Domowe sposoby na obniżenie ciśnienia krwi. Poznaj naturalne sposoby na wysokie ciśnienie i sprawdź, kiedy udać się do lekarza

Domowe sposoby na obniżenie ciśnienia krwi

Zbyt wysokie ciśnienie - zwłaszcza, jeśli utrzymuje się przez dłuższy czas - to niebezpieczny czynnik ryzyka chorób krążenia i wystąpienia incydentów sercowo-naczyniowych (zatory, zawały serca, udary mózgu). Niestety, obecnie na nadciśnienie (chorobę diagnozowaną w momencie rozpoznania wysokiego ciśnienia, utrzymującego się w regularnych pomiarach) zapada coraz więcej osób. Wynika to głównie ze zmian cywilizacyjnych dotyczących stylu życia - wiele osób na co dzień doświadcza długotrwałego stresu, ich dieta składa się z wysoko przetworzonych produktów, a część pacjentów z niezdiagnozowanym nadciśnieniem nie stroni także od używek - wszystko to i wiele innych czynników może prowadzić do zaburzeń w funkcjonowaniu organizmu - w tym do wzrostu ciśnienia tętniczego krwi. Czy można poradzić sobie z tym problemem samodzielnie? Które z domowych sposobów na obniżenie ciśnienia krwi - doraźnych i długofalowych - są najskuteczniejsze? W jakich okolicznościach powinniśmy koniecznie zgłosić się do lekarza lub nawet wezwać pogotowie? Poznaj najważniejsze informacje o tak zwanych „skokach ciśnienia” i sprawdź, co zrobić, by zbić wysokie ciśnienie.

Nieprawidłowe i prawidłowe ciśnienie krwi. Kiedy i jak dokonywać pomiaru ciśnienia?

Zanim przejdziemy do opisu sposobów na obniżenie ciśnienia krwi, warto na początku zaznaczyć, jakie wartości kwalifikuje się jako podwyższone ciśnienie, a jakie - jako ciśnienie optymalne. I tak, zbyt wysokie ciśnienie to ciśnienie wynoszące powyżej 140/90 mm Hg (pierwsza wartość to ciśnienie skurczowe, druga - rozkurczowe, a jednostką, w której mierzy się te wartości są milimetry słupa rtęci). Skoki ciśnienia mogą pojawić się niemal u każdej osoby, co zwykle powiązane jest ze stresem, strachem i - ogólnie - z odczuwaniem silnych emocji. Jeśli jednak kolejne pomiary ciśnienia, wykonywane w odstępie kilku lub kilkunastu dni, przewyższają przyjęte normy, wówczas taki objaw powinien stanowić powód do niepokoju oraz do umówienia wizyty lekarskiej.

Jak mierzyć ciśnienie w prawidłowy sposób? Przede wszystkim pacjent powinien przebywać w pozycji siedzącej. Co ważne - nie dokonujemy pomiaru „z marszu”, ponieważ wynik może być wówczas zafałszowany. Osoba poddawana badaniu musi przez kilkanaście minut po zajęciu odpowiedniej pozycji posiedzieć spokojnie. Zazwyczaj rękaw ciśnieniomierza zakłada się na lewe ramię - na wysokości serca. Sama ręka powinna być zgięta w łokciu i stabilnie oparta - na przykład o blat stołu. Zadbanie o właściwe okoliczności i warunki pomiaru ciśnienia będzie miało wpływ na wynik badania. Więcej informacji o sposobie użytkowania ciśnieniomierza i najważniejszych zasadach pomiaru zawarliśmy w artykule Jak prawidłowo mierzyć ciśnienie krwi?.

Jak doraźnie obniżyć ciśnienie krwi bez leków?

Co zrobić w sytuacji gdy okazało się, że my (lub nasz członek rodziny) mamy wysokie ciśnienie, a jednocześnie nie przyjmujemy leków na nadciśnienie lub przyjęta dawka nie obniżyła ciśnienia w wystarczający sposób? Można zastosować wówczas domowe sposoby na zbicie ciśnienia, polegające na:

• praktykowaniu relaksacyjnych technik oddechowych, uwzględniających spokojne, miarowe oddychanie przez nos, jednocześnie angażujące przeponę i dolne żebra (łatwo to wyczuć, kładąc dłonie po bokach klatki piersiowej, na dole żeber - jeśli przy wdechu rozszerzają się - wówczas oddychamy prawidłowo). Ważnym jest również sekwencja - uspokajający rytuał opiera się na wdechu trwającym 6-7 sekund, wstrzymaniu powietrza również na 6-7 sekund i jak najdłuższym, powolnym wydechu. Taki sposób uspokaja układ nerwowy i ma szansę obniżyć ciśnienie;
• wzięciu ciepłej kąpieli lub prysznica. Wysoka temperatura wody rozszerza naczynia krwionośne (co widzimy między innymi w postaci zaczerwienienia skóry), dzięki czemu krew jest w stanie płynąć w nich swobodniej. Z kolei chłodny prysznic może doprowadzić organizm do wydzielania kortyzolu (hormonu stresu) podwyższającego ciśnienie, więc w takiej chwili warto z niego zrezygnować.

Pamiętajmy, że wymienione powyżej doraźne sposoby na obniżenie ciśnienia nie zastąpią porady lekarskiej. Tak, jak zostało to już wspomniane - jeśli ciśnienie jest zbyt wysokie przy wszystkich lub przy większości pomiarów, należy zgłosić się do specjalisty, który skieruje pacjenta na pełną diagnostykę nadciśnienia.

