Półpasiec – przyczyny zakażenia, powikłania i leczenie. Czym jest półpasiec? Poznaj jego objawy i dowiedz się, czy można zarazić się półpaścem od chorej osoby

Czym jest półpasiec? Czy zalicza się do chorób zakaźnych?

Półpasiec to choroba zakaźna, wywoływana przez wirusa ospy wietrznej i półpaśca (wirus VZV) przenoszonego drogą kropelkową. To ten sam wirus, który powoduje ospę wietrzną. Półpasiec występuje tylko u osób, które wcześniej chorowały na ospę wietrzną. Kiedy ospa zniknie i rozsiane zmiany skórne ustąpią, wirus ospy wietrznej pozostaje nieaktywny w organizmie. Wirus półpaśca w stanie uśpienia znajduje się w zwojach nerwowych i nie daje żadnych objawów klinicznych, a gdy staje się aktywny z powodu czynników prowokujących lub przy spadku odporności, powoduje zachorowanie na półpaśca. U około 20% osób, które wcześniej przechorowały ospę wietrzną, może później rozwinąć półpasiec. W większości przypadków półpasiec występuje tylko raz. Czy półpasiec jest chorobą możliwą do leczenia? Czy istnieje szczepionka na to schorzenie i czy zakażenie wirusem ospy zawsze oznacza późniejsze zapadnięcie na omawianą chorobę?

Półpasiec – objawy choroby. Jak wygląda półpasiec i jak go rozpoznać w diagnostyce?

Początkowo w miejscu, w którym później pojawi się wysypka, może wystąpić ból, swędzenie lub uczucie mrowienia/palenia. Czasami wysypka może być poprzedzona złym samopoczuciem, bólem głowy i gorączką, ale częściej występuje jedynie łagodny świąd i bolesność.

Wysypka jest zwykle po jednej stronie ciała (wynika to z zajęcia przez wirusa konkretnych dermatomów - zakończeń nerwowych). Na przekrwionym tle pojawiają się bąbelki (pęcherzyki) z przezroczystą zawartością, która stopniowo staje się mętna, a z czasem zamienia się w żółte lub krwotoczne strupy. Czasami bolesne odczucia są mimo braku pęcherzyków, a pojawieniu się wysypki nie zawsze towarzyszą bolesne odczucia i swędzenie.

Półpasiec – gdzie zwykle występuje wysypka?

Najczęściej wysypka wirusowa w przebiegu półpaśca u dzieci i dorosłych zlokalizowana jest na tułowiu i pośladkach, ale może również pojawić się na twarzy, kończynach górnych lub dolnych lub na powierzchni skóry unerwionej przez nerw, w którym następuje namnażanie wirusa.

Odmiany półpaśca

Choroba może przebiegać w sposób typowy lub nietypowy. W nietypowej postaci objawy mogą być niecharakterystyczne lub słabo wyrażone:

• Postać ograniczona - wysypka jest nieobecna lub występuje pojedyncze ognisko;
• Półpasiec pęcherzowy - wiele pęcherzyków z klarowną cieczą;
• Półpasiec krwotoczny - bąbelki z krwawym płynem, w miejscu których pozostają blizny.
• Półpasiec zgorzelinowy - pozostawia trudne do gojenia wrzody i szorstkie blizny.
• Półpasiec oczny – może grozić całkowitą utratą wzroku, jeżeli się nie podejmie leczenia jak najwcześniej.
• Półpasiec uszny – typowe objawy to szumy uszne i pogorszenie słuchu, jest to postać dość bolesna.

Półpasiec – przyczyny. Jakie są przyczyny półpaśca i co może go wywoływać?

Infekcje obecne w organizmie w stanie uśpienia są aktywowane. Następujące czynniki wywołują rozwój choroby:

• Leki tłumiące odporność;
• Ciężkie obciążenia, stres;
• Procesy nowotworowe;
• Radioterapia;
• HIV;
• Przeszczep narządu.

Powtarzające się epizody wymagają szczególnej uwagi, ponieważ wysypka jest często zlokalizowana w miejscu guza.

Półpasiec – leczenie. Ile trwa leczenie półpaśca?

