Saxenda - wskazania do przyjmowania, efekty, skutki uboczne przyjmowania leku na odchudzanie

Czym jest Saxenda?

Saxenda to lek stosowany we wspomaganiu redukcji masy ciała przeznaczony dla osób z nadwagą lub otyłością. Chemicznie należy do analogów glukagonopodobnego peptydu-1 (GLP-1). Poza ułatwieniem odchudzania poprawia kontrolę glikemii, przez co jest częstym rozwiązaniem u chorych z cukrzycą typu 2, którzy borykają się z nadmierną masą ciała. Lek występuje w postaci roztworu do wstrzykiwań. Dostępny jest tylko na receptę.

Jak działa Saxenda?

Substancją czynną leku Saxenda jest liraglutyd - analog ludzkiego glukagonopodobnego peptydu-1 (GLP-1). Wytwarzany jest on w komórkach drożdży Saccharomyces cervisiae metodą rekombinacji DNA. Według badań sekwencja aminokwasów liraglutydu jest w 97% zgodna z naturalnie produkowanym przez organizm GLP-1. Hormon ten produkowany jest przez komórki jelita cienkiego w momencie podwyższenia się stężenia glukozy we krwi. Stymuluje trzustkę do produkcji insuliny oraz reguluje wydzielanie glukagonu, prowadząc do obniżenia poziomu glukozy, zarówno na czczo, jak i po posiłku. Ponadto, jest naturalnym regulatorem łaknienia. Ligarutyd "udając" GLP-1 wiąże się z receptorem dla tego hormonu i powoduje jego aktywację. Wiąże się także z receptorami w obszarach mózgu odpowiedzialnych za kontrolę łaknienia. Efekty leczenia lekiem Saxenda to:

• zmniejszenie uczucia głodu
• zwiększenie uczucia sytości
• zmniejszenie masy ciała
• zmniejszenie objętości tkanki tłuszczowej
• pobudzenie wydzielania insuliny i hamowanie wydzielania glukagonu (zależne od poziomu glukozy)

Wskazania - kiedy stosować lek Saxenda?

Saxenda jest lekiem przeznaczonym do leczenia otyłości. Powinien on być stosowany wraz z dietą redukcyjną i zwiększonym wysiłkiem fizycznym. Wśród wskazań do stosowania wymienić można:

• otyłość u osób dorosłych (BMI >30 kg/m2)
• nadwaga u dorosłych (BMI 27-30 kg/m2) z przynajmniej jedną chorobą współistniejącą związaną z nieprawidłową masą ciała (np. nieprawidłowa tolerancja glukozy, cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, dyslipidemia, obturacyjny bezdech senny)
• otyłość u młodzieży powyżej 12 roku życia

Saxenda - przeciwwskazania

Nie należy stosować leku Saxenda u osób o masie ciała niższej niż 60 kg, kobiety w ciąży oraz karmiące, dzieci młodsze niż 12 lat. Przeciwwskazaniem jest uczulenie lub nadwrażliwość na którykolwiek składnik preparatu. Ze względu na brak dostępnych badań lek nie jest zalecany u pacjentów z zastoinową niewydolnością serca klasy IV wg NYHA, osób starczych niż 75 lat, leczonych innymi preparatami do kontroli masy ciała, z zaburzeniami endokrynologicznymi wywołującymi otyłość wtórną, z zaburzeniami odżywiania, nerek czy wątroby.

Saxenda - dawkowanie roztworu do wstrzykiwań

Jak przyjmować lek Saxenda? Lek ma postać roztworu do wstrzykiwań. Przeznaczony jest do podawania podskórnego np. w udo lub brzuch. Nie wolno podawać go domięśniowo ani dożylnie. Lek należy stosować w dawce zaleconej przez lekarza. Nie wolno samemu zwiększać dawki. Nie spowoduje to szybszej utraty masy ciała, a jedynie wywoła zagrożenie dla zdrowia i życia.

W jednym opakowaniu znajdują się 3 wstrzykiwacze po 3 ml. 1 ml roztworu zawiera 6 mg liraglutydu. Jeden fabrycznie napełniony wstrzykiwacz zawiera 18 mg liraglutydu. Pozostałe składniki to: disodu fosforan dwuwodny, glikol propylenowy, fenol, kwas chlorowodorowy i wodorotlenek sodu (do dostosowania pH) oraz woda do wstrzykiwań. Lek Saxenda można przyjmować niezależnie od posiłku.

