Krążek antykoncepcyjny (krążek dopochwowy). Jak stosować, jak działa ta metoda antykoncepcji i jaką ma skuteczność oraz skutki uboczne?

Krążek antykoncepcyjny - jak działa, w jaki sposób się go zakłada i jaka jest jego skuteczność?

Krążek antykoncepcyjny (inaczej określany również jako krążek dopochwowy czy ring antykoncepcyjny) to jedna z hormonalnych metod zapobiegania niechcianej ciąży. Lekarze wskazują go jako alternatywę dla tabletek antykoncepcyjnych, plastrów, zastrzyków hormonalnych czy też implantów. Jego zaletą jest z pewnością ciągłość użytkowania - kobieta nie musi pamiętać o regularnym przyjmowaniu tabletek czy naklejaniu plastrów. Nie oznacza to jednak, że krążek dopochwowy w ogóle nie wymaga uwagi - jest wręcz przeciwnie. Może bowiem wypaść z pochwy, co skutkuje obniżeniem ochrony antykoncepcyjnej (jeśli nie zostanie ponownie umieszczony na swoim miejscu w odpowiednim czasie). Jak działa krążek antykoncepcyjny, jakie są wskazania i przeciwwskazania do jego stosowania i w jaki sposób aplikuje się go do pochwy? Poznaj najważniejsze informacje o ringu antykoncepcyjnym i dowiedz się, czy ta metoda zapobiegania ciąży jest właśnie dla Ciebie!

Czym jest krążek dopochwowy (krążek antykoncepcyjny)?

Tak, jak zostało to już wspomniane - krążek antykoncepcyjny to, obok tabletek, implantów czy zastrzyków oraz plastrów - metoda antykoncepcji hormonalnej, służąca zapobieganiu ciąży. Ring wykonany jest z elastycznego tworzywa, co pozwala mu dopasować się do anatomicznego kształtu pochwy pacjentki, pozostając całkowicie niewyczuwalnym. Krążek ma średnicę około 5 centymetrów, a jego grubość to kilka milimetrów. Aplikuje się go do pochwy na 3 tygodnie, po czym należy go usunąć, odczekać 7 dni (pojawia się wówczas krwawienie z odstawienia) oraz zaaplikować nowy pierścień.

Jak działa krążek dopochwowy? Skuteczność krążka dopochwowego

Pierścień antykoncepcyjny działa na takiej samej zasadzie, jak ma to miejsce w przypadku innych środków hormonalnych. W praktyce znajdują się w nim syntetyczne hormony kobiece, przenikające do organizmu poprzez śluzówkę pochwy (dzieje się to dzięki kontaktowi powierzchni pierścienia ze wspomnianą śluzówką, przez cały czas noszenia krążka).

Hormony uwalniane stopniowo przez ring zagęszczają śluz szyjkowy (utrudniając poruszanie się i przemieszczanie plemników), ale przede wszystkim - blokują owulację, przez co kobieta nie jajeczkuje i plemniki nie mogą zapłodnić komórki jajowej. Skuteczność krążka w kontekście zapobiegania ciąży jest zbliżona do tabletek - wedle wskaźnika Pearla wynosi ona 0,65 (co w praktyce oznacza, że jedynie 0,65 na 100 kobiet w roku średnio zachodzi w ciążę przy stosowaniu systemu dopochwowego).

Czy antykoncepcyjny krążek dopochwowy jest alternatywą dla tabletki antykoncepcyjnej?

Wiele kobiet, które zastanawiają się nad wyborem konkretnej metody antykoncepcji lub które chcą zrezygnować z przyjmowania tabletek na rzecz innego sposobu zapobiegania ciąży, rozważa wybór ringu antykoncepcyjnego. Skoro on sam - podobnie jak pigułki - zawiera syntetyczne hormony (imitujące naturalny estrogen oraz progestagen: czyli, odpowiednio, etynyloestradiol oraz etonogestrel), to w jakich sytuacjach może stanowić alternatywę dla tabletek antykoncepcyjnych?

Przede wszystkim pierścień antykoncepcyjny zawiera jeszcze niższą dawkę hormonów, niż tabletki - może więc sprawdzić się u kobiet, które po przyjmowaniu pigułek odnotowywały typowe skutki uboczne w postaci spadku nastroju, obniżenia libido czy inne działania niepożądane. Oprócz tego krążek uwalnia hormony miejscowo - do śluzówki, skąd naczyniami przedostają się do krwiobiegu. Przy jego stosowaniu omija się więc drogi pokarmowe, co sprawia, że ochrona nie jest zmniejszona w przypadku wystąpienia wymiotów lub biegunek (utrudniających wchłanianie substancji czynnych z tabletek). Wreszcie - krążek aplikowany jest na 3 tygodnie, podczas których nie trzeba pamiętać o codziennym przyjmowaniu leków - jest więc to alternatywa dla kobiet mających problem z regularnym przyjmowaniem tabletek.

Zasady stosowania krążka dopochwowego

O uzyskaniu maksymalnej skuteczności krążka dopochwowego decyduje jego poprawne użytkowanie - a więc stosowanie się do schematu określonego przez producenta. W Polsce najpopularniejszym systemem jest Nuvaring, a obok niego - Ginoring i obie te propozycje mają zbliżone zalecenia producentów.

