Domowe sposoby na hemoroidy (żylaki odbytu) - higiena, nasiadówki, okłady, dieta

Domowe sposoby na hemoroidy

Hemoroidy to potoczna nazwa patologicznego stanu, w którym naczynia znajdujące się w odbycie - tak zwane guzki krwawnicze - ulegają uwypukleniu do światła odbytu, a czasem nawet wyłonieniu na zewnątrz (są wówczas widoczne gołym okiem). Dolegliwości towarzyszące powiększonym hemoroidom są dość dokuczliwe i obejmują delikatne krwawienia, ból przy oddawaniu stolca, pieczenie oraz swędzenie odbytu. Na szczęście w początkowej fazie choroby hemoroidalnej stosuje się leczenie zachowawcze, które obejmuje - oprócz farmakoterapii ogólnej i leczenia miejscowego - również domowe metody. Jakie sposoby na hemoroidy są skuteczne, a których lepiej nie testować? Poznaj najważniejsze informacje o powiększonych guzkach krwawniczych i sprawdź, co robić, by pozbyć się stanów zapalnych i innych, uciążliwych objawów hemoroidów!

Czym są hemoroidy (żylaki odbytu) i jakie są ich przyczyny?

Hemoroidy są fizjologicznymi strukturami znajdującymi się w odbycie. Mają postać poduszeczek utworzonych z naczyń krwionośnych, otoczonych tkanką łączną, a ich zadaniem jest uszczelnianie odbytu i zapobieganie niekontrolowanemu wyciekaniu stolca. Problem pojawia się, gdy guzki krwawnicze (to inna nazwa hemoroidów) powiększają się, a ich struktura zostaje naruszona. Pacjent obserwuje wówczas krwawienie z odbytu, ból i pieczenie w trakcie wypróżniania się, swędzenie, szczypanie i ogólny dyskomfort.

Wśród przyczyn żylaków odbytu (bo to właśnie w ten sposób medycznie określa się chorobę hemoroidalną) wyróżnia się przede wszystkim czynniki sprzyjające zwiększeniu ciśnienia w jamie brzusznej, co przekłada się jednocześnie na wzmożony nacisk na dolne partie miednicy mniejszej - w tym właśnie na naczynia w obrębie odbytu. Do zaistnienia tych okoliczności przyczyniają się z kolei częste zaparcia, usilne parcie na stolec lub mocz, siedzący tryb życia lub też ciężkie, forsowne treningi siłowe (zwłaszcza bez przygotowania fizycznego), otyłość lub ciąża (ogólnie - wzrost masy ciała) czy zaburzenia pracy mięśni dna miednicy oraz obciążenia genetyczne.

Z charakteru wymienionych powyżej przyczyn hemoroidów wynika, że wiele z nich można zniwelować lub chociaż zredukować. W praktyce oznacza to, że najłatwiej osiągalne, domowe sposoby na hemoroidy to przede wszystkim utrzymywanie prawidłowej wagi lub - w przypadku nadwagi lub otyłości - jej redukcja, a także zwiększenie aktywności fizycznej (lub przynajmniej ograniczenie czasu przebywania w pozycji siedzącej w ciągu dnia). Kluczowe będzie też wzbogacenie diety o błonnik oraz oraz o duże ilości wody - wszystko po to, by zapobiegać zaparciom, zmiękczyć stolec i maksymalnie ułatwić proces wypróżniania. Dobrym pomysłem będzie także wizyta u fizjoterapeuty uroginekologicznego (jeśli dana osoba ma problem z nadmiernie napiętymi mięśniami dna miednicy) oraz ograniczenie treningów siłowych - zwłaszcza angażujących tłocznię brzuszną.

Domowe sposoby na hemoroidy - zimne okłady z lodu

Jezdnym z domowych i doraźnych sposobów na hemoroidy, który przynosi szybką ulgę w bólu, pieczeniu i szczypaniu, a dodatkowo pomaga ograniczyć krwawienie guzków, jest stosowanie zimnych okładów z lodu. Niska temperatura wspiera obkurczanie naczyń krwionośnych, ogranicza przepływ krwi, a oprócz tego miejscowo znieczula, więc pacjent odczuwa niemalże natychmiastową redukcję symptomów. Należy jedynie pamiętać, by wykonując okłady na hemoroidy z lodu nie przykładać kostek bezpośrednio do skóry - grozi to dodatkowym podrażnieniem rany lub nawet miejscowym odmrożeniem. Warto skruszyć kostki i zawinąć je w cienką, czystą, bawełnianą ściereczkę, w gazę lub w kilka warstw ręcznika papierowego - tak przygotowane „zawiniątko” można bezpiecznie przykładać do wybranego miejsca.

Inne rodzaje okładów na hemoroidy to okłady z herbaty. Wiele osób odczuwa ulgę po przyłożeniu do bolącego miejsca mokrej torebki po czarnej herbacie. Zawiera ona bowiem teinę - składnik ściągający i wysuszający, który pomaga ograniczyć dolegliwości. Podobny okład można stworzyć, mocząc gazę lub czystą ściereczkę w herbacie (wówczas nie przykładamy do skóry samej torebki herbaty, a nasączony wywarem kompres).

Sposoby na hemoroidy – higiena intymna

Być może dbania o higienę intymną nie powinno rozpatrywać się w kategoriach sposobów na hemoroidy, jednak prawda jest taka, że nie sposób nie wspomnieć o właśnie tym aspekcie - jest on bowiem niezwykle istotny dla gojenia stanu zapalnego oraz  dla zapobiegania krwawieniu guzków.

