Nitkowanie zębów – dlaczego warto używać nici dentystycznej w higienie jamy ustnej? Poznaj technikę prawidłowego nitkowania zębów

Nitkowanie zębów – jak wybrać nić dentystyczną i jak wykonywać nitkowanie?

Nitkowanie zębów powinno być jednym z etapów codziennej higieny jamy ustnej - choć niestety wiele osób nadal pomija je w swojej wieczornej rutynie. Czynność ta jest najdokładniejszym sposobem na czyszczenie zębów i usunięcie z nich resztek pokarmów, a także płytki nazębnej, zawierającej groźne dla szkliwa bakterie i - w przypadku braku jej redukcji - zmieniającej się z czasem w widoczny osad, a później - w kamień nazębny. Nitkowanie zębów jest więc świetną metodą na zabezpieczenie szkliwa przed próchnicą, powstawaniem osadów z kamienia, a także przed bólem i krwawieniem oraz obniżaniem się linii dziąseł. W jaki sposób prawidłowo nitkować zęby? Czy istnieją akcesoria, które mogą zastąpić nić dentystyczną w czyszczeniu przestrzeni międzyzębowych? Jaki rodzaj nitki wybrać dla siebie? Poznaj najważniejsze informacje o nitkowaniu i dowiedz się, czy na co dzień wykonujesz je prawidłowo!

Nitkowanie zębów – dlaczego warto nitkować zęby i używać nici dentystycznej na co dzień?

Tak, jak zostało to już wspomniane - nitkowanie zębów jest najdokładniejszym sposobem oczyszczania przestrzeni międzyzębowych. Warto od razu zaznaczyć, że niektóre osoby utożsamiają działanie irygatora z nitkowaniem - to jednak nie do końca właściwe ujęcie. Strumień wody wydostający się z końcówki urządzenia pod dużym ciśnieniem nie zdoła oczyścić wszystkich miejsc pomiędzy zębami - na przykład kieszonek dziąsłowych umiejscowionych przy zakończeniu korony zęba. Oczywiście można oprócz nitki stosować irygator lub korzystać z niego wszędzie tam, gdzie nitka nie może dojść (dotyczy to pacjentów ze stłoczonymi zębami lub noszących aparaty ortodontyczne), jednak aby mieć pewność co do kompleksowego usunięcia płytki nazębnej, warto zdecydowanie umieścić nitkowanie w swojej rutynie higieny jamy ustnej.

Nitkowanie przestrzeni międzyzębowych jest niezbędne dla usuwania i redukcji płytki nazębnej, a tym samym - do utrzymania zdrowych zębów. Płytka to przezroczysty osad (w miarę upływu czas uzyskuje żółte zabarwienie), zawierający węglowodany oraz bakterie - a więc dwa składniki mające zdolność do degradacji szkliwa. W praktyce brak oczyszczania lub nieprawidłowe nitkowanie może prowadzić do:

• narastania płytki nazębnej oraz rozwoju próchnicy w najtrudniejszych do leczenia miejscach - czyli w przestrzeniach międzyzębowych (bardzo często też leczenie tak umiejscowionej próchnicy słono kosztuje - stomatolog musi opracować bowiem ubytki w dwóch stycznych zębach, a nie tylko w jednym);
• przekształcania się płytki nazębnej w kamień nazębny, który - oprócz nieestetycznego wyglądu - ma również niekorzystne konsekwencje zdrowotne. Pod warstwą kamienia może „ukrywać się” niezauważona próchnica, a sam rozrost kamienia sprzyja rozchwianiu zębów, obniżeniu dziąseł i ich krwawieniu;
• pogłębienia się przebarwienia przestrzeni międzyzębowych, które później trudno jest rozjaśnić (na przykład popularna metoda wybielania nakładowego nie do końca radzi sobie z bokami poszczególnych zębów, co często jest przyczyną niezadowolenia pacjentów z efektów wybielania).

Inną konsekwencją obecności na zębach dużej ilości płytki nazębnej lub nagromadzonego kamienia jest również… nieświeży oddech. Przy braku odpowiedniej higieny problem ten będzie nawracał - nawet pomimo częstego mycia zębów, stosowania płukanek czy żucia lub ssania preparatów mających zniwelować nieprzyjemny zapach w ustach.

Rodzaje nici dentystycznych - którą wybrać dla siebie?

Wiele osób rezygnuje z nitkowania zębów z uwagi na wcześniejsze, nieprzyjemne doświadczenia z dostępnymi niegdyś nićmi dentystycznymi. Nic w tym dziwnego - jeszcze kilka lat temu na rynku obecne były nitki niepowlekane, strzępiące się, wytwarzające nieprzyjemne tarcie na powierzchni zębów i raniące dziąsła. Słowem - ich stosowanie faktycznie było dość problematyczne. Obecnie jednak nici dentystyczne są produkowane w wielu wariantach, które przede wszystkim są gładkie i delikatne dla szkliwa. Wśród rodzajów nici dentystycznych można wyróżnić:

• nici woskowane - zazwyczaj okrągłe w przekroju, pokryte warstwą wosku dla jeszcze dokładniejszego i bardziej precyzyjnego czyszczenia;
• nici taśmowe - również śliskie w odczuciu, dobrze sprawdzające się przy zębach stłoczonych i ciasno ustawionych;
• nici zakończone cienkim, plastikowym końcem - służą do przewlekania w przestrzeniach międzyzębowych w trudno dostępnych miejscach (wyglądem przypominają nieco szydełko). Tego typu nitki sprawdzają się przy aparatach ortodontycznych - stałych i retencyjnych;
• nici smakowe - ich powierzchnia jest pokryta substancją smakową (zazwyczaj miętową), a w niektórych przypadkach - również dodatkową porcją cennego fluoru;
• nici w ciemnych kolorach (najczęściej spotyka się nić o barwie czarnej), stworzone z myślą o osobach dopiero rozpoczynających nitkowanie zębów. Przy takim kolorze ściągnięta ze szkliwa płytka nazębna jest lepiej widoczna, niż na nitce białej.