Domowe sposoby na obniżenie ciśnienia - w jakich sytuacjach można je zastosować? Kiedy wysokie ciśnienie krwi powinno nas niepokoić i skłonić do skonsultowania się z lekarzem?

Domowe sposoby na obniżenie ciśnienia w trybie doraźnym można zastosować w przypadku incydentalnych pomiarów wskazujących na skoki ciśnienia, a także u osób, u który wykluczono nadciśnienie. Jeśli wiemy, że wysokie ciśnienie u danego pacjenta jest wynikiem stresującej, traumatycznej, trudnej sytuacji - wtedy także możemy zaproponować opisaną wcześniej, ciepłą kąpiel czy sekwencję uspokajających oddechów.

W przypadku odczytu ciśnieniomierza wynoszącego 180/110 lub więcej, należy niezwłocznie wezwać karetkę pogotowia ratunkowego lub poprosić kogoś bliskiego o zawiezienie pacjenta do szpitala. To samo dotyczy sytuacji, w której ciśnienie jest nieco niższe (ale nadal zbyt wysokie), a dodatkowo występują niepokojące objawy w postaci silnego bólu głowy, bólu oczu, zawrotów głowy, trudności z widzeniem, koordynacją ruchową i wyraźnym mówieniem.

Naturalne sposoby na nadciśnienie tętnicze - co, oprócz przyjmowania leków, może zrobić pacjent, by naturalnie obniżyć ciśnienie?

Naturalne, domowe sposoby na obniżenie ciśnienia powinny opierać się na oficjalnych wytycznych towarzystw naukowych oraz na zaleceniach specjalistów, a także zakładać długofalowość. Niefarmakologiczne sposoby na obniżenie ciśnienia tętniczego krwi to m.in.:

• dążenie do właściwej dla wzrostu i sylwetki danej osoby masy ciała lub utrzymywanie jej (jeśli została już osiągnięta). Nadwaga i otyłość, poprzez zaburzenie różnych procesów metabolicznych, znacząco przyczyniają się do zwiększenia ryzyka wystąpienia nadciśnienia, dlatego utrzymywanie odpowiedniej masy ciała jest ważne w profilaktyce tej choroby, a także innych schorzeń: cukrzycy, miażdżycy czy dny moczanowej;
• całkowite rzucenie palenia i unikanie miejsc, w których można byłoby narazić się na palenie bierne. Dym tytoniowy i nikotyna sprzyjają degradacji ścian naczyń krwionośnych, a jednocześnie podnoszą ciśnienie krwi, przez co zwiększają ryzyko zawałów, udarów, zatorów i - ogólnie - chorób układy sercowo-naczyniowego;
• wykluczenie lub co najmniej ograniczenie spożycia alkoholu, który może powodować skoki ciśnienia;
• stosowanie diety, która będzie dostosowana do problemów z ciśnieniem. Dwa rodzaje jadłospisów, służących nie tylko redukcji masy ciała (jeśli istnieje taka potrzeba), ale również obniżaniu ciśnienia krwi, to dieta DASH oraz dieta śródziemnomorska. Kluczowym jest także ograniczenie soli do niezbędnego minimum, a także spożywanie pokarmów bogatych w potas;
• uprawianie aktywności fizycznej - nie muszą być to jednak intensywne treningi na siłowni. Z powodzeniem sprawdzą się lekkie ćwiczenia, takie jak spacery, jazda na rowerze czy pływanie - ważne, by robić to regularnie. Aktywność fizyczna poprawia wydolność organizmu i pozytywnie wpływa na krążenie krwi oraz na stan naczyń krwionośnych.
• w niektórych przypadkach, po konsultacji z lekarzem, pozytywną zmianą może okazać się wprowadzenie suplementacji. Roślinne preparaty wspierające kondycję żył i tętnic, a także pracę serca, zawierają między innymi ekstrakt z głogu, aronię czy jemiołę.

Wszystkie wymienione powyżej sposoby na obniżenie ciśnienia są tak naprawdę metodami leczenia pierwszego rzutu przy zdiagnozowanym nadciśnieniu. Oczywiście w przypadku bardzo wysokich wartości ciśnienia specjalista wprowadza konkretne leki, wspierające wyrównanie poziomu ciśnienia, jednak najlepszym, długofalowym wsparciem farmakoterapii są po prostu ruch, zdrowa, odżywcza dieta, a także unikanie używek.

Źródła:

1. A. Cichocka, Nadciśnienie tętnicze krwi - co oprócz leków? [w:] Serwis Zdrowie (zdrowie.pap.pl)
2. Lek. J. W. Pęksa, prof. Dr hab. n. med. D. Czarnecka, Leczenie nadciśnienia tętniczego u pacjentów z zespołem metabolicznym [w:] Diabetologia po Dyplomie 02/2021
3. J. W. Pęksa, Prawidłowe wykonywanie pomiarów ciśnienia tętniczego [w:] Lekarz POZ 2/2022
4. Prof. dr hab. med. W. Januszewicz, Nietypowe sytuacje kliniczne - kiedy należy podejrzewać wtórne nadciśnienie tętnicze? [w:] Medycyna po Dyplomie, 4/2011
5. Dr n. med. K. Knypl, Nadciśnienie tętnicze - diagnostyka i leczenie [w:] Borgis - Nowa Medycyna 1/2002
6. A. Januszewicz, A. Prejbisz, P. Dobrowolski, W. Leśniak, Nadciśnienie tętnicze pierwotne [w:] Medycyna Praktyczna, 10.08.2022