Zapalenie cewki moczowej - przyczyny, objawy, leczenie. Jak zapobiegać zapaleniu cewki moczowej?

Przyczyny zapalenia cewki moczowej

Cewka moczowa jest końcowym odcinkiem dróg moczowych. To elastyczny przewód, którym z pęcherza moczowego mocz wydostaje się na zewnątrz organizmu. Zapalenie cewki moczowej wywołane jest zakażeniem różnymi drobnoustrojami. Namnażają się i powodują stan zapalny. Najczęstszą przyczyną są zakażenia przenoszone drogą kontaktów seksualnych m.in. dwoinką rzeżączki, rzęsistkiem pochwowym, Chlamydia trachomatis, Ureaplasma urealyticum, Mycoplasma genitalium. Stan zapalny może być także wynikiem wprowadzania do cewki moczowej ciał obcych, a także cewnikowania. Bywa, że jest skutkiem niewyleczonego zakażenia układu moczowego. Podstawowymi kategoriami są: rzeżączkowe zapalenie cewki moczowej (spowodowane dwoinką rzeżączki - bakterią przenoszoną drogą płciową) oraz nierzeżączkowe zapalenie cewki moczowej (spowodowane m.in. przez chlamydie czy mykoplazmy). Choroba najczęściej występuje u osób młodych, aktywnych seksualnie, często zmieniających partnerów.

Podsumowując, zapalenie cewki moczowej to schorzenie, które może być wywołane przez:

• infekcje bakteryjne
• powikłanie zakażenia układu moczowego
• wprowadzenie do cewki moczowej ciał obcych
• powikłanie cewnika do pęcherza moczowego

Objawy zapalenia cewki moczowej

Zapalenie cewki moczowej to stan, który przebiega zarówno bezobjawowo, jak i z różnymi dolegliwościami. Pojawić się może:

• ból podczas oddawania moczu odczuwalny w dalszym odcinku cewki moczowej
• swędzenie zewnętrznego ujścia cewki moczowej pomiędzy mikcjami
• ropny wyciek z cewki moczowej, czasami podbarwiony krwią
• częstomocz
• naglące parcie na mocz
• upławy u kobiet
• pieczenie lub szczypanie w cewce moczowej
• ból w dole brzucha u kobiet
• zaburzenia miesiączkowania
• u mężczyzn uczucie ciężkości i/lub ból jąder

Objawy zazwyczaj występują po upływie 4-14 dni od kontaktu z nosicielem - zainfekowanym partnerem. Nie występują ogólne objawy zakażenia takie jak gorączka czy osłabienie. Objawy mogą różnić się u kobiet i mężczyzn. Wśród pań w postaci objawowej zwiększa się produkcja wydzieliny z pochwy lub pojawiają się upławy. Częsty jest ból w dole brzucha. Dość rzadko występują dolegliwości związane z oddawaniem moczu takie jak pieczenie czy ból. Przy współwystępowaniu zapalenia pęcherza moczowego pojawia się częstomocz i/lub nagłe parcie na mocz. Niezbyt często obserwuje się zaburzenia miesiączkowania jak np. nasilenie krwawień miesiączkowych czy plamienia pomiędzy miesiączkami. U mężczyzn częstym objawem jest obecność wydzieliny z cewki moczowej o charakterze ropnym lub śluzowo-ropnym. Wydzielina może mieć kolor zielonawy, żółtawy, białawy lub brązowawy. Czasami zauważa się domieszkę krwi. Wyciek łatwo zaobserwować - na bieliźnie pojawiają się zaschnięte kropki wydzieliny. Ujście cewki moczowej może być zaczerwienione i podrażnione. Podczas oddawania moczu częste jest pieczenie, szczypanie lub ból. Najsilniej dolegliwości odczuwalne są rano. Zewnętrzne ujście cewki moczowej może uporczywie swędzieć pomiędzy mikcjami. Zdarza się, że jądra są tkliwe, bolesne, pacjent ma uczucie ich ciężkości. Stan zapalny błony śluzowej cewki moczowej musi być leczony. Bez podjętej skutecznej terapii może dawać bardzo poważne powikłania, prowadzące nawet do niepłodności. Wystąpić może zapalenie najądrzy, gruczołu krokowego czy zakażenie układu moczowego.

W przypadku wystąpienia objawów należy zgłosić się do lekarza POZ, który zleci badania i skieruje do specjalistów - ginekologa lub wenerologa. Na czas diagnostyki należy zaprzestać kontaktów seksualnych, żeby nie rozprzestrzeniać infekcji.

Zapalenie cewki moczowej u dziecka

Stan zapalny cewki moczowej u dziecka występuje niezwykle rzadko. Może być spowodowany urazami mechanicznymi, obecnością ciała obcego w cewce lub infekcjami bakteryjnymi. Dziecko może zgłaszać dolegliwości bólowe i pieczenie podczas oddawania moczu. U maluchów obserwuje się również zmiany w częstości oddawania moczu.