Jak należy używać nici, by nie uszkodzić dziąseł i jednocześnie skutecznie wyczyścić przestrzenie międzyzębowe?

Prawidłowe nitkowanie zębów wbrew pozorom wcale nie jest trudne - należy pamiętać jednak o kilku zasadach, ułatwiających tę czynność, a jednocześnie zapobiegających uszkodzeniu delikatnej śluzówki dziąseł:

• nitkowanie zębów należy rozpocząć od chwycenia nitki obiema dłońmi, nawijając jej końcówki na palce wskazujące i kciuki - dzięki temu nitka nie wyślizgnie się nam z rąk podczas czyszczenia przestrzeni międzyzębowych;
• napinamy nitkę między palcami i delikatnie przeprowadzamy ją przez szczelinę pomiędzy dwoma zębami - aż do dziąsła;
• czyścimy boczną ściankę każdego zęba osobno, zaczynając od podstawy zęba, aż po zwieńczenie korony - usuwając resztki pokarmowe i płytkę nazębną i przesuwając ją ku górze;
• nie wykonujemy ruchów posuwistych i nie trzemy zębów i dziąseł - może to spowodować osunięcie się nitki i zranienie śluzówki, a także uszkodzenie szkliwa;
• po wyczyszczeniu jednej przestrzeni międzyzębowej przechodzimy do kolejnej, jednocześnie przesuwając w palcach zużyty kawałek nici do czystego fragmentu, by nie wprowadzać pozostałej na nitce płytki pomiędzy kolejne zęby;
• jeśli trudność sprawia nam oszacowanie, czy dobrze ściągamy osad z zębów nicią dentystyczną, możemy zaopatrzyć się we wspomniane już wcześniej, czarne nitki do zębów - dzięki temu wyraźnie zobaczymy białawą, odznaczająca się substancję na nitce i będziemy w stanie stwierdzić, czy faktycznie ściągamy ją ze szkliwa.

Wątpliwości w zakresie nitkowania zębów dotyczą również kolejności poszczególnych czynności przy higienie jamy ustnej. Najlepiej zacząć od zastosowania irygatora, który usunie pozostałe pomiędzy zębami resztki jedzenia. Później przechodzimy do nitkowania - dokładnie czyścimy przestrzenie międzyzębowe i - jeśli jest to konieczne - używamy także małych narzędzi w postaci czyścików czy szczoteczek jednopęczkowych. Dopiero na końcu można uskutecznić właściwe mycie szczoteczką do zębów - w ten sposób kończymy codzienną rutynę higieny jamy ustnej. Użycie nici powinno odbyć się co najmniej raz dziennie, a najlepiej - przed każdym szczotkowaniem zębów (również po nocy - w trakcie snu płytka nazębna także gromadzi się na powierzchni szkliwa).

Nitkowanie zębów z aparatem ortodontycznym - czy to możliwe?

Nitkowanie zębów z aparatem ortodontycznym jest jak najbardziej możliwe - należy jednak wiedzieć, jakich narzędzi użyć, by było ono skuteczne.

W aptekach, drogeriach i sklepach dentystycznych, oprócz nici stomatologicznych, znajdziemy również inne propozycje do precyzyjnego czyszczenia przestrzeni międzyzębowych. Są to między innymi czyściki do zębów (określane również jako mini-szczoteczki, „wyciorki” czy flossery). Mają one elastyczny rdzeń, dookoła którego znajdują się miękkie, ale trzymające swoją formę włoski. Czyściki stomatologiczne idealnie nadają się dla osób z dużymi przerwami między zębami (diastemami), a także pacjentów noszących aparaty ortodontyczne (dzięki takiej szczoteczce można precyzyjnie wyczyścić drut i okolice zamków). Podobną formę ma tak zwana szczoteczka jednopęczkowa - czyli szczoteczka z jednym pręcikiem z włoskami (można powiedzieć, że ma ona formę czyścika na dłuższej rączce).

Dbanie o czystość przestrzeni międzyzębowych u osób noszących aparaty ortodontyczne jest szczególnie ważne z uwagi na utrudnione leczenie ewentualnych ubytków u dentysty, a także na ryzyko rozwijania się próchnicy w obrębie zamków.Pacjentom z aparatami poleca się szczególnie zakup irygatora, wspierającego codzienną higienę jamy ustnej.

Źródła:

1. Dr n. med. I. M. Tomaszewska, Higiena jamy ustnej dorosłych pacjentów [w:] Medycyna Praktyczna, 17.08.2016
2. Lek. stom. M. Kuźnik, Jak codziennie dbać o zęby? [w:] Medycyna Praktyczna, 24.06.2021
3. Dr n. med. I. Duś-Ilnicka, Po nitce do kłębka - diagnostyka molekularna mikrobioty przestrzeni międzyzębowej młodzieży [w:] Stomatologia po Dyplomie 12/2019
4. Dr n. Med. J. Kunert, Płytka bakteryjna - znana, ale nielubiana [w:] Stomatologia po Dyplomie 02/2020