Krwawnik pospolity (achillea millefolium) - właściwości i zastosowanie tej rośliny leczniczej. Przeciwwskazania do stosowania.

Krwawnik pospolity - czym jest ta roślina lecznicza (achillea millefolium l)?

Krwawnik pospolity to bylina wywodząca się z rodziny astrowatych. Miejscem powszechnego występowania jest Azja oraz Europa, roślina ta została również przeniesiona do Ameryki Północnej i Australii. W Polsce można ją spotkać na łąkach, przy lasach, oraz przy drogach. Ta wieloletnia roślina zbierana jest w okresie kwitnienia a następnie suszona w określonych warunkach (temperatura suszenia ziela nie przekraczająca 35℃). Stosowana jest nie tylko w medycynie, lecz także w kuchni jako przyprawa do potraw, oraz w kosmetyce jako składnik kremów czy szamponów. Z krwawnika przygotowywany jest również napar, a także nalewka. Używany jest zarówno zewnętrznie jak i wewnętrznie.

Jak wygląda krwawnik pospolity?

Krwawnik pospolity to roślina należąca do rodziny astrowatych, osiąga do 80 cm wysokości. Posiada delikatnie owłosienie na łodydze i liściach. Sam kwiatostan składa się z wielu koszyczków, na których występuje kilka kwiatów o białej lub różowawej barwie. Roślina posiada aromatyczny zapach, w smaku jest słonogorzka. Kwitnie od czerwca do września.

Właściwości lecznicze krwawnika

Surowcem jest kwiat krwawnika oraz jego ziele. Zawiera od 0.2% do 0.5% olejku eterycznego. Wśród składników aktywnych można wymienić:

• flawonoidy – glikozydy apigeniny, kwercytyny, luteoliny
• garbniki
• sekwiterpeny
• chamazulen
• pineny
• borneol
• cyneol
• kariofylen

Olejek z krwawnika działa przeciwzapalnie, przeciwbakteryjnie oraz przeciwgrzybicznie. Posiada działanie ściągające oraz pobudza wydzielanie żółci i wspomaga trawienie. Świeże liście wykazują działanie przeciwkrwotoczne.

Zastosowanie krwawnika

Krwawnik zawiera wiele składników leczniczych, dzięki czemu ma szerokie zastosowanie w fitoterapii. Szczególnie często wykorzystywany jest w dolegliwościach ze strony przewodu pokarmowego. W ginekologii stosowany jest w przypadku bolesnego miesiączkowania. Krwawnik stosowany jest w dolegliwościach takich jak:

• Choroby nerek,
• Stany zapalne skóry i błon śluzowych,
• Dolegliwości układu pokarmowego,
• Pobudza wydzielanie soków trawiennych,
• Wzdęcia,
• Działanie przeciwkrwotoczne,
• Dezynfekuje oraz przyspiesza gojenie ran,
• Łagodzi stany zapalne,

Krwawnik w aptece lub zielarni można dostać w wielu postaciach: suszu, wyciągu, soku, kropli, tabletek, maści, pastylek do ssania. Jest też składnikiem kosmetyków m.in. szamponów, kremów.

Krwawnik pospolity – dawkowanie

Dobowa dawka ziela krwawnika, z którego sporządza się napar nie powinna przekraczać 5-8g surowca (wg Farmakopei Polskiej VI). Według Komisji Europejskiej maksymalna dawna dobowa surowca, z którego przygotowuje się wyroby do spożycia doustnego to 4,5g ziela lub 3g kwiatów.

Kosmetyki z krwawnikiem pospolitym

Kosmetyki naturalne zawierające ekstrakt z krwawnika stanowią doskonałą opcję do pielęgnacji skóry, która jest podrażniona, dojrzała lub skłonna do pękających naczynek. Dzięki obecności achilleiny, substancji czynnej zawartej w krwawniku, wzmacnia ściany naczyń krwionośnych oraz działa regenerująco, zmniejsza rumień i ujednolica koloryt cery. W kosmetyce wykorzystywane jest jego działanie ściągające, matujące i regulujące pracę gruczołów łojowych. Dodawany do szamponów działa przeciwłupieżowo. Przyspiesza regenerację naskórka i gojenie się ran, działa antybakteryjnie.

Wyciągi z krwawnika pospolitego dodawane są do kosmetyków takich jak szampony, balsamy do ciała, kremy do twarzy, kremy pod oczy, toniki, płyny do kąpieli.

Przeciwwskazania do stosowania ziela krwawnika

Ze względu na silne działanie oraz brak jednoznacznych danych, nie zaleca się stosowania krwawnika kobietom w ciąży oraz osobom poniżej 12 roku życia. Istnieje ryzyko występowania reakcji alergicznych. W przypadku spożycia nalewki, naparu, czy herbaty z krwawnika może wystąpić wysypka lub zaczerwienienie skóry.

Spożycie surowego, nieprzetworzonego liścia krwawnika może przyczynić się do występowania bólów głowy czy wysypki. Zalecane jest stosowanie krwawnika tylko w specjalnie przygotowanych preparatach i w zalecanych dawkach.

Uprawa krwawnika pospolitego

Uprawa rośliny nie należy do skomplikowanych. Można go wysiewać z nasion bezpośrednio do gruntu lub z gotowych sadzonek. W przypadku nasion najlepszym okresem są miesiące od kwietnia do czerwca. Nasiona należy delikatnie wcisnąć w oczyszczone z chwastów podłoże. Gotowe sadzonki sadzi się do gruntu jesienią. Krwawnik również nadaje się do uprawy na balkonach i tarasach, należy jednak dostarczyć roślinie duże donice, ponieważ posiada bardzo długie korzenie. Krwawnik pospolity potrzebuje stanowiska słonecznego, oraz lekkie i przepuszczalne podłoże, dodatkowe nawożenie nie jest wymagane. Młode rośliny należy podlewać systematycznie, starsze poradzą sobie z chwilowym przesuszeniem. Wiosną zaleca się przycinanie wyschniętych kwiatostanów krwawnika. Krwawnik jest mrozoodporny, lecz by uzyskać silny wzrost na wiosnę, zaleca się przycięcie rośliny jesienią, do ok. 10 cm wysokości.

Przypisy

1. Georgieva, L., et al. "Achillea millefolium L.-phytochemical profile and in vitro antioxidant activity." International Food Research Journal 22.4 (2015).
2. Dalili, Amin, et al. "Beneficial effects of Achillea millefolium on skin injuries; a literature review." Journal of Essential Oil Research 34.6 (2022): 479-489.
3. Lamer-Zarawska, Eliza. Fitoterapia i leki roślinne. PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2013