Suchy kaszel u dorosłych i dzieci - przyczyny, objawy, leki na kaszel suchy. Domowe sposoby na suchy kaszel

Objawy suchego kaszlu

Suchy kaszel, inaczej nazywany nieproduktywnym, charakteryzuje się brakiem wydzieliny, co oznacza, że nie towarzyszy mu odkrztuszanie śluzu lub plwociny. Typowe dla tego rodzaju kaszlu jest uczucie suchości lub drapania w gardle. Często suchy kaszel występuje napadowo z intensywnymi i trudnymi do kontrolowania atakami. Może mieć charakterystyczny, ostry, szczekający dźwięk. Długotrwały kaszel może prowadzić do bólu gardła, zmęczenia, bólów głowy i bólów mięśni. Ataki suchego kaszlu w nocy mogą być przyczyną problemów ze snem.

Kaszel suchy - przyczyny

Jedną z najczęstszych przyczyn suchego kaszlu jest stosowanie leków z grupy inhibitorów konwertazy angiotensyny (ACEI), które są używane w leczeniu nadciśnienia tętniczego i mogą wywoływać kaszel jako efekt uboczny. Inne przyczyny to m.in. zakażenia wirusowe (często wywołują suchy kaszel na początku infekcji), ale także choroby śródmiąższowe płuc czy niewydolność serca. Suchym kaszlem może objawiać się również astma, szczególnie gdy występuje świszczący oddech. Ponadto, suchy kaszel może być powodowany przez czynniki środowiskowe, takie jak zanieczyszczenie powietrza, dym tytoniowy, suche powietrze oraz alergeny wziewne. 

Podsumowując, wśród możliwych przyczyn suchego kaszlu wymienić można:

• infekcje górnych dróg oddechowych
• infekcje dolnych dróg oddechowych
• zakażenia wirusowe
• przeziębienie
• grypa
• choroby śródmiąższowe płuc
• leki z grupy inhibitorów konwertazy angiotensyny (ACEI)
• astma
• niewydolność serca
• narażenie na dym papierosowy
• alergie wziewne
• COVID-19
• ciało obce w drogach oddechowych
• refluks żołądkowo-przełykowy

Suchy kaszel u dzieci

Suchy kaszel u dzieci często jest zwiastunem infekcji wirusowej, szczególnie w młodszych grupach wiekowych. Może też wskazywać na zapalenie oskrzeli, tchawicy lub krtani, krztusiec czy refluks żołądkowo-przełykowy. W niektórych przypadkach suchy kaszel u dzieci może być związany z niewydolnością serca, objawiającą się m.in. zaburzeniami snu i koncentracji.

Zdarza się, że uporczywy suchy kaszel to kaszel nawykowy, pojawiający się po przebytych infekcjach dróg oddechowych, lub kaszel psychogenny - będący efektem zaburzeń emocjonalnych. Czasami, szczególnie w miesiącach zimowych, przyczyną może być podrażnienie nabłonka dróg oddechowych przez zbyt suche powietrze w mieszkaniu.

Kaszel mokry i suchy - jak rozróżnić?

Kaszel suchy czy mokry? Rozróżnienie kaszlu suchego i mokrego może być kluczowe dla zrozumienia przyczyny dolegliwości i zaplanowaniu odpowiedniego leczenia. Suchy kaszel, określany również jako nieproduktywny często pojawia się na początku infekcji wirusowej, jak również w przebiegu astmy czy alergii wziewnej. Charakteryzuje się on uczuciem drapania i łaskotania w gardle, co może prowadzić do pokasływania. Ten typ kaszlu zazwyczaj jest duszący, męczący, może powodować ból i podrażnienie błony śluzowej gardła, utrudniając odpoczynek i zasypianie. Nie wiąże się z wydzielaniem śluzu i odkrztuszaniem plwociny. Z kolei kaszel mokry, nazywany produktywnym, rozwija się zazwyczaj po kilku dniach kaszlu suchego. Jest to kaszel, podczas którego słyszalny jest charakterystyczny dźwięk odkrztuszanej wydzieliny. Śluz gromadzący się w drogach oddechowych może być odczuwany przez pacjentów jako obecność ciała obcego. Wydzielina w mokrym kaszlu może mieć różne kolory, od przezroczystego, przez żółty, aż po zielony, co może wskazywać m.in. na przyczynę infekcji. Ten rodzaj kaszlu zazwyczaj nasila się w ciągu dnia, a w nocy łagodnieje.

