Plamienie przed okresem – co oznacza plamienie? Czy może wskazywać na chorobę?

Czym jest plamienie przed miesiączką - objawy

Plamienie jest zwykle niewielką, nieregularnie pojawiającą się wydzieliną z niewielką domieszką krwi, wypływającą z pochwy. Charakteryzuje się różowym, czerwonym, brązowym lub brunatnym kolorem, wynikającym z obecności w śluzie niewielkiej ilości krwi. Może pojawiać się w różnych momentach cyklu – przed lub po miesiączce, w środku cyklu czy w okresie menopauzalnym. Przyczyny plamienia są trudne do jednoznacznego określenia, ponieważ jest ono wywoływane przez wiele różnych czynników.

Przyczyny plamienia przed okresem

Przyczyny plamienia przed miesiączką mogą być różne takie jak zaburzenia hormonalne, zmiany w błonie śluzowej macicy, podrażnienie pochwy czy infekcje intymne. Podłożem plamienia przed okresem mogą być:

• Zaburzenia hormonalne w cyklu miesiączkowym
• Endometrioza
• Krwawienie owulacyjne – niewielkie plamienie związane z uwalnianiem komórki jajowej z jajnika
• Zmiany w błonie śluzowej macicy takie jak nadżerki czy polipy
• Silny stres fizyczny lub emocjonalny
• Skutek uboczny niektórych metod antykoncepcji (np. wkładka domaciczna, tabletki antykoncepcyjne)
• Infekcje intymne

Brązowe plamienie przed okresem

Brązowe plamienie pojawiające się kilka dni przed okresem bardzo często wskazuje na zaburzenia produkcji hormonów w fazie lutealnej – obniżone stężenie progesteronu spowodowane przez niewydolność ciałka żółtego. Może być to związane z m.in. niedoczynnością tarczycy lub zaburzeniami funkcji podwzgórza, które jest jednym z ośrodków regulujących poziomy hormonów w organizmie kobiety.

Różowe plamienie przed okresem

Różowe plamienie kilka dni przed miesiączką najczęściej jest spowodowane z uszkodzeniem naczyń krwionośnych znajdujących się ścianie pochwy. W okresie tuż przed menstruacją narządy płciowe są bardziej przekrwione, co może prowadzić do obrzęku tkanki pochwy i większej podatności na mikrouszkodzenia, na przykład podczas stosunku i w efekcie powodować delikatne krwawienie przed okresem.

Plamienie zamiast okresu

Skąpe plamienie występujące w dniach planowanej miesiączki może wynikać z wielu czynników, w tym nagłej utraty masy ciała, silnej reakcji na stres czy osłabienie organizmu. Czasami pojawia się na początku ciąży. Z tego powodu, jeśli istnieje ryzyko ciąży należy wykonać test ciążowy. 

Plamienie po okresie

Plamienie występujące kilka dni po okresie zazwyczaj jest spowodowane wahaniami hormonalnymi i obniżonym poziomem estradiolu w organizmie. Czasami przyczyną jest endometrioza i inne zaburzenia hormonalne, obecność torbieli jajnika lub przestawnie stosowania antykoncepcji hormonalnej. Może to nastąpić w szczególności, gdy była ona przyjmowana przez długi czas. Problem ustępuje, gdy organizm przyzwyczai się do zmiany poziomu hormonów płciowych. W przypadku endometriozy powszechne są także obfite miesiączki i silne bóle podbrzusza w trakcie menstruacji.

Plamienie w środku cyklu

Podczas dni płodnych w procesie owulacji pęka pęcherzyk Graafa i uwalnia dojrzałą komórkę jajową. W tym czasie mogą wystąpić skąpe plamienia okołoowulacyjne trwające maksymalnie 4 dni po zakończeniu owulacji. W niektórych przypadkach u podłoża problemu leżą choroby weneryczne, polipy w przebiegu endometriozy, wahania estrogenu i/lub progesteronu, ciąża, plamienie implantacyjne (wynikające z zagnieżdżenia zarodka), ciąża pozamaciczna, stosowanie antykoncepcji hormonalnej.

Plamienie po stosunku

U niektórych osób może wystąpić plamienie po pierwszym stosunku seksualnym w wyniku pęknięcia hymenu (dawniej nazywanego błoną dziewiczą), jednak nie zawsze występuje. W większości przypadków hymen jedynie częściowo przykrywa wejście do pochwy, dlatego rozciągnięcie go nie powoduje specyficznych dolegliwości. Plamienie po stosunku seksualnym określane jest jako krwawienie kontaktowe. Istnieje wiele przyczyn plamienia z pochwy po stosunku seksualnym, takich jak:

• Mechaniczne otarcia spowodowane intensywną penetracją, które mogą pojawić się u osób prowadzących regularne życie seksualne (uszkodzenie naczyń krwionośnych ścian pochwy)
• Łagodne zmiany rozrostowe w obrębie macicy, takie jak ektopia gruczołowa szyjki macicy, polipy szyjki macicy czy rzadko występująca nadżerka prawdziwa.
• Obecność nowotworów w obszarze narządów rodnych.

