Przekrwione gardło - przyczyny i objawy zapalenia gardła. Jak łagodzić dolegliwości związane z przekrwionym gardłem?

Przekrwione gardło - przyczyny i objawy

Co oznacza czerwone gardło? Najczęściej stanowi objaw silnego stanu zapalnego. W zależności od przyczyny może mu towarzyszyć, ból gardła, drapanie w gardle, powiększenie węzłów chłonnych szyjnych, gorączka, katar, kaszel, ból mięśni i stawów, ból przy przełykaniu, nadżerki błony śluzowej gardła.

Zaczerwienienie gardła najczęściej jest objawem infekcji wirusowej lub bakteryjnej dróg oddechowych. Zapalenie błony śluzowej gardła może się rozwinąć także na skutek jej wysuszenia, drażnienia przez substancje chemiczne, alergeny, mocny alkohol, dym papierosowy, suche powietrze, zimno lub gorąco. Ból i zaczerwienienie gardła może pojawić się u osób cierpiących na refluks żołądkowo-przełykowy, częste zapalenia zatok przynosowych, a także z różnymi chorobami endokrynologicznymi. Przekrwienie błony śluzowej gardła pojawia się często u osób zawodowo nadużywających głosu np. nauczycieli.

Infekcja wirusowa i bakteryjna a zapalenie gardła - różnice w objawach

Przekrwienie gardła i towarzyszący mu ostry ból gardła najczęściej spowodowane jest infekcją wirusową, rzadziej bakteryjną. W infekcji gardła o etiologii wirusowej gorączka zwykle nie jest wysoka. Wyjątkiem jest zakażenie adenowirusami, przy którym temperatura może się znacznie podwyższyć. Charakterystyczne są objawy takie jak:

• kaszel 
• katar 
• bóle mięśni i stawów 
• ból gardła 
• powiększenie węzłów chłonnych szyjnych tylnych 

Przy zakażeniu bakteryjnym kaszel, katar, bóle mięśni i stawów z reguły nie występują. Dominującym symptomem jest wysoka gorączka, ból gardła i powiększenie węzłów chłonnych szyjnych przednich.

Ostre zapalenie gardła

Ostre zapalenie gardła u osób dorosłych w większości przypadków powodowane jest przez wirusy, najcześciej z grupy rynowirusów, adenowirusów, koronawirusów, a także wirusy grypy i paragrypy. Choroba może być także powodowana przez bakterie m.in. paciorkowca beta-hemolizującego grupy A, dwoinkę zapalenia płuc, pałeczkę grypy (łac. Haemophilus influenzae). Grzybicze zapalenie gardła występuje bardzo rzadko, głównie u osób z niedoborami odporności. Ostre zapalenie śluzówki gardła występuje najczęściej w miesiącach zimowo-wiosennych i jesienno-zimowych. Objawy ostrego zapalenia błony śluzowej gardła to zaczerwienienie, ból gardła, drapanie, dyskomfort, bolesne przełykanie. Wirusowemu zapaleniu gardła mogą towarzyszyć bóle mięśni i stawów, katar, kaszel, zapalenie spojówek (zakażenie adenowirusami), a czasami także bóle głowy. Zapalenie gardła o etiologii bakteryjnej współwystępuje z gorączką. Pojawić się może także nalot na migdałkach i podniebieniu, obrzęk migdałków, nudności, wymioty.

Angina a przekrwienie gardła

Angina jest popularnym określeniem na ostre zapalenie gardła i migdałków podniebiennych. To ostry stan zapalny błony śluzowej gardła, który czasami przebiega z zajęciem migdałków podniebiennych - tkanki limfatycznej gardła. Wywołana może być zakażeniem lub podrażnieniem. U dzieci w 70-85% powodowana jest przez wirusy, a w 15-30% przez bakterie. U dorosłych bakterie są odpowiedzialne jedynie za 5-10% przypadków, a wirusy aż za 90-95%. Przyczyną występowania anginy wirusowej mogą być następujące patogeny:

• adenowirusy 
• rynowirusy 
• wirus Epseina-Barra wywołujący mononukleozę zakaźną 
• koronawirusy 
• wirusy cytomegalii 
• wirus Coxackie 
• wirus opryszczki Herpex simplex
• enterowirusy 

Z kolei za zdecydowaną większość, bo ponad 90%, zakażeń bakteryjnych odpowiada paciorkowiec beta-hemolizujący grupy A – Streptococcus pyogenes. Zakażenie rozwija się bardzo szybko i towarzyszy mu wysoka gorączka. Charakterystyczne dla bakteryjnego zapalenia gardła są m.in.