Nowy krążek należy zaaplikować do pochwy w pierwszym dniu cyklu miesięcznego (a więc w pierwszym dniu miesiączki). Producenci wskazują, że można to zrobić również od 2 do 5 dnia cyklu, jednak wówczas ochrona antykoncepcyjna może być zmniejszona i przez kolejny tydzień zalecają stosowanie dodatkowej metody antykoncepcji (najczęściej jest to prezerwatywa). Po upływie 3 tygodni (21 dni) krążek należy wyjąć i wyrzucić. Przez kolejne dni robi się tygodniową przerwę (7 dni) na krwawienie z odstawienia. Kolejny, nowy pierścień zakłada się po zakończeniu tej przerwy i znów nosi się go przez 21 dni.

Jeśli pacjentka chce zacząć stosować ring w wyjątkowej sytuacji - w środku cyklu, po poronieniu lub innym zdarzeniu zdrowotnym - powinna skonsultować się z lekarzem w celu uzyskania recepty i ustalenia najlepszego momentu na aplikację krążka.

Jak założyć krążek dopochwowy? Czy pierścień może wypaść?

Krążek dopochwowy zakłada się podobnie, jak tampon. Należy umyć dokładnie ręce, wyjąć ring z opakowania, złapać go w dwa palce - tak, by zbliżyć do siebie jego brzegi - a następnie umieścić w pochwie i tam pozostawić. Jeśli krążek został poprawnie założony, stanie się niewyczuwalny i nie będzie powodował dyskomfortu (takie odczucia pojawiają się, gdy jest on położony zbyt płytko). Do wkładania ringu producenci rekomendują przyjęcie pozycji z uniesioną jedną nogą lub na leżąco - z uniesionymi biodrami. Oczywiście pacjentka powinna wkładać pierścień tak, jak jest jej najwygodniej to zrobić. Dla osób mających problem z umieszczeniem krążka w pochwie w odpowiedni sposób powstały specjalne aplikatory (które można kupić zarówno w zestawie z ringiem, jak i osobno).

Często obawą kobiet w kontekście stosowania tego rodzaju antykoncepcji jest możliwość wypadnięcia krążka. Ogólnie dopasowuje się on do ścian pochwy i wypada niezwykle rzadko. Najczęściej może się to zdarzyć przy wymianie tamponu lub też podczas stosunku seksualnego. Jeśli tak się stanie, należy umyć ring w chłodnej lub letniej wodzie (nigdy gorącej) i umieścić go na swoim miejscu. Przy takim schemacie działanie antykoncepcyjne będzie w pełni zachowane (ring może bowiem przebywać poza pochwą do 3 godzin).

Ring antykoncepcyjny - przeciwwskazania, skutki uboczne, wady i zalety krążka dopochwowego

Mimo, iż ring antykoncepcyjny jest nowoczesną, stosunkowo bezpieczną i coraz bardziej powszechną metodą antykoncepcji, to jak każdy inny lek ma swoje wady, skutki uboczne oraz przeciwwskazania. Tej metody nie mogą stosować pacjentki, u których występuje zakrzepica lub jakiekolwiek problemy z krzepliwością krwi lub z układem naczyniowym. Ponadto ringi przeciwwskazane są u osób cierpiących na otyłość, palących papierosy, mających zdiagnozowane choroby metaboliczne (w tym cukrzycę, stan przedcukrzycowy, wysoki cholesterol) czy też nadciśnienie. Ogólnie rzecz biorąc, przeciwwskazania do stosowania hormonalnych środków antykoncepcyjnych są podobne w każdym wariancie tej metody - przy krążkach dopochwowych, plastrach, implantach czy tradycyjnych pigułkach.

Skutki uboczne stosowania krążka antykoncepcyjnego to między innymi możliwość nieznacznego wzrostu masy ciała, zwiększenie apetytu, obniżenie nastroju, mdłości, a także zwiększenie ryzyka infekcji intymnych - zwłaszcza, jeśli pacjentka wcześniej miała tendencję do występowania zakażeń tego obszaru.

Jakie są zalety i wady stosowania ringu antykoncepcyjnego? Największą wadą krążka, w kontekście jego użytkowania, jest możliwość jego wypadnięcia z pochwy, a oprócz tego - niemożność ochrony przed  chorobami przenoszonymi drogą płciową. Jeśli jednak jest on odpowiednio założony, a jego położenie - kontrolowane, to wspomniane ryzyko jest zminimalizowane. Zalet pierścienia dopochwowego można natomiast upatrywać w jego przewagach nad tabletkami - a więc w braku konieczności pamiętania o codziennym przyjmowaniu pigułek, w zmniejszonym poziomie hormonów czy w omijaniu drogi doustnej podania.

Źródła:

1. A. Karowicz-Bilińska, E. Nowak-Markwitz, P. Oszukowski, T. Opala, M. Spaczyński, M. Wielgoś, Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego dotyczące wskazań i bezpieczeństwa stosowania antykoncepcji hormonalnej oraz wewnątrzmacicznej [w:] Ginekologia Polska nr 3/2014
2. Prof. dr n. med. V. Skrzypulec-Plinta, Stosowanie krążków dopochwowych [w:] Medycyna Praktyczna, 07.01.2015
3. I. B. Ressler, MD, T. Jain, MD, Odwracalne metody antykoncepcji: wpływ na przyszłą płodność [w:] Ginekologia po Dyplomie 11/2010
4. Prof. dr hab. R. Dębski, prof. dr hab. J. Kotarski, prof. dr hab. T. Paszkowski, prof. dr hab. L. Pawelczyk i inni, Stanowisko zespołu ekspertów Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego. Dopochwowy hormonalny system antykoncepcyjny (NuvaRing) - stan wiedzy na 2008 rok [w:] Ginekologia Polska nr 10/2008