Szumy uszne – przyczyny i leczenie szumów w uszach. Czy ten objaw może świadczyć o poważnej chorobie? Jak pozbyć się szumu w uszach?

Szumy uszne – przyczyny i leczenie szumów w uszach. Czy ten objaw może świadczyć o poważnej chorobie? Jak pozbyć się szumu w uszach?

Szumy uszne to jeden z tych objawów, który często jest bagatelizowany, ale jednocześnie może oznaczać wiele problemów zdrowotnych - od uszkodzeń mechanicznych w obrębie narządu słuchu, aż po choroby neurologiczne, psychiatryczne czy otolaryngologiczne. Oczywiście w większości przypadków szumy w uszach są niegroźne i mijają samoistnie, natomiast przy przedłużaniu się czasu trwania tego objawu lub narastaniu jego intensywności, należy zgłosić się do lekarza, by zdiagnozować przyczynę problemu i wdrożyć właściwe leczenie. Czym tak naprawdę są szumy uszne? Jakie są ich rodzaje i jakie symptomy mogą im towarzyszyć? Czy da się całkowicie pozbyć szumów i pisków w uszach? Poznaj najważniejsze informacje o omawianym zagadnieniu i sprawdź, jak pomóc sobie lub bliskim w zmaganiach z kłopotami ze słuchem.

Czym są szumy uszne? Objawy szumów usznych i dolegliwości im towarzyszące

Szumy uszne to wrażenie słyszenia konkretnych dźwięków, pochodzących z zewnątrz lub z wewnątrz organizmu. Pacjenci określają tę dolegliwość różnie: jako piski, brzęczenie, dzwonienie czy głuche odgłosy. W wywiadach diagnostycznych opisy szumów usznych różnią się także natężeniem i tonem (niektóre są ciche i niskie, inne - głośne wysokie). Oprócz tego u części osób dźwięki te uniemożliwiają prowadzenie normalnego trybu życia, a u innych są jedynie irytującymi, nawracającymi epizodami. Niezależnie jednak od charakteru tych dolegliwości, każda z nich będzie określana mianem szumów usznych.

Szumom usznym mogą towarzyszyć także inne symptomy, wśród których wyróżniamy:

• bóle głowy, bóle uszu, a nawet gardła czy oczu;
• napięcie szyi, barków, stawu skroniowo-żuchwowego, prowadzące nierzadko do dolegliwości bólowych tych miejsc;
• niemożność skupienia się, problemy z zasypianiem, roztargnienie, złe samopoczucie;
• zaburzenia słuchu, nadwrażliwość na dźwięki, problemy z przebywaniem w głośnych pomieszczeniach;
• wrażenie obecności ciała obcego w uchu lub zatkania kanału słuchowego, wysięk z ucha;
• czasowy niedosłuch, ubytki słuchu w jednym lub w obu uszach.

Oczywiście każdy pacjent może odczuwać swoje objawy indywidualnie, a ich dokładne opisane jest istotne z punktu widzenia diagnostycznego, dlatego przed wizytą u lekarza warto z pewnością spisać wszystkie własne spostrzeżenia co do symptomów i dolegliwości im towarzyszących.

Rodzaje szumów usznych i kto może je słyszeć (subiektywne szumy uszne i obiektywne szumy uszne)

Główna klasyfikacja szumów usznych obejmuje:

• szumy uszne obiektywne. Są to dźwięki, które słyszy i może odbierać zarówno osoba chora, jak i jej otoczenie. Wynika to z faktu wytwarzania dźwięków wewnątrz organizmu pacjenta;
• szumy uszne subiektywne. Te dźwięki słyszy z kolei jedynie pacjent, a jego otoczenie - nie.

Inny podział szumów usznych polega na ich klasyfikowaniu jako:

• szumy uszne idiopatyczne (pierwotne), czyli szumy o nieuchwytnej, niemożliwej do identyfikacji przyczynie;
• szumy uszne wtórne, spowodowane konkretnym schorzeniem, urazem, podeszłym wiekiem i innymi okolicznościami.

Na początku diagnostyki szumów usznych konieczne jest osadzenie ich w wymienionych powyżej kategoriach, co zdecydowanie pomoże zawęzić możliwe kierunki rozpoznania i ułatwi wybór dalszych badań czy testów.