• gorączka powyżej 38 stopni Celcjusza 
• silny ból gardła 
• krwistoczerwony i obrzęknięty języczek podniebienny 
• wysięk śluzowy, ropny lub włóknikowy na migdałkach. 
• powiększone węzły chłonne szyjne przednie 
• nalot włókninowy i obrzęk migdałków 
• ból podczas połykania 
• bóle brzucha 
• nudności i wymioty 
• ból głowy 
• brak kaszlu 

Angina bakteryjna wymaga pilnej wizyty u lekarza i stosowania antybiotyków.

Przewlekłe zapalenie gardła

Przewlekłe zapalenie gardła może być powodowane przez wiele czynników. Często jest to przewlekłe drażnienie śluzówki gardła przez używki (mocny alkohol, papierosy), alergeny wziewne, substancje chemiczne w miejscu pracy (opary, dym) lub czynniki fizyczne - suche powietrze, gorąco, zimno, a także przez zawodowe nadużywanie głosu np. u nauczycieli. U podłoża mogą leżeć także: powiększenie migdałka gardłowego, przewlekłe stany zapalne zatok przynosowych, refluks żołądkowo-przełykowy oraz niektóre choroby ogólnoustrojowe jak np. cukrzyca, niewydolność nerek, niewydolność serca czy zaburzenia hormonalne. Przewlekłe zapalenie gardła typu prostego poza zaczerwienieniem gardła objawia się uczuciem przeszkody w gardle oraz obecnością gęstej wydzieliny. Wydzielina zalega i spływa po tylnej ścianie gardła, powodując częste odkrztuszanie i ataki kaszlu.

Czerwone gardło - jak złagodzić dyskomfort?

Kiedy gardło jest przekrwione przyczyną problemu może być wiele czynników. Przy zdiagnozowanym zakażeniu bakteryjnym paciorkowcami podstawą leczenia są antybiotyki. Najczęściej używane są farmaceutyki z grupy cefalosporyn lub fenoksymetylopenicylina. Przy infekcjach wirusowych antybiotyki nie są używane. Leczy się jedynie objawy infekcji, w zależności od potrzeb, stosując leki przeciwgorączkowe, przeciwbólowe, przeciwzapalne oraz miejscowe znieczulające błonę śluzową gardła. W aptekach dostępna jest szeroka gama produktów łagodzących podrażnienia i ból gardła oraz nawilżających śluzówkę. Większość z nich dostępna jest bez recepty. Występują w postaci spray'ów, pastylek lub tabletek do ssania lub syropów. Dla najmłodszych kupić można także specjalne lizaki na ból gardła bez dodatku cukru. W preparatach najczęściej figurujące w składzie substancje czynne to m.in. chlorowodorek benzydaminy, salicylan choliny, lidokaina, benzokaina, chlorochinaldol.

Domowe sposoby na ból gardła

Jak leczyć czerwone gardło domowymi sposobami? Jako uzupełnienie terapii zaproponowanej przez lekarza można przetestować kilka domowych sposobów. Jedną z najstarszych metod na ostry ból gardła jest płukanie gardła woda z solą. Do szklanki ciepłej wody wsypuje się łyżkę soli, rozpuszcza i używa jak płukanki. Jako płyn do płukania gardła w stanach zapalnych zastosowanie znajdują także napary z rumianku, prawoślazu, szałwii, liści czarnej porzeczki, owoców maliny, kwiatu bzu czarnego. Przy infekcjach należy odpoczywać w łóżku i pić dużo ciepłych płynów. Do picia poleca się herbatę z cytryną i miodem, ciepły sok malinowy/ z czarnej porzeczki, napar z szałwii, rumianku i kłącza imbiru. Jako wspomaganie wali z zakażeniem popularne są także : propolis, miód manuka i syrop z młodych pędów sosny. W medycynie naturalnej wykorzystywane są także rośliny zawierające naturalne składniki powlekające i łagodzące. Popularny jest odwar lub syrop z liści babki lancetowatej, napar z ziela tymianku, a także syrop z prawoślazu.

Przypisy

1. Lamer-Zarawska E. Fitoterapia i leki roślinne. PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2013.
2. Gajewski P. Interna Szczeklika. PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2022.
3. Georgalas, Christos C., Neil S. Tolley, and Anthony Narula. "Tonsillitis." BMJ clinical evidence 2014 (2014).
4. Kawalec W. Pediatria tom I-II, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2018.