Ozempic (semaglutyd) - czym jest, jak działa i jakie są jego skutki uboczne?

Czym jest ozempic (semaglutyd)?

Substancją czynną preparatu Ozempic jest semaglutyd - analog ludzkiego glukagonopodobnego peptydu-1 (GLP-1). Według badań sekwencja aminokwasów semaglutydu jest w 94% zgodna z naturalnie produkowanym przez organizm GLP-1. Produkowany jest przez firmę Novo Nordisk. Został wprowadzony na rynek w 2017 roku. Ozempic to lek o działaniu hipoglikemizującym, czyli obniżającym stężenie glukozy we krwi. Stosowany jest jako lek przeciwcukrzycowy. W 2021 roku amerykańska Agencja Żywności i Leków dopuściła Ozempic do stosowania w leczeniu otyłości u pacjentów z współwystępującą cukrzycą. Lek wydawany jest wyłącznie na receptę.

W jakiej postaci można kupić semaglutyd?

Semaglutyd jest dostępny w dwóch formach: w postaci roztworu do wstrzykiwań oraz w postaci tabletek. Wszystkie wyroby medyczne z semaglutydem (obecnie dostępne) są tego samego producenta:

1. Ozempic roztwór do wstrzykiwań, 0,25/0,5 lub 1 mg; 1 wstrzykiwacz 1,5 ml + 4 igły
2. Wegovy FlexTouch roztwór do wstrzykiwań, 0,25/0,5/1,0/1,7 lub 2,4 mg; 1 wstrzykiwacz 1,5ml (4 dawki)
3. Rybelsus tabletki doustne, 3 lub 7 lub 14 mg semaglutydu w tabletce

Jak działa Ozempic?

Semaglutyd jest analogiem ludzkiego glukagonopodobnego peptydu-1 (GLP-1) - hormon produkowanego przez komórki jelita cienkiego, gdy dojdzie do podwyższenia stężenia glukozy we krwi. GLP-1 stymuluje trzustkę do produkcji insuliny oraz reguluje wydzielanie glukagonu. Prowadzi to do obniżenia stężenia cukru we krwi, zarówno na czczo, jak i po posiłku. Ponadto GLP-1 to naturalne regulatory łaknienia. Semaglutyd ma na tyle podobną budowę do endogennego GLP-1, że jest w stanie wiązać się z receptorami dla tego hormonu, prowadząc do ich aktywacji. Receptory te znajdują się także w mózgu w obszarach odpowiedzialnych za kontrolę łaknienia. Efekty, jakie semaglutyd wywiera na organizm to:

• obniżenie poziomu cukru we krwi
• zwiększenie uczucia sytości
• zmniejszenie łaknienia
• obniżenie apetytu na produkty wysokotłuszczowe
• redukcja objętości tkanki tłuszczowej
• pobudzenie wydzielania insuliny
• hamowanie wydzielania glukagonu

Semaglutyd jest lekiem długodziałającym. Dzięki temu podaje się go tylko raz w tygodniu.

Ozempic a cukrzyca typu 2

Produkt leczniczy Ozempic jest przeznaczony do stosowania u dorosłych z niedostatecznie kontrolowaną cukrzycą typu 2. Terapia ma być prowadzona wraz ze zmianami w stylu życia - z odpowiednią dietą i wysiłkiem fizycznym. Ponadto semaglutyd wskazany jest w monoterapii (jako główny lek) u pacjentów, u których stosowanie metforminy jest niewskazane ze względu na istniejące przeciwwskazania, niedostateczną odpowiedź lub nietolerancję. Ozempic może być także stosowany w skojarzeniu z innymi produktami leczniczymi stosowanymi w leczeniu cukrzycy. Nie jest to lek, który służy do kontroli masy ciała u osób bez cukrzycy. Przepisywanie go osobom otyłym bez istniejącej cukrzycy jest działaniem poza wskazaniami producenta.

Kiedy stosować Ozempic?

Lek jest przeznaczony do leczenie nieuregulowanej cukrzycy typu 2 u pacjentów stosujących odpowiednią dietę i wysiłek fizyczny. W USA semaglutyd został także zarejestrowany w leczeniu otyłości u chorych ze współistniejącą cukrzycą typu 2, wysokim stężeniem cholesterolu lub nadciśnieniem tętniczym.

Jak dawkować roztwór do wstrzykiwań?

Dawkę leku Ozempic i schemat leczenie dobiera lekarz prowadzący. Roztwór do wstrzykiwań we wstrzykiwaczu służy do podania podskórnego (w udo, brzuch, ramię). Proponowany schemat dawkowania, który znajdziemy w ulotce leku to:

• pierwszy miesiąc: 0,25 mg raz na tydzień
• drugi miesiąc: 0,5 mg raz na tydzień
• trzeci miesiąc: 1 mg raz na tydzień

Po upływie trzech miesięcy, a dokładnie 12 tygodni, w razie konieczności lekarz może zalecić zwiększenie dawki do 2 mg semaglutydu raz w tygodniu.