Leczenie suchego kaszlu

Suchy męczący kaszel znacząco utrudnia codzienne funkcjonowanie. Leczenie jest dostosowane do przyczyny kaszlu np. jeśli występuje kaszel produktywny nie zaleca się stosowania leków o działaniu przeciwkaszlowym. Leki na suchy kaszel często mają postać syropów lub tabletek, które działają poprzez hamowanie odruchu kaszlowego. Wśród substancji aktywnych powszechnie stosowanych w lekach przeciwkaszlowych wymienić można butamirat (Butamirati citras), lewodropropizynę (Levodropropizinum) oraz dekstrometorfan (Dextromethorphanum). Należy pamiętać, że niektóre z nich, zwłaszcza zawierające dekstrometorfan, mogą mieć potencjalny wpływ uzależniający i nie są zalecane do długotrwałego stosowania. Syropy i tabletki na suchy kaszel często są zalecane do stosowania wieczorem, aby umożliwić pacjentom spokojny sen i efektywny odpoczynek, co jest ważne dla procesu regeneracji organizmu.

Domowe sposoby na suchy kaszel

Domowe metody łagodzenia suchego kaszlu koncentrują się głównie na dwóch aspektach: nawilżaniu śluzówki i powlekania jej substancjami, które chronią gardło przed dalszymi podrażnieniami. Nawilżanie powietrza w pomieszczeniach jest jednym z podstawowych działań, które można wykonać korzystając ze specjalnych nawilżaczy powietrza lub poprzez rozwieszenie mokrych ręczników w pobliżu grzejników. W domu można przygotować syrop na kaszel suchy np. syrop z cebuli czy z pędów sosny. Syropy te posiadają właściwości przeciwzapalne, przeciwbakteryjne i przeciwwirusowe. Dodatkowo mogą wzmacniać układ odpornościowy. Należy jednak pamiętać, że zarówno syrop z cebuli, jak i syrop sosnowy wykazują działanie wykrztuśne. Powinno się być ostrożnym przy podawaniu ich dzieciom. Syrop z pędów sosny można także kupić bez recepty w aptekach. Produkty i napoje, które tworzą ochronną powłokę na ściankach gardła, takie jak mleko z miodem i masłem, kisiel z siemienia lnianego, olej kokosowy i miód, mogą łagodzić podrażnienia i zmniejszać odruch kaszlu. Kolejnym popularnym domowym sposobem na kaszel są inhalacje z olejkami eterycznymi, takimi jak olejek tymiankowy, majerankowy, sosnowy, eukaliptusowy czy z drzewa sandałowego, są korzystne dla oczyszczania dróg oddechowych i nawilżania śluzówek. Olejki eteryczne można dodać także do roztworu soli fizjologicznej. Warto także rozważyć użycie pastylek do ssania lub sprayów z apteki, które zawierają składniki takie jak prawoślaz, imbir czy podbiał, tworząc ochronną warstwę na gardle i łagodząc podrażnienia. Często zawierają także składniki znieczulające, pomocne przy towarzyszącym bólu gardła. Regularne popijanie wody małymi łykami może również pomóc nawilżyć śluzówkę gardła.

Przypisy

1. Kędzia, Anna et al. "Antifungal activity of pine oil (Oleum Pini sylvestris)." Postępy Fitoterapii, 4 (2012): 211-215.
2. Gajewski P. Interna Szczeklika. Wydawnictwo MEdycyna Praktyczna, 2022.