Proszę pamiętać, że wymienione przyczyny mogą być odpowiedzialne za pojawienie się plamień z pochwy po stosunku seksualnym.

Krwawienie a implantacja zarodka w macicy (krwawienie implantacyjne)

Krwawienie implantacyjne to niewielkie, skąpe krwawienie, które może wystąpić u niektórych kobiet wczesnym etapie ciąży. Jest to wynik implantacji zapłodnionej komórki jajowej w ścianie macicy, gdy zarodek zaczyna się rozwijać. Krwawienie często jest łagodne i trwa krótko, zwykle trwa od kilku godzin do dwóch dni. Kolor krwi podczas krwawienia implantacyjnego może być różowy lub brązowy, a niektóre kobiety mogą dostrzec niewielkie skrzepy. To zjawisko nie jest powszechne i nie wszystkie kobiety doświadczają krwawienia implantacyjnego w trakcie wczesnej ciąży.

Upławy przed okresem

Upławy przed miesiączką są zwykle skąpe i nieregularne wydzieliny z pochwy, które mogą występować u niektórych kobiet przed rozpoczęciem menstruacji. Charakteryzują się one często brązowym lub brunatnym kolorem, spowodowanym obecnością niewielkiej ilości krwi w wydzielinie. Upławy przed miesiączką mogą trwać kilka dni i czasami mogą być bardziej intensywne, zwłaszcza u kobiet z ektopią macicy lub po stosunku. Przyczyny upławów przed miesiączką mogą być różnorodne, włączając w to zmiany hormonalne, stres, infekcje drożdżakowe lub bakteryjne, a także inne czynniki, które wpływają na równowagę bakteryjną pochwy. Często są wywołane zakażeniem przenoszonym drogą płciową i ich wyleczenie wymaga wizyty u ginekologa.

Plamienie a menopauza

Menopauza jest ostatnim naturalnym okresem menstruacyjnym w życiu osób, po którym przez kolejne 12 miesięcy, przy braku jakichkolwiek chorób lub schorzeń, nie występują żadne kolejne krwawienia menstruacyjne. W okresie pomenopauzalnym zachodzi wiele zmian hormonalnych. Prowadzą one do stopniowego wygaszenia funkcji jajników i zaniechania owulacji.

Krwawienia z pochwy występujące po okresie menopauzy mogą być związane z rakiem endometrium, dlatego w przypadku ich wystąpienia zawsze należy skonsultować się z lekarzem ginekologiem oraz przeprowadzenie odpowiednich badań diagnostycznych.

Inne przyczyny krwawienia po menopauzie obejmują:

• Zanik błon śluzowych macicy i pochwy,
• Polipy endometrialne oraz mięśniaki macicy,
• Schorzenia poza układem rozrodczym (takie jak zaburzenia krzepnięcia krwi czy choroby hematologiczne).

Plamienie a antykoncepcja

Osoby rozpoczynające doustną terapię hormonalną często doświadczają plamień lub delikatnych krwawień w środku cyklu menstruacyjnego. Jeśli ten stan utrzymuje się dłużej niż przez pierwsze 4 miesiące, zazwyczaj lekarz zaleca zmianę na inną formę terapii hormonalnej. Dodatkowo, plamienia mogą wystąpić w przypadku pominięcia dawki hormonalnej i nagłego spadku poziomów hormonów płciowych.

Nie każde plamienie występujące w innym terminie niż spodziewanej miesiączki stanowi powód do obaw. Jeżeli jednak plamienie przed okresem pojawia się często, towarzyszą im inne niepokojące objawy takie jak gorączka, ból brzucha, złe samopoczucie - jest to sygnał, aby udać się do lekarza i poddać diagnostyce problemu.

Przypisy

1. Hillier, Sharon L., et al. "Diagnosis and treatment of vaginal discharge syndromes in community practice settings." Clinical Infectious Diseases, 2020.
2. Rao, Vanishree L., and Tahir Mahmood. "Vaginal discharge." Obstetrics, Gynaecology & Reproductive Medicine 30.1 (2020): 11-18.
3. Lew-Starowicz, Michał; Lew-Starowicz, Zbigniew; Skrzypulec-Plinta, Violetta. Seksuologia. Red. . Warszawa: PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2017.
4. TOM 1 i 2. Red. Słomko, Zbigniew. Warszawa: PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2008.