Ból w klatce piersiowej - diagnostyka, przyczyny, leczenie

Ból w klatce piersiowej to jeden z tych objawów, który zdecydowanie niepokoi większość osób - zwłaszcza, jeśli pojawia się u pacjentów zdrowych, młodych i prowadzących aktywny tryb życia. Niestety, jest to również symptom nieswoisty, na podstawie którego często nie da się jednoznacznie określić przyczyny dolegliwości, co sprawia, że konieczne jest wykonanie konkretnych testów lub badań. Warto jednak wiedzieć, jakie rodzaje bólu w klatce piersiowej są bezwzględnym wskazaniem do wizyty u lekarza (lub nawet do wezwania karetki pogotowia ratunkowego), a jakie z kolei nie stanowią powodu do niepokoju i prawdopodobnie ustąpią samoistnie. W których sytuacjach należy podjąć diagnostykę takiego bólu? W jaki sposób rozpoznać, czy dolegliwość jest spowodowana chorobą lub urazem? Do jakiego gabinetu zgłosić się z bólem i jak przebiega diagnostyka chorób wywołujących podobne symptomy? Sprawdź, co warto wiedzieć o bólu w klatce piersiowej i podziel się najważniejszymi informacjami z rodziną oraz bliskimi osobami!

Rodzaje bólu w klatce piersiowej

Ból w klatce piersiowej - w zależności od pochodzenia i przyczyny - może przybierać różne formy. Pacjenci opisują tę dolegliwość jako kłucie, rozpieranie, pulsowanie czy ból o tępym, przytłumionym charakterze. Wśród najczęściej pojawiających się opisów objawów można wyróżnić:

• ucisk w mostku, uczucie palenia i pieczenia w klatce piersiowej - najczęściej jego przyczyną jest zgaga (zwłaszcza, jeśli dolegliwość lokalizowana jest przez pacjenta poniżej szyi), a także refluks żołądkowo-przełykowy. Ogólnie tego typu objaw łączy się z nieprawidłowościami w układzie pokarmowym, choć zdarza się, że jest to symptom zapaleń w obrębie klatki piersiowej, a nawet ataku serca (określanego również jako zawał);
• „gniecenie” w klatce piersiowej, tępy ból połączony z uczuciem niepokoju, przenoszący się na jedną z kończyn górnych lub na szyję może oznaczać zawał serca - jak najszybciej należy wówczas wezwać pogotowie ratunkowe. Inną przyczyną tępego bólu mogą być również objawy psychosomatyczne towarzyszące napadom paniki lub zaburzeniom lękowym;

Warto również wspomnieć o tym, że ból w klatce piersiowej może również zwiastować choroby narządów i struktur znajdujących się w obrębie samej klatki piersiowej lub w innych rejonach organizmu - przykładowo, dolegliwości bólowe odczuwane w prawym barku (ze względu na specyficzne unerwienie) powiązane są z chorobami trzustki, a uczucie rozpierania i bolesności w obrębie żeber - z nadwyrężeniem mięśni po intensywnym treningu lub - wręcz przeciwnie - z ich przykurczem po długim pozostawianiu w jednej pozycji. Z kolei ból klatki piersiowej przy wdechu może wskazywać na zapalenie opłucnej, a ból podczas wysiłku - na wady i choroby serca (zwłaszcza, jeśli pojawia się u młodych i wysportowanych osób).

Przyczyny bólu w klatce piersiowej

Podobnie jak w przypadku rodzajów bólu w klatce piersiowej, także przyczyny takiego bólu mogą być różne - nie zawsze jednak będą one związane z dolegliwościami lub chorobami serca! Do możliwych przyczyn bólu w klatce piersiowej zalicza się przede wszystkim:

• infekcje górnych i dolnych dróg oddechowych (w tym COVID-19, zapalenie płuc), zapalenie opłucnej. Zwykle ból przy infekcjach występuje na skutek uporczywego kaszlu. Ból w klatce może wywołać także odma opłucnowa (która pojawia się najczęściej na skutek urazów klatki piersiowej);
• choroby ze strony układu pokarmowego - wspomniane już wcześniej refluks żołądkowo-przełykowy oraz zgaga, kamica żółciowa, pęknięcie przełyku (najczęściej występujące jako uraz przy wypadkach), choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy;
• nieprawidłowości ze strony układu krążenia i sercowo-naczyniowego. Zwykle mówi się tu oczywiście o zawale serca, jednak ból w klatce może być wywołany również przez zapalenie wsierdzia, wady serca i inne choroby tego narządu;
• objawy psychosomatyczne - lękowe czy towarzyszące napadom paniki;
• drażnienie zakończeń nerwowych w obrębie klatki piersiowej w przebiegu takich schorzeń jak półpasiec czy neuralgia;
• urazy i nadwyrężenia mięśni oraz kości po wypadkach czy treningach (przyczyną bólu są wówczas złamania żeber, zapalenia przyczepów żeber, przykurcze mięśni i inne);
• ból gruczołu piersiowego - na przykład w przebiegu zapalenia piersi przy karmieniu naturalnym czy w przypadku zaawansowanego raka piersi.