W przypadku stosowania tego leku w skojarzeniu z pochodną sulfonylomocznika lub insuliną, aby zmniejszyć ryzyko wystąpienia hipoglikemii, konieczne może być zmniejszenie stosowanej dawki pochodnej sulfonylomocznika lub insuliny. Samodzielne kontrolowanie stężenia glukozy we krwi może być konieczne w celu dostosowania dawki pochodnej sulfonylomocznika lub insuliny.

Dawkowanie semaglutydu w tabletkach

Dawkowanie i schemat leczenie dobiera lekarz prowadzący. Proponowany schemat dawkowania, który znajdziemy w ulotce leku to:

• pierwszy miesiąc: 1 tabletka 3 mg raz na dobę
• drugi miesiąc: 1 tabletka 7 mg raz na dobę
• trzeci miesiąc: 1 tabletka 14 mg raz na dobę

W przypadku stosowania tego leku w skojarzeniu z pochodną sulfonylomocznika lub insuliną, aby zmniejszyć ryzyko wystąpienia hipoglikemii, konieczne może być zmniejszenie stosowanej dawki pochodnej sulfonylomocznika lub insuliny. Samodzielne kontrolowanie stężenia glukozy we krwi może być konieczne w celu dostosowania dawki pochodnej sulfonylomocznika lub insuliny.

Przeciwwskazania do stosowania leku Ozempic

Semaglutyd, tak jak każdy inny lek, nie zawsze może być stosowany u wszystkich pacjentów. Wśród przeciwwskazań wymienić można m.in.:

• uczulenie lub nadwrażliwość na którykolwiek składnik preparatu
• cukrzyca typu 1
• kwasica ketonowa
• ciężka niewydolność serca IV stopnia wg NYHA
• schyłkowa niewydolność nerek
• ciąża
• karmienie piersią
• wiek po 75 roku życia
• dzieci do 18 roku życia

Należy pamiętać, że preparat nie może być stosowany jako zamiennik insuliny. U pacjentów z retinopatią cukrzycową należy zachować dużą ostrożność. Przed zastosowaniem tego leku bezwzględnie należy skonsultować się z lekarzem.

Działania niepożądane

Semaglutyd, tak jak każdy lek, może powodować skutki uboczne. Wśród bardzo często występujących działań niepożądanych obserwuje się nudności, biegunkę i hipoglikemię. Często pojawiają się także wzdęcia, wymioty, zaparcia, bóle brzucha, zapalenie żołądka, choroba refluksowa przełyku, zmęczenie, nadmiar gazów jelitowych, opóźnione opróżnianie żołądka, zwiększona aktywność amylazy. Wystąpić może również tachykardia, odbijanie, zaburzenia smaku czy kamica żółciowa. W rzadkich przypadkach lek może wywołać ostre zapalenie trzustki lub reakcję anafilaktyczną.

Semaglutyd - interakcje z innymi lekami

Semaglutyd może wchodzić w interakcje z wieloma lekami, zwiększając ryzyko wystąpienia działań niepożądanych, ciężkiej hipoglikemii czy osłabiając ich działanie. Przed zastosowaniem leku należy z lekarzem prowadzącym przeanalizować wszystkie przyjmowane leki i suplementy diety. W szczególności semaglutyd może wchodzić w reakcje z substancjami takimi jak doustne leki przeciwcukrzycowe (pochodne sulfonylomocznika, gliptyny), insulina, beksaroten, blinatumomab, fluorochinolony, glikokortykosteroidy. U pacjentów przyjmujących warfarynę lub inne pochodne kumaryny wskazane jest częste monitorowanie wskaźnika INR.

Ozempic - dostępność w aptekach

Polski przedstawiciel podmiotu odpowiedzialnego, firmy Novo Nordisk A/S, w uzgodnieniu z Urzędem Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, przekazał informacje o lokalnych i przejściowych niedoborach leku Ozempic. Problemy z dostępnością preparatu przewidziane są także na rok 2024. Jest to spowodowane masowym przepisywaniem leku. Bardzo szybko rosnący popyt na semaglutyd powoduje, że ciężko przewidzieć kiedy produkcja będzie wystarczająca dla pełnego zaspokojenia rynku. Z powodu małej dostępności do legalnego łańcucha dystrybucji nielegalnie trafiają partie sfałszowanego Ozempicu. Należy mieć to na względzie i kupować lek tylko z wiarygodnych źródeł.

Przypisy

1. Indeks leków; www.pharmindex.pl ; dostęp 29.12.2023
2. Lincoff, A. M., Brown-Frandsen, K., Colhoun, H. M., Deanfield, J., Emerson, S. S., Esbjerg, S. & Ryan, D. H. (2023). Semaglutide and cardiovascular outcomes in obesity without diabetes. New England Journal of Medicine.
3. Bergmann, N. C., Davies, M. J., Lingvay, I. & Knop, F. K. (2023). Semaglutide for the treatment of overweight and obesity: A review. Diabetes, Obesity and Metabolism, 25(1), 18-35.
4. Andersen, A., Knop, F. K. & Vilsbøll, T. (2021). A pharmacological and clinical overview of oral semaglutide for the treatment of type 2 diabetes. Drugs, 81(9), 1003-1030.