Krwotok z nosa - przyczyny krwawienia, powikłania, leczenie, jak zatamować?

Krwawienie z nosa - pierwsza pomoc

W celu zatamowania krwawienia z nosa należy usiąść, głowę pochylić do przodu, by kontrolować wypływ krwi. Wychylenie do przodu zapobiega zadławieniu lub zakrztuszeniu spływająca krwią. Następnie udrażniamy nos ze skrzeplin, wydmuchując najpierw jedną, a następnie drugą dziurkę. Po tej czynności, skrzydełka nosa dociskamy palcami do przegrody nosowej i utrzymujemy tak przez 5-10 minut, równolegle przykładając zimny kompres na czoło i kark. Jeśli krwawienie nie ustało, można spróbować ponownie udrożnić nos, zrobić stożek z waty i nasączyć go kroplami do nosa obkurczającymi śluzówkę (np. te stosowane podczas kataru), delikatnie umieścić watę w jamie nosa i ponownie zacisnąć palce na skrzydełkach nosa na około 15 minut. Po tym czasie, watę należy wyjąć z nosa. Jeśli krwawienie nie zmniejszyło się lub nie ustało, w zależności od jego nasilenia, należy skonsultować się z lekarzem lub wezwać pogotowie. Jeśli krwawienie udało się zahamować, błonę śluzową nosa można oczyścić przy pomocy wody morskiej lub soli fizjologicznej. Należy pamiętać, że jeśli udzielany pierwszej pomocy drugiej osobie i mamy kontakt z jej krwią, zawsze należy założyć jednorazowe lateksowe rękawiczki, aby zmniejszyć ryzyko chorób przenoszonych przez kontakt z materiałem biologicznym.

1. Pochylenie głowy do przodu
2. Uciśnięcie skrzydełek nosa na 5-10 minut
3. Zimny okład na czoło i kark
4. Jeśli krwawienie nie ustanie, tampony z waty wkładamy do jam nosa
5. Jeśli dolegliwość nie przejdzie, wzywamy pomoc lekarską

Przyczyny krwotoków z nosa

Znaczny odsetek przypadków krwotoków z nosa to zmiany ogólne, pojawiające się w przebiegu chorób ogólnoustrojowych takich jak nadciśnienie tętnicze, niewydolność nerek, wątroby, miażdżyca. Krwotok może być także spowodowany przez niektóre przyjmowane leki, jeśli dawka nie jest odpowiednio dobrana - między innymi leki przeciwzakrzepowe, ale także niesteroidowe leki przeciwzapalne. Około 25% przypadków krwotoków z nosa stanowią przyczyny miejscowe. Związane są z uszkodzeniem błony śluzowej nosa np. w wyniku długotrwałego przebywania w klimatyzowanych pomieszczeniach, częstego dmuchania nosa czy nadużywania kropli na katar. Przyczyną krwawienia z nosa najczęściej jest krwotok z przedniej części przegrody nosa (splot Kiesselbacha); dużo rzadziej krew leci z tętniczego splotu (splot Woodrufa).

Przyczyny miejscowe:

• zapalenie błony śluzowej nosa
• zapalenie zatok przynosowych
• ciała obce w nosie
• polipy nosa
• wysuszenie błony śluzowej np. przez klimatyzację, suche powietrze
• urazy w obrębie nosa
• zadrapania błony śluzowej nosa
• nadużywanie kropli na katar
• częste wydmuchiwanie nosa
• ziarniak przegrody nosa
• infekcje w obrębie nosa
• ciało obce w nosie

Przyczyny ogólne

• zaburzenia krzepnięcia
• małopłytkowość
• białaczka
• miażdżyca
• gruźlica
• niewydolność wątroby
• niewydolność nerek
• niedobór witaminy K
• nowotwory w obrębie zatok przynosowych i nosa
• nadciśnienie tętnicze
• mononukleoza
• choroby zakaźne przebiegające z przekrwieniem błony śluzowej nosa

Krew z nosa w ciąży

W ciąży dochodzi zmian w układzie krążenia - poszerzania naczyń krwionośnych oraz zwiększenia przepływającej krwi. W wyniku tych procesów, zwiększa się ryzyko popękania naczynek w błonie śluzowej nosa. Może to prowadzić do pojawienia się drobnych, krótkotrwałych krwawień. Aby ich uniknąć, należy dbać o odpowiednie nawilżenie błony śluzowej, nie przemęczanie się oraz nawadnianie organizmu. Jeśli krwawienia pojawiają się często, należy skonsultować się z lekarzem.

Krwawienie z nosa - diagnostyka

Jeśli krwotoki występują często, należy udać się do laryngologa. W celu ustalenia przyczyny krwawienia z nosa, lekarz przeprowadza wywiad medyczny, w którym uzyskuje informacje na temat częstotliwości krwotoków z nosa, stanu ogólnego pacjenta, chorób przewlekłych, stosowanych leków, wieku, a także sytuacji, w jakiej pojawiła się krew z nosa. Po uzyskaniu informacji, przeprowadzane jest badanie laryngologiczne. Aby ocenić wygląd błony śluzowej nosa, wykonywane jest wziernikowanie. Lekarz może skierować pacjenta dalej na badania obrazowe - rezonans magnetyczny lub tomografię komputerową. Jeśli żadne zmiany patologiczne w obrębie jamy nosogardła nie występują, laryngolog kieruje na konsultację z internistą, by znaleźć przyczyny ogólne krwawień.

Krwotoki z nosa - powikłania

Powikłania krwotoku z nosa zależą od jego intensywności i czasu trwania. Zazwyczaj, nie jest to stan groźny dla życia, jednak schorzenia nie należy lekceważyć. Silny długotrwały krwotok, podczas którego dojdzie do utraty ponad litra krwi, może doprowadzić nawet do wstrząsu hipowolemicznego i niedokrwistości pokrwotocznej.

Krwotoki z nosa - leczenie

Leczenie krwotoków zależy od jego nasilenia oraz częstotliwości pojawienia się. Podstawowe tamowanie krwotoku polega na pochyleniu głowy pacjenta do przodu, położeniu zimnego kompresu na grzbiet nosa, czoło i kark oraz uciśnięcie skrzydełek nosa palcami. U pacjentów, u których krwotok trwał dłużej niż 20 minut niezbędna jest pomoc lekarska. W szpitalu, w zależności od miejsca krwawienia zakładana jest tamponada przednia lub tylna. Tamponada przednia to włożenie nawazelinowanych setonów, wystających z nosa, które zostawia się na około 2 dni. Przed założeniem tamponady, laryngolog aplikuje leki przeciwbólowe i obkurczające naczynia krwionośne. Tamponada tylna zakładana jest na 2-4 dni i wykorzystuje się do tego celu cewnik z balonem lub umieszcza cewnik w nosogardle. Metoda ta, wykorzystywana jest, gdy inne zawodzą. W leczeniu nieinwazyjnym zastosowanie znajduje także koagulacja elektryczna - termiczne przyspieszenie gojenia się patologicznie zmienionej tkanki. Czasami, krwotoki z nosa wynikają ze skrzywienia przegrody nosowej, wykonuje się wówczas jej chirurgiczną korektę.

Przypisy

1. Olszewski J. Otolaryngologia. PZWL, Wydawnictwo Lekarskie, 2022.
2. Łukawska, Izabela, and Paulina Zarębska-Karpieszuk. "Pourazowe krwawienia z nosa–przyczyny, diagnostyka, postępowanie." Polski Przegląd Otorynolaryngologiczny4 (2012): 295-298.