Jak powstają szumy w uszach – przyczyny szumów w uchu

Jeśli chodzi o przyczyny szumów w uszach, trzeba wziąć pod uwagę ich rodzaje. I tak:

• szumy uszne obiektywne (słyszalne przez osobę zgłaszającą objaw i jej otoczenie) w większości przypadków powiązane są z zaburzeniami czy toczącymi się procesami chorobowymi w obrębie naczyń krwionośnych. Często pacjenci narzekają w takim przypadku na pulsowanie zgodne z rytmem serca, które słyszą także osoby stojące obok. Wśród schorzeń i stanów patologicznych powodujących obiektywne szumy uszne można wyróżnić niedrożność lub zwężenie tętnic położonych w obrębie kręgosłupa szyjnego i głowy, przetoki tętniczo-żylne (czyli nieprawidłowe połączenia pomiędzy żyłami a tętnicami), guzy ucha środkowego, ale także choroby mięśni i stawów (w tym mioklonie czy patologie w obrębie stawu skroniowo-żuchwowego);
• szumy uszne subiektywne (słyszane wyłącznie przez pacjenta) mogą mieć znacznie więcej przyczyn. Wśród nich wyróżnia się m.in zaburzenia funkcjonowania ucha wewnętrznego (głuchota - całkowita lub częściowa, długotrwała ekspozycja na duży hałas, przewlekłe zapalenie ucha środkowego), infekcje zakaźne (borelioza czy kiła i ich następstwa - zapalenie ucha środkowego, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych), zaburzenia i choroby neurologiczne, zaburzenia psychiczne, nadużywanie alkoholu czy substancji psychoaktywnych.

Co istotne, szumy uszne bywają także skutkiem ubocznym przyjmowania niektórych leków - w tym niesteroidowych leków przeciwzapalnych, leków moczopędnych, wybranych antybiotyków, preparatów stosowanych podczas chemioterapii.

Rozpoznanie szumów usznych i diagnostyka chorób słuchu u pacjenta

Ponieważ szumy uszne mogą występować pod różną postacią, a dodatkowo są objawem - a nie chorobą samą w sobie - w trakcie diagnostyki należy wykonać szereg różnych badań. Powinny jednak one nastąpić po wyczerpującym wywiadzie. Tak, jak zostało to wspomniane powyżej, warto, by pacjent przygotował sobie przed wizytą spis objawów - w tym ich natężenia, częstotliwości, rodzaju słyszanego dźwięku. Wszystkie te informacje są istotne dla ustalenia rodzaju szumów usznych.

Dalsze rozpoznanie przebiega zwykle na podstawie badania audiologicznego, badania ubytków słuchu czy badania natężenia oraz częstotliwości szumu usznego. Oprócz tego u pacjenta zleca się niekiedy dodatkowe testy - w tym rezonans magnetyczny, tomografię komputerową, angiografię (badanie naczyń krwionośnych) i inne.

Metody leczenia szumów usznych i skutki szumów usznych w przypadku braku terapii

Dobór metody leczenia szumów usznych zależy oczywiście od przyczyny występowania tej dolegliwości. W niektórych przypadkach konieczna będzie farmakoterapia (przykładowo, przy infekcji zakaźnej), w innych - zabieg udrożniania naczyń krwionośnych lub tętniczych w obrębie głowy i szyi lub regulacja ciśnienia krwi, a w jeszcze innych - terapia choroby neurologicznej lub psychicznej czy też... wyregulowanie aparatu słuchowego. Co istotne - objawu w postaci szumów usznych nie należy bagatelizować. Następstwem może być powiem rozwój choroby pierwotnej (powodującej szumy w uszach), pogorszenie zdolności kognitywnych i samopoczucia (aż do wystąpienia stanów depresyjnych), a także kłopoty ze snem i bezsenność. Takie pogorszenie jakości życia jest niezwykle uciążliwe, dlatego pacjenci cierpiący na piski, dudnienie, dzwonienie czy szum w uszach, powinni wraz z lekarzem dążyć do tego, by ustalić przyczyny zjawiska oraz do ich zniwelowania.

Źródła:

1. Dr n. med. M. Zagor, lek. med. P. Czarnecka, lek. med. M. Janoska-Jaździk, aktualizacja: lek. M. Wiercińska, Szumy uszne: przyczyny, objawy i leczenie. Jak pozbyć się szumu w uszach? [w:] Medycyna Praktyczna, 16.03.2023
2. S. L. Dalrympie, S. H. Lewis, S. Philman, konsultacja i komentarz: dr hab. n. med. D. Raj Koziak, tłum. lek. O. Siga, Szumy uszne - rozpoznawanie i leczenie [w:] Medycyna Praktyczna, 11.07.2022
3. Dr n. med. E. Szymiec, prof. dr hab. n. med. W. Szyfer, Szumy uszne - diagnostyka i leczenie [w:] Medycyna po Dyplomie 11-12/2014
4. B. Maciejewska, A. Pilarska, B. Wiskirska-Woźnica, Wpływ szumów usznych na funkcje poznawcze z użyciem testu uwagi [w:] Forum Medycyny Rodzinnej 2015; 9 (3)
5. A. Pruszewicz, A. Sekula, M. Karlik, Szumy uszne jako problem audiologiczny [w:] Borgis - Nowa Medycyna 3/2000