Zapalenie cewki moczowej u mężczyzn

Szacuje się, że nawet 50% przypadków choroby w populacji męskiej przebiega bezobjawowo. Objawy zapalenia cewki moczowej u mężczyzny mają inny charakter niż u kobiet. Wśród panów pojawia się wyciek z cewki moczowej treści ropnej lub śluzowo-ropnej, świąd zewnętrznego ujścia cewki moczowej, pieczenie, ból lub szczypanie w cewce moczowej, a także uczucie ciężkości jąder, a czasami nawet bólu. W przypadku braku podjęcia leczenia mogą pojawić się powikłania takie jak zapalenie gruczołu krokowego (prostaty), zapalenie najądrzy, zwężenia cewki, niepłodności, a także zakażenie układu moczowego.

Zapalenie cewki moczowej u kobiet

Nawet 70% przypadków zapalenia cewki moczowej u kobiet nie daje objawów. W przypadku wystąpienia postaci objawowej najczęściej zgłaszaną dolegliwością są upławy oraz ból w dole brzucha. Znacznie rzadziej pojawia się pieczenie podczas oddawania moczu czy zaburzenia miesiączkowania. Często po kilku miesiącach objawy ustępują samoistnie, ale nie oznacza to zakończenia infekcji. Taka osoba nadal zaraża, powodując rozprzestrzenianie się zakażenia na partnerów seksualnych. Wyleczenie infekcji jest bardzo istotne, by nie doprowadzić do rozwoju powikłań. Szczególnie w przypadku zakażenia chlamydiami, bez leczenia istnieje duże prawdopodobieństwo pojawienia się zespołu zapalenia narządów miednicy mniejszej.

Diagnostyka zapalenia cewki moczowej

Najszybszą metodą diagnostyki jest wykonanie wymazu z cewki moczowej lub zebranie próbki początkowego strumienia moczu i wykonanie badania mikroskopowego. U wszystkich chorych zaleca się analizę wymazu z cewki pod kątem różnych bakterii przenoszonych drogą płciową, w tym rzeżączki i zakażenia rzęsistkiem pochwowym.

Lekarz przeprowadza z pacjentem także dokładny wywiad, pyta o charakter dolegliwości i ich nasilenie.

Leczenie zapalenia cewki moczowej

Zapalenie cewki moczowej najczęściej spowodowane jest przez zakażenia bakteryjne. Podstawą ich leczenia jest podawanie odpowiednio dobranych antybiotyków. Terapia trwa zazwyczaj około 7 dni i powinna być zastosowana u wszystkich partnerów seksualnych. Aby była skuteczna nie wolno jej przerywać, nawet jeśli dolegliwości ustąpią. Partnerzy z ostatnich 6 miesięcy powinni być przebadani i poddani leczeniu - należy pamietać, że często zapalenie cewki moczowej przebiega bezobjawowo. Na czas przyjmowania leków należy zaprzestać kontaktów seksualnych.

Czy istnieją domowe sposoby na zapalenie cewki moczowej?

Za zapalenie cewki moczowej najczęściej odpowiadają infekcje bakteryjne, które muszą być leczone z użyciem antybiotyków. Jest to jedyna skuteczna metoda na wyleczenie zakażenia. Niestety nie ma domowych sposobów leczenia na zwalczanie patogenów takich jak np. dwoinka rzeżączki. Jako uzupełnienie można pić sok z żurawiny - zmniejsza zdolności przylegania drobnoustrojów uropatogennych do nabłonka. Należy także pić duże ilości wody, przyspieszając oczyszczanie dróg moczowych.

Profilaktyka zapalenia cewki moczowej

Zapalenie cewki moczowej zwykle jest wynikiem zakażenia patogenami przenoszonymi drogą kontaktów seksualnych. Aby zmniejszyć ryzyko zachorowania należy stosować zasady bezpiecznego seksu, czyli używać prezerwatyw i unikać przygodnych kontaktów płciowych. Ryzyko zapalenia cewki moczowej i zakażenia wzrasta wraz z liczbą partnerów seksualnych. Należy dbać o higienę intymną i często myć ręce.

Przypisy

1. Gajewski P. Interna Szczeklika. Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, 2022.
2. Burns, B. L., & Rhoads, D. D. (2022). Meningococcal urethritis: old and new. Journal of Clinical Microbiology, 60(11), e00575-22.
3. Jordan, S. J., Toh, E., Williams, J. A., Fortenberry, L., LaPradd, M. L., Katz, B. P., ... & Batteiger, T. A. (2020). Aetiology and prevalence of mixed-infections and mono-infections in non-gonococcal urethritis in men: a case-control study. Sexually transmitted infections, 96(4), 306-311.