Najważniejszym jest, by zmienić swoje nawyki toaletowe: osoba z hemoroidami nie powinna przesiadywać w łazience ani przeć - obie te czynności zwiększają ciśnienie w jamie brzusznej oraz nacisk na dolne partie miednicy. To jednak nie wszystko - pacjenci muszą zmienić szary lub szorstki papier toaletowy na wersję bardziej miękką, a najlepiej - na nawilżane chusteczki, które w żaden sposób nie podrażnią istniejących już zmian. Najlepszym wyjściem jest jednak podmywanie się po każdej defekacji ciepłą wodą z płynem do higieny intymnej (zawierającym składniki łagodzące oraz o pH zbliżonym do poziomu pH okolic intymnych).

Popularne sposoby na hemoroidy – nasiadówki ziołowe i z herbaty

Nasiadówki to jedne z tych sposobów na hemoroidy, które były stosowane przez nasze babcie i prababcie. Okazuje się, że niektórzy lekarze i farmaceuci nadal je polecają - zwłaszcza pacjentom w początkowym stadium choroby hemoroidalnej, w której objawy odczuwane są jedynie od czasu do czasu. Jak przygotować nasiadówkę i co jest niezbędne do jej zrobienia?

Nasiadówkę przygotowujemy wsypując do wanny z zatkanym odpływem lub do dość dużej miski odpowiednie zioła. Wśród nich króluje oczywiście kora dębu, choć niektóre źródła zalecają również dodatnie do mikstury nadmanganianu potasu, rumianku, szałwii lub krwawnika. Następnie zalewamy wszystko gorącą, ale nie wrzącą wodą, odczekujemy kilka lub kilkanaście minut i kucamy nad miską lub siadamy na brzegu wanny w taki sposób, by unosząca się z wywaru para wodna napotykała pośladki i odbyt.

Wszystkie wymienione powyżej zioła mają właściwości ściągające i gojące - pomagają obkurczać naczynia krwionośne, łagodzą ból, swędzenie i podrażnienie. Należy pamiętać, by u pacjentów niesamodzielnych (seniorów lub dzieci) zawsze nadzorować zabieg i nie dopuścić do ewentualnego poparzenia skóry. Nasiadówka powinna trwać około kilku do kilkunastu minut. Po tym czasie wycieramy skórę do sucha i zakładamy czystą bieliznę lub piżamę.

Oprócz nasiadówek poleca się także ciepłe kąpiele z dodatkiem naparu z nagietka i olejków eterycznych (w tym lawendowego, rozmarynowego, z drzewa herbacianego i innych) by uśmierzyć ból i zadziałać antybakteryjnie.

Leczenie hemoroidów - farmakoterapia

W przypadku braku poprawy po zastosowaniu domowych sposobów na hemoroidy, można sięgnąć po preparaty i leki bez recepty ogólnodostępne w aptekach. Wśród nich wyróżnia się:

• suplementy diety i leki mające na celu wzmocnienie ścian naczyń krwionośnych, a także poprawę krążenia krwi. Są to tabletki czy kapsułki z witaminą C, rutyną, diosminą;
• maści i kremy wzmacniające naczynia krwionośne, działające miejscowo na okolice odbytu - ich głównym składnikiem jest zwykle wyciąg z kasztanowca choć spotkać można także preparaty z naturalnymi składnikami, takimi jak aloes - dla łagodzenia podrażnień i nawilżania błony śluzowej;
• maści, kremy, czopki i płyny z środkami znieczulającymi (lidokaina i inne), które łagodzącą świąd, pieczenie oraz ból oraz mają zmniejszać obrzęk. Oprócz tego zawierają substancje przeciwzapalne, by zredukować podrażnienie i poprawiać komfort defekacji.

Pamiętajmy, by przed rozpoczęciem stosowanie suplementów diety i leków zasięgnąć porady lekarza lub farmaceuty, a w przypadku działań niepożądanych lub przy braku poprawy - zgłosić się do specjalisty.

Kiedy należy zgłosić się do proktologa?

Proktolog jest lekarzem zajmującym się diagnozowaniem i leczeniem choroby hemoroidalnej. Do jego gabinetu należy zgłosić się zawsze wtedy, gdy wymienione powyżej, domowe sposoby na hemoroidy nie przynoszą rezultatu, a pacjent doświadcza pogorszenia objawów. Mowa tu o coraz silniejszym krwawieniu z odbytu, bólu uniemożliwiającym siedzenie czy chodzenie oraz o dyskomforcie utrudniającym po prostu normalne funkcjonowanie. Dodatkowo wskazaniem do umówienia się do lekarza powinno być wychodzenie guzków krwawniczych na zewnątrz odbytu - wyczuwalne podczas defekacji czy oczyszczania miejsc intymnych po oddaniu stolca.

Więcej informacji o farmakologicznych oraz chirurgicznych metodach leczenia hemoroidów znajduje się w jednym z naszych poprzednich artykułów dotyczących tego tematu: Hemoroidy (żylaki odbytu) - przyczyny, objawy, leczenie hemoroidów.

Źródła:

1. Lek. M. Wiercińska, Hemoroidy (żylaki odbytu) - jak wyglądają i czym są hemoroidy zewnętrzne oraz wewnętrzne, skąd się biorą i jak wygląda leczenie? [w:] Medycyna Praktyczna, 02.12.2021
2. Prof. dr hab. n. med. D. Janczak, Hemoroidy [w:] Chirurgia po Dyplomie, 03/2018
3. I. Kocić, Diosmina - skuteczność kliniczna i bezpieczeństwo stosowania [w:] Forum Medycyny Rodzinnej 2014, tom 8, nr 2
4. M. Ciesielska, P. Ciesielski, Historyczne metody leczenia hemoroidów [w:] Nowa Medycyna 4/2017