Preparat wstrzykuje się raz na dobę, podskórnie, o dowolnej porze dnia. Najlepiej zachować równy odstęp pomiędzy dawkami. Dawka leku Saxenda powinna być dobrana przez lekarza. Standardowy schemat dawkowania u osób dorosłych wygląda następująco: pierwszy tydzień: 0,6 mg raz na dobę (0,1 ml roztworu), po tygodniu lekarz może zasugerować, że należy stopniowo zwiększać dawkę o 0,6mg w skali tygodnia np. w drugim tygodniu leczenia przyjmując 1,2 mg na dobę, w trzecim - 1,8 mg /dobę, w czwartym tygodniu 2,4 mg/dobę, a w piątym 3 mg na dobę. Dawka dobowa 3 mg jest dawką maksymalną i nie wolno jej przekraczać. Jeśli po 12 tygodniach stosowania leku w dawce 3 mg dziennie początkowa masa ciała nie ulegnie zmniejszeniu o co najmniej 5%, lek Saxenda należy odstawić (po konsultacji z lekarzem).

Jeżeli pojawią się jakiekolwiek wątpliwości co do stosowania tego leku, należy skonsultować się z lekarzem.

Saxenda a inne leki

Nie wolno stosować leku Saxenda w skojarzeniu z innymi preparatami aktywującymi receptor GLP-1 np. Ozempic, Trulicity, Victoza. Szczególną ostrożność należy zachować u pacjentów z cukrzycą przyjmujących insulinę lub pochodne sulfonylomocznika, ponieważ istnieje ryzyko hipoglikemii - może być konieczne dostosowanie dawek. W przeprowadzonych badaniach nie wykazano istotnych klinicznie interakcji z wieloma lekami doustnymi. Niestety nie przeprowadzona ich w odniesieniu do każdej grupy leków. W przypadku przyjmowania warfaryny lub pochodnych kumaryny zaleca się częste monitorowanie wskaźnika INR.

Skutki uboczne i działania niepożądane preparatu Saxenda

Do najczęstszych niepożądanych skutków przyjmowania leku zalicza się bóle głowy, wymioty, nudności, biegunki i zaparcia. Pojawić się może także hipoglikemia, zawroty głowy, bezsenność, suchość w jamie ustnej, dyspepsja, zaburzenia smaku, zapalenie żołądka, refluks żołądkowo-przełykowy, nadmierna produkcja gazów jelitowych, wzdęcia, ból w nadbrzuszu, zwiększone steżenie enzymów wątrobowych (amylazy i lipazy). Rzadziej mogą wystąpić także inne skutki uboczne m.in. kamica żółciowa, wysypka, tachykardia, zapalenie trzustki, złe samopoczucie.

Odstawienie leku a efekt jo-jo

W trakcie leczenia lekiem Saxenda dochodzi do zmniejszenia uczucia głodu, a zwiększenia uczucia sytości. Przekłada się to na spożywanie znacznie mniejszej ilości jedzenia i w efekcie - zmniejszenie masy ciała. Po odstawieniu leku, odczuwanie głodu nie jest tak hamowane. To, czy efekt jo-jo wystąpi, czy też nie zależy przede wszystkim od samokontroli pacjenta. Jeśli będzie stosował dietę redukcyjną, masa ciała nadal będzie spadała, mimo zaprzestania leczenia. Jeżeli jednak nie będzie w stanie kontrolować ilości przyjmowanych pokarmów, a kaloryczność diety przewyższy zapotrzebowanie, to masa ciała będzie stopniowo wzrastać i pojawi się efekt jo-jo.

Przypisy

1. Onge, E. S., Miller, S. A., & Motycka, C. (2016). Liraglutide (Saxenda®) as a treatment for obesity. Food and Nutrition Sciences, 7(04), 227.
2. Lambert, L. (2021). Focus on Saxenda® solution for injection. Journal of Endocrinology, Metabolism and Diabetes of South Africa, 26(1), 8-10.
3. Indeks leków; www.pharmindex.pl ; dostęp 28.12.2023