Berberyna - właściwości, przeciwwskazania, skutki uboczne, zastosowanie berberyny. Czy działa na odchudzanie?

Jak działa berberyna?

Na całym świecie rośliny, z których uzyskuje się substancje lecznicze są podstawą medycyny. Szczególnie zastosowaniem medycyny naturalnej rozpowszechniony jest w krajach rozwijających się w Afryce, Ameryce Południowej oraz Azji. Berberyna jest jednym ze środków wykorzystywanym od wieków. Popularność zyskała dzięki swoim właściwościom przeciwzapalnym, przeciwbólowym, przeciwbakteryjnym, przeciwwirusowym i obniżającym stężenie glukozy we krwi. Berberyna jest alkaloidem izochinolinowym pozyskiwanym z wielu rodzajów roślin zaliczanych do berberysów. Zawarta jest m.in w takich roślinach jak: berberys zwyczajny (łac. Berberis vulgaris), berberys indyjski (łac. Berberis aristata), cynowód chiński (łac. Coptis chinensis), mahonia pospolita (łac. Mahonia aquifolium). Berberyna pozyskiwana jest z korzeni, liści i owoców. Cechuje się gorzkim smakiem i żółtym kolorem. Różnorodność właściwości zdrowotnych pozwala na zastosowanie berberyny w wielu dziedzinach medycyny.

• Działanie przeciwbakteryjne berberyny związane są z jej zdolnością do połączeń z bakteryjnym DNA prowadząc do jego zniszczenia. Jest bardziej aktywna wobec bakterii gram-dodatnich niż gram-ujemnych. Według badań hamuje wzrost gronkowca metycylinoopornego, a także prątków gruźlicy. Wykazuje również właściwości przeciwgrzybicze przeciwko grzybom z rodzaju Candida, Aspergillus i Cryptococcus.
• Działanie przeciwzapalne berberyny związane jest z hamowaniem wytwarzania cytokin prozapalnych takich jak interleukina-6 czy czynnik martwicy nowotworów alfa (TNF-alfa). Ponadto, berneryna wpływa na liczne procesy i szlaki sygnałowe związane z rozwojem stanu zapalnego.

Korzystny wpływ berberyny na leczenie cukrzycy typu 2 ciągle jest badane. Otrzymano obiecujące rezultaty. Poprawa w regulacji poziomu glukozy we krwi związana była z regeneracją komórek beta trzustki, zmniejszeniem utleniania lipidów i zwiększeniem wrażliwości komórek na insulinę.

Zastosowanie i właściwości berberyny

Berberyna to substancja od wieków stosowana w medycynie chińskiej. Obecnie trwa wiele badań nad jej właściwościami. Na co pomaga berberyna? W publikacjach naukowych można znaleźć informacje o jej wpływie:

• Przeciwzapalnym
• Antyoksydacyjnym
• Hamującym rozwój bakterii
• Obniżającym stężenie glukozy we krwi
• Przeciwnowotworowy
• Zmniejszającym stężenie cholesterolu i trójglicerydów we krwi
• Obniżającym ciśnienie tętnicze
• Przeciwbiegunkowym
• Wspierającym proces odchudzania

Ze względu na to, że berberyna może wpływać na zdrowie na wielu płaszczyznach stosowana jest wspomagająco w wielu jednostkach chorobowych takich jak m.in:

• Hiperlipidemia
• Zespół metaboliczny
• Choroba wieńcowa serca
• Otyłość
• Cukrzyca
• Zespół policystycznych jajników

Berberyna jako suplement na odchudzanie

Berberyna wykazuje działanie hipolipemizujące. Obniża stężenie glukozy we krwi. Poprawia wrażliwość komórek na insulinę, metabolizm tłuszczów oraz stymuluje spadek masy ciała. Według niektórych badań berberyna hamuje namnażanie komórek tłuszczowych, i reguluje metabolizm lipidów. Według badań przyjmowanie dwa lub trzy razy dziennie w dawce 500 mg przez okres 3 miesięcy powodowało spadek masy ciała, a także obniżenie wysokiego wskaźnika WHR - proporcji obwodu talii do bioder – jednego ze wskaźników otyłości brzusznej.

Czy berberyna obniża poziom cholesterolu?

Według niektórych badań berberyna posiada właściwości hipolipemizujące. U osób z hipercholesterolemią suplementacja berberyny może przyczynić się do obniżenia stężenia trójglicerydów, cholesterolu całkowitego oraz "złego" cholesterolu LDL we krwi. Obserwowane jest również podwyższenie "dobrego" cholesterolu HDL. Wiele osób, które mają podwyższony cholesterol we krwi zmaga się z nadwagą, otyłością czy cukrzycą. Berberyna dzięki poprawie tolerancji glukozy oraz ułatwieniu redukcji masy ciała może dodatkowo pośrednio przyczyniać się do poprawy parametrów lipidowych.

