Lucerna siewna - właściwości rośliny, zastosowanie, suplementy diety z lucerną

Lucerna siewna - co to za roślina?

Lucerna siewna (łac. Medicago satvia) to jedna z najstarszych roślin pastewnych. Należy do rodziny bobowatych. Roślina ta pochodzi z Bliskiego Wschodu. Określano tam nazwą "alfalfa" - stąd dzisiaj to słowo często widnieje na opakowaniach suplementów diety z lucerną. Poza Bliskim Wschodem rośnie w Europie oraz w Północnej Afryce. Po Europy przywiózł ją Aleksander Wielki. Ze względu na dużą zawartość białka, wapnia oraz karotenu stosowana była jako pasza dla koni. Lucerna jest rośliną wieloletnią, która osiąga wysokość od 30 do 100 centymetrów, choć może być wyższa, w zależności od odmiany i warunków środowiskowych. Charakteryzuje się systemem korzeniowym typu palowego, co pozwala na efektywne przetrwanie okresów suszy oraz ułatwia wchłanianie składników odżywczych z gleby. Liście lucerny są trójlistkowe, o jasnozielonej barwie, ząbkowane i o wyciętych brzegach. Lucerna kwitnie od maja do września. Kwiaty lucerny są drobne (8-12 mm), występują w różnych kolorach, takich jak różowe, niebieskie, fioletowe lub białe, w zależności od odmiany. Najczęściej spotykane są w odcieniach fioletu. Tworzą kwiatostany od 5 do 30 sztuk. Są miododajne, przez co skupiają wokół siebie owady zapylające jak np. pszczoły. Po kwitnieniu rozwijają się strąki, które zawierają nasiona.

Lucerna - właściwości

Lucerna siewna jest znana z wysokiej zawartości białka i składników mineralnych, takich jak wapń, fosfor, potas, magnez, mangan i krzem. W składzie znajdziemy także łatwo przyswajalne żelazo. Zawiera także duże ilości witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, jak również tych rozpuszczalnych w wodzie. Jest źródłem m.in. witamin A, D, K, C oraz z grupy B. Wśród związków aktywnych wymienić można związki fenolowe, fitoestrogeny (takie jak genisteina i kumestrol), aminokwasy, nienasycone kwasy tłuszczowe i garbniki. Dzięki obecności chlorofilu, lucerna ma właściwości oczyszczające. Wykazuje także działanie moczopędne, ściągające i przeciwkrwotoczne. Preparaty na bazie lucerny mogą pomóc w obniżeniu poziomu cholesterolu, prawdopodobnie dzięki zawartości saponin triterpenowych. Dodatkowo, lucerna wzmacnia organizm, poprawia apetyt i może wpływać na regulację cyklu miesiączkowego oraz stymulować laktację dzięki obecności fitoestrogenów. Ma potwierdzone działanie przeciwgrzybicze i korzystny wpływ na równowagę flory jelitowej.

Lucerna siewna, dzięki swoim licznych właściwościom i bogatemu składowi, znajduje zastosowanie w medycynie i suplementacji. Jej korzyści zdrowotne obejmują leczenie ostrego i przewlekłego zapalenia pęcherza moczowego, kamicy nerkowej, a także terapię dny moczanowej, pomagając wydalać sole kwasu moczowego z organizmu. Ponadto lucerna siewna korzystnie wpływa na poziom glukozy. Polecana jest jako środek wzmacniający organizm, poprawiający wydolność fizyczną i jakość snu. Lucerna siewna pomaga w przypadku niektórych problemów z układem pokarmowym, takich jak brak apetytu, wrzody czy wzdęcia, przywracając odpowiednie pH w żołądku, ponieważ posiada właściwości alkalizujące. Ze względu na obecność fitoestrogenów jest często stosowana w okresie menopauzy, pomagając w zwalczaniu jej nieprzyjemnych objawów. Susz z lucerny jest wykorzystywany do przygotowywania naparów. Taki napar może być stosowany w przypadku obfitych miesiączek, a płukanki do jamy ustnej z lucerny przyspieszają regenerację błon śluzowych i działają antyseptycznie. Kiełki lucerny, które obecnie cieszą się dużą popularnością jako tzw. "superfoods," posiadają wysoką zawartość składników odżywczych. Warto podkreślić, że kiełki lucerny są szczególnie wskazane dla osób z anemią ze względu na zawartość żelaza. Dodatkowo wspomagają utrzymanie zdrowego wyglądu, korzystnie wpływając na kondycję włosów, paznokci i skóry.