Jeśli młodzi ludzie, którzy nie mają chorób przewlekłych, są chorzy, leczenie nie jest przeprowadzane. Choroba całkowicie zniknie w ciągu miesiąca. Aby złagodzić ból związany z półpaścem, lekarz może przepisać leki przeciwbólowe. W przypadku silnego bólu stosuje się środki przeciwbólowe wraz z lekami przeciwwirusowymi. Możliwe jest stosowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych. Przepisuje się leki przeciwwirusowe (np. acyklowir) w tabletkach, kremach, maściach lub zastrzykach domięśniowych.

Czy półpasiec jest zaraźliwy?

Czym można się zarazić półpaścem? Najczęściej przypadki rozwoju choroby odnotowuje się na wiosnę lub jesień. Jeśli dana osoba miała wcześniej ospę wietrzną i ma dobrą odporność, prawdopodobieństwo zakażenia przez kontakt z pacjentem jest minimalne. Jeśli odporność na wirusa opryszczki jest osłabiona lub nie uformowana, istnieje prawdopodobieństwo zachorowania w kontakcie, w tym wielokrotnie.

Kiedy można się zarazić półpaścem?

• Chory może zarazić tych, którzy nie chorowali na ospę wietrzną – dorosłych i dzieci.
• W obecności silnej odporności i dobrego zdrowia prawdopodobieństwo infekcji wynosi zero.
• Najczęściej chorują dzieci.
• Prawie każdy może zachorować, jeśli mechanizmy obronne są osłabione.
• Niebezpieczny w okresie powstawania świeżych bąbelków. Podczas tworzenia się skorupy nie ma niebezpieczeństwa zakażenia.

Niestety, obecnie nie ma swoistej szczepionki na półpasiec, natomiast istnieje szczepionka przeciwko ospie wietrznej - i to właśnie ona minimalizuje ryzyko zapadnięcia na omawianą chorobę w przyszłości.

Półpasiec – powikłania

Najczęstszymi powikłaniami są zaburzenia neuralgiczne: bolesne odczucia, swędzenie, parestezje, nerwobóle, neuralgia, które utrzymują się przez długi czas po wystąpieniu wysypki. Czasami bolesność może utrzymywać się przez długi czas po przejściu wysypki, od kilku tygodni do kilku miesięcy. Ten przebieg choroby jest najbardziej typowy dla osób starszych.

Możliwe jest również przyłączenie infekcji bakteryjnej. Kiedy wysypka staje się czerwona, dołączają się opuchnięte, bolesne odczucia. W takim przypadku należy skontaktować się z dermatologiem, aby wykluczyć wtórną infekcję. Po konsultacji ze specjalistą może być konieczne przepisanie leków przeciwbakteryjnych.

Wysypka półpaśca w oku lub czubku nosa może wskazywać na uszkodzenie gałęzi ocznej nerwu trójdzielnego, co może prowadzić do powikłań, takich jak jaskra, zapalenie nerwu trójdzielnego. Dlatego ten rodzaj choroby wymaga jak najszybszego i najdokładniejszego zbadania i leczenia.

 Przypisy:

1. Dworkin RH, Johnson RW, Breuer J, Gnann JW, et al. Recommendations for the management of herpes zoster. Clin Infect Dis. 2007 Jan 1. 44 Suppl 1:S1-26.
2. Goh CL, Khoo L. A retrospective study of the clinical presentation and outcome of herpes zoster in a tertiary dermatology outpatient referral clinic. Int J Dermatol. 1997 Sep. 36(9):667-72.
3. Kost RG, Straus SE. Postherpetic neuralgia--pathogenesis, treatment, and prevention. N Engl J Med. 1996 Jul 4. 335(1):32-42.
4. Wung PK, Holbrook JT, Hoffman GS, Tibbs AK, Specks U, et al. Herpes zoster in immunocompromised patients: incidence, timing, and risk factors. Am J Med. 2005 Dec. 118(12):1416.
5. Marin M, Meissner HC, Seward JF. Varicella prevention in the United States: a review of successes and challenges. 2008 Sep. 122(3):e744-51.