Jak berberyna wpływa na poziom cukru we krwi?

Pierwsze doniesienia o przeciwcukrzycowych właściwościach berberyny zostały zanotowane w 1988. Od tego czasu przeprowadzono badania nad mechanizmem obniżania poziomu glukozy we krwi przez tą substancję. Wykazano, że właściwości i działanie ekstraktu z korzenia berberysu związane są z poprawieniem wrażliwości komórek na insulinę, regenerację komórek beta trzustki, zwiększenie aktywności glukokinazy oraz zmniejszenie wątrobowej glukoneogenezy. Metformina, powszechnie stosowany lek przeciwcukrzycowy, hamuje produkcję glukozy w wątrobie. Nic więc dziwnego, że berberyna pomaga obniżać stężenie cukru we krwi skoro również wykazuje podobny mechanizm.

Berberyna – przeciwwskazania

Przeciwwskazaniem do stosowania berberyny jest wiek poniżej 18 roku życia, ciąża oraz karmienie piersią. U kobiet w ciąży berberyna może wywołać skurcze macicy oraz negatywnie oddziaływać na płód. Należy mieć na uwadze potencjalne interakcje z przyjmowanymi lekami, w szczególności obniżającymi poziom cukru we krwi oraz lekami kardiologicznymi. W przypadku przewlekłego przyjmowania leków, przed rozpoczęciem suplementacji należy skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą. Suplementacja nie jest wskazana u osób z chorobami wątroby.

Skutki uboczne berberyny

Berberyna jest substancją pochodzenia roślinnego, która w niewielkim stopniu wchłania się z układu pokarmowego. Uważana jest za bezpieczną do stosowania. Jak każdy suplement może powodować łagodne działania niepożądane ze strony układu pokarmowego takie jak: zaparcia, wzdęcia, biegunka czy ból brzucha. Przyjmowanie zbyt wysokich dawek może przyczynić się do nadmiernego obniżenia stężenia glukozy we krwi oraz ciśnienia tętniczego. Z tego powodu nie należy przekraczać dawek określonych przez producenta.

Suplementy diety z berberyną

Preparaty z ekstraktem z berberysu oraz zawierające berberynę mogą występować w postaci jedno- lub wieloskładnikowej. Najczęściej występującą formą suplementów są kapsułki oraz tabletki. Berberyna występuje w postaci chlorowodorku berberyny lub siarczanu berberyny. Ocenia się, że siarczany lepiej wchłaniają się z poziomu układu pokarmowego. Chlorowodorek jest postacią dużo częściej stosowaną w suplementach, ze względu na jego niższą cenę. Należy pamiętać, że suplement nie może być stosowany jako substytut zróżnicowanej diety. Nie mogą go stosować kobiety w ciąży.

Dostępne są również ekstrakty w postaci kropli oraz herbatki do zaparzania. Co ciekawe, w aptekach i sklepach zielarskich, można znaleźć również kosmetyki zawierające ekstrakt z berberysu.

Jak dawkować berberynę?

Dawka berberyny najczęściej mieści się w granicach od 200 do 1000 mg dziennie. Nie należy stosować dawek wyższych niż 1500 mg w ciągu 24 godzin. Berberyna słabo wchłania się z układu pokarmowego, z tego powodu zamiast przyjmować jedną dużą dawkę, lepiej rozdzielić to na na 2-3 mniejsze dawki, wraz z posiłkami. Pojedyncza kapsułka najczęściej zawiera 300 mg, 400 mg lub 500 mg berberyny.

Przypisy

1. Lan, J. et al. Meta-analysis of the effect and safety of berberine in the treatment of type 2 diabetes mellitus, hyperlipemia and hypertension. Journal of ethnopharmacology, 2015, 161: 69-81.
2. Rondanelli, M. et al. Polycystic ovary syndrome management: a review of the possible amazing role of berberine. Archives of gynecology and obstetrics, 2020, 301.1: 53-60.
3. Xiong, P. et al. The effect of berberine supplementation on obesity indices: A dose–response meta-analysis and systematic review of randomized controlled trials. Complementary therapies in clinical practice, 2020, 39: 101-113.
4. Liang, Y. et al. Effects of berberine on blood glucose in patients with type 2 diabetes mellitus: a systematic literature review and a meta-analysis. Endocrine journal, 2019, 66.1: 51-63.
5. Pirillo, A., Catapano, A. Berberine, a plant alkaloid with lipid-and glucose-lowering properties: from in vitro evidence to clinical studies. Atherosclerosis, 2015, 243.2: 449-461.