Inulina - co to takiego? Poznaj zastosowanie i właściwości inuliny - prebiotyku z korzenia cykorii

Inulina z korzenia cykorii - czym jest?

Inulina to polisacharyd (wielocukier), który jest substancją zapasową roślin. Chemicznie, zbudowana jest z 32 cząsteczek fruktozy połączonych wiązaniami beta-glikozydowymi. Naturalnie występuje w bulwach i korzeniach dalii, mniszka lekarskiego, karczochów, cykorii, topinamburu, ale także w czosnku, cebuli, szparagach, porach czy bananach. U roślin polisacharydy są głównym węglowodanem magazynującym - pełnią funkcje zapasowe. Najbogatszym naturalnym źródłem inuliny jest cykoria. Proces ekstrakcji inuliny z cykorii w przemyśle przebiega w kilku etapach. Po zebraniu i oczyszczeniu korzeni cykorii są one rozdrabniane. Następnie poddawane są procesowi ekstrakcji przy użyciu wody, aby oddzielić inulinę od innych składników takich jak skrobia, celuloza i białka. Otrzymany roztwór jest filtrowany i oczyszczany. Przy pomocy różnych technik następuje krystalizacja w celu otrzymania czystej inuliny, która jest następnie suszona, aby otrzymać produkt w formie proszku.

Inulina jest związkiem łatwo rozpuszczalnym w wodzie. Nie jest trawiona w przewodzie pokarmowym. Zaliczana jest do prebiotyków, czyli składników pożywienia opornych na enzymy trawienne, selektywnie pobudzających aktywność i rozwój korzystnych bakterii jelitowych.

Zastosowanie inuliny

Inulina jest szeroko wykorzystywana w przemyśle. Jej właściwości zależą od stopnia polimeryzacji. Inulina o krótkich łańcuchach łatwo rozpuszcza się w wodzie, ma słodycz zbliżoną do zwykłego cukru, ulega hydrolizie w kwaśnym środowisku (pH<4,5), czyli rozkładowi do pojedynczych cząsteczek fruktozy. Inulina o długich łańcuchach ma neutralny smak i zapach, dużą zdolność wiązania wody oraz umiarkowaną rozpuszczalność w wodzie. Inulina ma niski indeks glikemiczny. Jej 1g ma tylko 1,5 kcal. Dzięki temu stosowana jest jako zamiennik cukrów oraz tłuszczów. Jej właściwości zagęszczające wykorzystywane są w przemyśle mleczarskim, piekarniczym i cukierniczym. Używana jest do produkcji żywności funkcjonalnej oraz dietetycznej. Ze względu na właściwości żelujące jest częstym zagęstnikiem jogurtów. W kuchni może być używana do zagęszczania zup i sosów, zamiast białej mąki. Stanowi dobry zamiennik cukru dla osób z cukrzycą.

Inulina jako frakcja błonnika pokarmowego

Błonnik pokarmowy, określany tez jako włókno pokarmowe, to roślinne ligniny i polisacharydy oporne na działanie enzymów trawiennych przewodu pokarmowego człowieka. Wyróżnia się jego dwie różne frakcje: nierozpuszczalną oraz rozpuszczalną w wodzie. Błonnik nierozpuszczalny daje uczucie sytości, obniża wartość energetyczną diety, pobudza funkcje żucia, wiąże nadmiar kwasu solnego w żołądku, oraz wpływa na perystaltykę jelita grubego, zapobiegając zaparciom. Błonnik rozpuszczalny w wodzie jest pożywką dla mikroflory jelita grubego, ma zdolność wychwytywania niektórych związków toksycznych i ich wchłaniania przez jelita, spowalnia wchłanianie glukozy z pokarmów oraz odgrywa dużą rolę w gospodarce lipidowej dzięki obniżaniu poziomu cholesterolu LDL oraz opóźnienie wchłaniania trójglicerydów. Inulina wykazuje właściwości zarówno frakcji nierozpuszczalnej, jak i rozpuszczalnej błonnika. Inulina to naturalny prebiotyk.

Właściwości inuliny

Inulina na wiele sposobów przyczynia się do utrzymania prawidłowego stanu zdrowia. Poza korzystnym wpływem na mikroflorę jelitową, reguluje perystaltykę jelit, wpiera prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego, a także ułatwia utrzymanie prawidłowego stężenia glukozy we krwi. Właściwości prozdrowotne inuliny to:

• zapobiega zaparciom
• zwiększa wchłanianie wapnia
• obniża stężenie cholesterolu we krwi
• stymuluje rozwój probiotycznej flory jelitowej
• spowalnia wchłanianie glukozy z pokarmów
• opóźnia wchłanianie tłuszczów
• ma zdolność wychwytywania niektórych związków toksycznych
• daje uczucie sytości

Inulina jako prebiotyk

Inulina w postaci niestrawionej przedostaje się do okrężnicy, gdzie ulega fermentacji bakteryjnej, przyczyniając się do rozwoju korzystnej mikroflory - posiada właściwości prebiotyczne. Utrzymanie probiotycznej flory bakteryjnej jelit jest niezbędne dla utrzymania zdrowia m.in. prawidłowej pracy układu odpornościowego.

Inulina a odchudzanie

Inulina dzięki wiązaniu wody i zwiększaniu uczucia sytości ułatwia kontrolę ilości przyjmowanych pokarmów, co często jest wykorzystywane przez osoby odchudzające się. Ponadto ze względu na ograniczenie nagłych zmian w poziomie glukozy we krwi, zmniejsza szanse wystąpienia trudnych do kontrolowania napadów głodu.

Inulina w suplementach diety

Błonnik z cykorii, ze względu na swoje liczne funkcje, występuje w różnych grupach suplementów diety. Można go znaleźć w niektórych preparatach z następujących kategorii:

• suplementy błonnika pokarmowego
• dla diabetyków
• odchudzające
• prebiotyczne i symbiotyczne
• na układ krążenia
• na wątrobę i cholesterol
• zapobiegające zaparciom
• na odporność

Inulinę można kupić również w postaci proszku, który można dodać np. do jogurtu czy owsianki. W sklepach ze zdrową żywnością dostępna jest także naturalna "kawa" z korzenia cykorii o wysokiej zawartości inuliny.

Przed rozpoczęciem suplementacji warto skonsultować się z lekarzem. Należy pamiętać, że suplementy zastępują prowadzenia zdrowego trybu życia.

Przypisy

1. Ciborowska H, Ciborowski A. Dietetyka. Żywienie człowieka zdrowego i chorego. PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2021.
2. Schaafsma, G., Slavin, J. L. (2015). Significance of inulin fructans in the human diet. Comprehensive Reviews in Food Science and Food Safety, 14(1), 37-47.
3. Wan, X., Guo, H., Liang, Y., Zhou, C., Liu, Z., Li, K., Wang, L. (2020). The physiological functions and pharmaceutical applications of inulin: A review. Carbohydrate polymers, 246, 116589.