Dni płodne – kalendarz dni płodnych, jak obliczyć swoje dni płodne?

Informacja jak obliczyć dni płodne jest szczególnie istotna dla kobiet planujących ciążę. Dni płodne wylicza się na podstawie długości cyklu miesiączkowego. Cykl ten regulowany jest działaniem hormonów oraz zależnościami hormonalnymi podwzgórze-przysadka-jajnik. Jak stworzyć swój kalendarz dni płodnych?

Cykl miesiączkowy

Cykl miesiączkowy polega na cyklicznych zmianach w obrębie błony śluzowej macicy oraz jajników, których wynikiem jest comiesięczne krwawienie. Prawidłowy cykl miesiączkowy trwa 28 dni i jest liczony od 1 dnia miesiączki do 1 dnia następnej miesiączki. W cyklu wyróżniane są fazy: folikularna, owulacyjna i lutealna. Zachodzą one pod wpływem działania hormonów i zależności hormonalnych pomiędzy podwzgórzem, przysadką a jajnikiem. Dopuszczalne są niewielkie odstępstwa w długości trwania cyklu, jeśli jednak miesiączka pojawia się częściej niż co 3 tygodnie lub rzadziej niż co 32 dni, należy to skonsultować z ginekologiem.

Podczas menstruacji, trwającej zazwyczaj około 4-5 dni, dochodzi do złuszczania błony śluzowej macicy, co objawia się krwawieniem z dróg rodnych. W dalszym etapie cyklu, w fazie folikularnej, dochodzi do dojrzewania komórki jajowej oraz wzrostu stężenia estrogenu. Podczas owulacji, z pęcherzyka Graafa zostaje uwolniona komórka jajowa. Faza owulacji trwa jeden dzień i zazwyczaj można w niej zauważyć lekkie podwyższenie temperatury ciała o 0,5 stopnia Celcjusza. Po owulacji następuje faza lutealna, w której pogrubieniu ulega błona śluzowa komórek macicy oraz wzrasta poziom progesteronu. Gdy nie dojdzie do zapłodnienia, po fazie lutealnej następuje menstruacja.

Jak obliczyć swoje dni płodne?

Aby obliczyć dni płodne należy przez okres 6 miesięcy zapisywać długość poszczególnych cykli miesiączkowych, a następnie zanotować długość trwania najkrótszego oraz najdłuższego. Początek okresu płodnego wyliczany jest jako czas trwania najkrótszego cyklu (dni) z odjęciem 18 dni, natomiast koniec okresu płodnego: czas trwania najkrótszego cyklu minus 11 dni. Dla przykładu, jeśli w ciągu ostatnich 6 miesięcy najkrótszy cykl kobiety wynosił 26 dni, a najdłuższy 30 dni to wyliczenia będą wyglądały następująco:

• Początek okresu płodnego: 26 dni – 18 dni= 8 dzień
• Koniec okresu płodnego: 30 dni – 11 dni = 19 dzień

U kobiet mogą występować niewielkie różnice w zakresie dni płodnych, jednak przy regularnych cyklach o prawidłowej długości, okres płodny będzie zaczynał się około 8-9 dnia cyklu i kończył w 19-21 dniu cyklu. Kalendarz dni płodnych można podzielić na:

• Dni 1-7 – dni niepłodne z towarzyszącą menstruacją
• Dni 8-19 – dni płodne, w tym owulacja zazwyczaj około 14 dnia
• Dni 20-26/32 – dni niepłodne

Przy planowaniu ciąży należy pamiętać, że komórka jajowa żyje 24 godziny, natomiast plemniki około 72 godziny, dlatego starania o dziecko najlepiej zacząć na 2-3 dni przed owulacją.

Owulacja – objawy

Owulacja występuje zazwyczaj w 11-16 dniu cyklu.  Umiejętność rozpoznania jej objawów, a tym samym możliwość wyliczenia odpowiedniego momentu na zapłodnienie, jest podstawą w planowaniu rodziny. Objawy owulacji, w zależności od organizmu, mogą być silne, lekkie lub wcale nie odczuwalne. Podstawowym symptomem jest zwiększona ciepłota ciała o 0,5 stopnia Celcjusza. Objawy dodatkowe, jakie mogą być obserwowane to wzrost libido, wzrost wrażliwości piersi, zwiększone libido. Podczas owulacji, w przedsionku pochwy pojawia się przezroczysty śluz szyjkowy. Jeśli ciężko jest wychwycić objawy owulacji, zawsze można skorzystać z testu owulacyjnego ”LH test” dostępnego w aptece. Jest to prosty do przeprowadzenia test, który wykrywa nagły skok stężenia hormonu luteinizującego w moczu – bezpośrednio poprzedzający owulację. Do wykonania testu nie wykorzystuje się moczu porannego tak jak w teście ciążowym. Test wykonuje się codziennie przez 5 dni, o podobnej porze dnia, a na 2 godziny przed testem nie jest zalecane picie napojów. Pierwszy test powinno się wykonać w 11 dniu cyklu, bazując na kalendarzu dni płodnych. Pasek testowy zanurza się w próbce moczu na 10-15 sekund, po czym kładzie na płaskiej powierzchni. Wynik jest możliwy do odczytania już po jednej minucie.

Kalendarz dni płodnych jako metoda antykoncepcji?

Kalendarz dni płodnych absolutnie nie jest dobrą metodą antykoncepcji. Zmienność procesów, jakie zachodzą w ciele kobiety, a tym samym zmienność czasu owulacji nie pozwalają na pewne ustalenie dni płodnych. Wskaźnik Pearla przy stosowaniu tej metody wynosi 20. Oznacza to, że na 100 kobiet stosujących metodę kalendarzyka aż 20 zaszło w ciążę. W porównaniu, liczba nieplanowanych zapłodnień na 100 kobiet w przypadku stosowania prezerwatyw wynosi od 3 do 5, a przy zażywaniu antykoncepcji hormonalnej od 0,2 do 0,6, w zależności od rodzaju preparatu. Metody, dla których wskaźnik Pearla wynosi ponad 5 są uznawane jako nieskuteczne.

Kalendarz owulacji oraz kalendarz dni płodnych jest możliwy do oszacowania na podstawie długości trwania kilku kolejnych cykli miesiączkowych. Dla większości populacji, za dni płodne uznawane są od 8 do 19 dnia cyklu. Należy jednak pamiętać, że nie da się w ten sposób precyzyjnie określić czasu owulacji, a stosowanie metody kalendarzyka jako sposobu antykoncepcji mija się z celem. W przypadku planowania ciąży, określenie czasu owulacji mogą ułatwić testy paskowe wykrywające zmiany hormonu luteinizującego w moczu.

Przypisy:

1. Położnictwo i ginekologia Tom 1-2. Red. Bręborowicz, Grzegorz H. Warszawa: PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2015