Oczywiście wymienione powyżej przyczyny bólu w klatce piersiowej nie są jedynymi okolicznościami, które wywołują tego typu objawy. Taki ból może wystąpić przy zatorowości płucnej, rozwarstwiającym się tętniaku aorty, przy nacieku opłucnej i w wielu innych wypadkach - dlatego właśnie warto wiedzieć, w jakich okolicznościach zgłosić się do lekarza.

Kiedy zgłosić się do lekarza z bólem w klatce piersiowej?

Oczywiście każdy niepokojący ból w klatce piersiowej - zwłaszcza, jeśli pojawił się u osoby z chorobami towarzyszącymi lub ma miejsce nagle, bez konkretnej przyczyny - należy skonsultować z lekarzem i podjąć się jego diagnostyki. Bezwzględnej interwencji medycznej wymaga natomiast:

• nagły, rozdzierający ból w klatce piersiowej (niezależnie od umiejscowienia), który samoistnie nie przechodzi i jest opisywany przez pacjenta jako „nie do wytrzymania” - taki objaw powinien być impulsem do wezwania pogotowia ratunkowego, zwłaszcza połączony z kaszlem, drętwieniem jednej z kończyn, zaburzeniami świadomości czy z uczuciem niepokoju oraz lęku;
• ból w klatce piersiowej połączony z uczuciem duszności, dławienia się, niemożności „złapania oddechu”;
• ból w klatce, któremu towarzyszą ciemne, fusowate wymioty lub ciemny, niemalże czarny stolec (takie objawy mogą świadczyć o urazie i krwawieniu wewnątrz organizmu);
• ból w klatce piersiowej przebiegający z wysoką gorączką (takie symptomy z kolei mogą być wywołane przez infekcję wirusową lub bakteryjną toczącą się w obrębie narządów i struktur klatki piersiowej);
• ból odczuwany „za mostkiem” podczas wysiłku fizycznego (nie tylko rozumianego jako bieg, trening siłowy czy inne formy aktywności fizycznej, ale również jako wchodzenie po schodach czy szybki spacer - zwłaszcza w kontekście osób starszych), ustępujący po zaprzestaniu aktywności. Może to być bowiem dławica piersiowa, czyli objaw choroby niedokrwiennej serca.

Ból w klatce piersiowej - diagnostyka i leczenie

Niepokojący ból w klatce piersiowej, wymagający natychmiastowej interwencji medycznej (wezwania pogotowia) będzie oczywiście diagnozowany pod kątem zawału serca. Niezależnie od tego, czy rozpoznanie jest stawiane w szpitalu, czy w gabinecie kardiologa na wizycie po uprzednim uzyskaniu skierowania, lekarz może zaordynować lub wykonać następujące badania i czynności:

• dokładny wywiad lekarski, zapoznanie się z historią chorób pacjenta i jego rodziny;
• badania przedmiotowe - osłuchanie pacjenta, sprawdzenie ciśnienia krwi i innych parametrów życiowych (między innymi saturacja);
• badania laboratoryjne krwi, mogące wykazać stan zapalny i infekcje w organizmie;
• badania obrazowe - echo serca, RTG (zdjęcie rentgenowskie) klatki piersiowej;
• gastroskopia, inne zdjęcia rentgenowskie - mogące wykazać nieprawidłowości w układzie ruchu czy w układzie pokarmowym;
• próby wysiłkowe, spirometria - dla zobrazowania funkcjonowania układu oddechowego;
• w razie potrzeby - tomografia komputerowa lub rezonans magnetyczny.

Przy braku wyraźnej, fizjologicznej przyczyny bólu w klatce piersiowej, pacjent jest często kierowany do psychiatry bądź psychologa, którzy pomagają ustalić psychologiczne podłoże tego typu dolegliwości. Leczenie bólu w klatce piersiowej jest zawsze uzależnione od jego przyczyny, dlatego będzie przebiegało inaczej w przypadku wykrytej choroby serca, a inaczej - w schorzeniach o podłożu gastrycznym czy psychicznym.

Źródła:

1. Lek. D. Boboryk, Ból w klatce piersiowej - diagnostyka i leczenie [w:] Medycyna Praktyczna, 10.02.2022
2. Zadura, Chory z bólem w klatce piersiowej - zasady postępowania w praktyce lekarza pierwszego kontaktu ze szczególnym uwzględnieniem niewydolności wieńcowej [w:] Borgis - Medycyna Rodzinna 2/1999
3. Hałas, A. Kaźmierczak-Dziuk, Postępowanie diagnostyczne u chorych z bólem w klatce piersiowej [w:] Pediatria i Medycyna Rodzinna 4/2011
4. Karwińska-Hamala, R. Morawiec, J. Drożdż, J. Karwiński, Z. Sablik, P. Tyślerowicz, J. K. Wranicz, Ból w klatce piersiowej - czy zawsze jest tym, czym się wydaje? [w:] Folia Cardiologica 4/2020