniu. Bardzo często, w produktach takich znajdziemy mieszankę różnych kwasów z grup AHA i PHA, wraz z dodatkiem substancji łagodzących np. soku z aloesu, kwas hialuronowy.

Przeciwwskazania do stosowania kwasów kosmetycznych

Przeciwwskazania do stosowania kwasów kosmetycznych obejmują:

• Otarcia i otwarte rany na skórze
• Stany zapalne skóry
• Infekcje skórne, w tym wirusowe bakteryjne i grzybicze
• Aktywną opryszczkę
• Choroby dermatologiczne takie jak łuszczyca, grzybica
• Alergia na składniki produktu
• Stosowanie leków doustnych zawierających retinoidy
• Ciąża
• Karmienie piersią

Przy stosowaniu produktów z kwasami kosmetycznymi należy zachować ostrożność, wykonać próbę uczuleniową na małym fragmencie skóry oraz pamiętaj o codziennej ochronie przeciwsłonecznej. Jeśli podejrzewasz, że możesz mieć problemy z użyciem kwasów kosmetycznych oraz ich dobraniem do typu cery, umów się na konsultację do kosmetologa. Kosmetyki z kwasami, w zależności od związku czynnego, sprzyjają złuszczaniu martwego naskórka i rozjaśnianiu przebarwień, regulują odnowę komórkową skóry i funkcję gruczołów łojowych skóry, wykazują działanie antybakteryjne oraz działanie nawilżające. Uzupełnieniem codziennej pielęgnacji powinny stanowić produkty, którym przypisuje się działanie nawilżające. Często zawierają składniki takie jak kwas hialuronowy czy wyciąg z aloesu. Kwas hialuronowy nie tylko wykazuje działanie nawilżające, ale również łagodzi podrażnienia i poprawia elastyczność skóry.

Kwasy mogą być stosowane do cery dojrzałej, skórze wrażliwej, cery suchej, tłustej, normalnej, trądzikowej i cery mieszanej. Należy jednak pamiętać o dobraniu odpowiedniego kwasu do typu skóry. Kwasy przygotowuję skórę na wszelkie zabiegi kosmetyczne, a stosowane w wyższych stężeniach sprawiają, że organizm wzmaga produkcję kwasu hialuronowego.