Alfalfa - suplementy z lucerną

W aptekach istnieje wiele preparatów zawierających w swoim składzie sproszkowane nasiona lucerny. Często na opakowaniu widnieje określenie "alfalfa" pochodzące z języka arabskiego. Najczęściej zalecana przez producentów dobowa dawka preparatów mieści się w granicach 400-700 mg. Po 3 miesiącach przyjmowania zaleca się zrobić przerwę ze względu na zawartość witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, których ewentualny nadmiar kumuluje się w organizmie.

Lucerna - przeciwwskazania

Stosowanie preparatów z nasion lucerny siewnej jest przeciwwskazane u kobiet w ciąży, karmiących oraz dzieci. Nie należy ich stosować u chorych z toczniem. Ze względu za zawartość witaminy K może wchodzić w interakcje z lekami przeciwkrzepliwymi. Preparaty z lucerny przyczyniają się do obniżenia stężenia glukozy we krwi. Z tego powodu należy zachować ostrożność u pacjentów przyjmujących leki przeciwcukrzycowe. Lucerna nie jest polecana do stosowania u kobiet przyjmujących tabletki antykoncepcyjne i inne terapie hormonalne. Może ona wzmacniać działanie estrogenne innych suplementów ziołowych np. z koniczyną czerwoną. Lucerna zawiera związki o działaniu immunostymulującym. Z tego powodu nie powinno się jej stosować w trakcie terapii lekami immunosupresyjnymi.

Uprawa lucerny

Optymalny termin siewu to wczesna wiosna lub jesień. Lucerna potrzebuje gleby o optymalnym pH (neutralnym do lekko zasadowego) oraz dobrze drenującej. W celu uzyskania jak najwyższej jakości nasion rośliny polecany jest "siew czysty", czyli bez mieszania różnych odmian i gatunków roślin. Po skoszeniu, gotowe siano można wykorzystywać jako paszę dla zwierząt lub jako naturalny nawóz organiczny, ponieważ lucerna ma zdolność wiązania azotu atmosferycznego.

Odmiany lucerny

Występuje wiele odmian lucerny siewnej. Ich wybór w rolnictwie zależy od celów uprawy oraz warunków klimatycznych. Ladak to odmiana, która dobrze radzi sobie w surowych warunkach klimatycznych i wykazuje znaczną odporność na suszę. Z tego powodu jest często wybierana do uprawy na obszarach, gdzie warunki atmosferyczne są trudne. Saranac charakteryzuje się wysoką odpornością na zimno, co czyni ją odpowiednią dla regionów o krótkim sezonie wegetacyjnym i niskich temperaturach. Vernal rośnie szybko i ma krótki okres wegetacyjny. Jest często stosowana w produkcji siana i paszy. Odmiana Cimarron jest znana z wysokiej odporności na choroby grzybowe oraz cechuje się dobrym potencjałem plonowania. Wielu rolników wybiera ją, aby poprawić jakość gleby poprzez zdolność do wiązania azotu. Arawa ma wydłużony okres wegetacyjny i jest często uprawiana w regionach o umiarkowanym klimacie. Jest przydatna do produkcji siana i paszy. Moapa ma wysoką zawartość białka i jest często wybierana do produkcji paszy dla zwierząt. Pirouette wyróżnia się białymi kwiatami, co przyciąga owady zapylające, co jest korzystne dla ekosystemu. Oprócz wymienionych odmian, istnieje wiele lokalnych odmian lucerny dostosowanych do specyficznych warunków glebowych i klimatycznych.

Przypisy

1. Mielmann, Annchen. "The utilisation of lucerne (Medicago sativa): a review." British Food Journal 4 (2013): 590-600.
2. Al-Snafi, Ali Esmail, et al. "A review on Medicago sativa: A potential medicinal plant." J. Biol. Pharm. Sci. Arch 1 (2021): 22-33.
3. Rafińska, Katarzyna, et al. "Medicago sativa as a source of secondary metabolites for agriculture and pharmaceutical industry." Phytochemistry Letters 20 (2017): 520-539.