RTG jamy brzusznej - przebieg, wskazania, interpretacja

Czym jest RTG jamy brzusznej, potocznie nazywane przez pacjentów jako rentgen brzucha? Zdjęcie RTG jamy brzusznej to jedno z diagnostycznych badań obrazowych, które pozwalają na uwidocznienie patologicznych zmian powstających w obrębie układu pokarmowego i moczowego. Dzięki wykonaniu prześwietlenia jamy brzusznej można przykładowo wykryć toczący się proces nowotworowy, powiększenie niektórych organów oraz inne, niebezpieczne dla zdrowia i życia pacjenta nieprawidłowości. Do wykonania zdjęcia RTG brzucha - podobnie jak do wykonania zdjęć RTG innych części ciała - wykorzystuje się specjalne promieniowanie, które w różnym stopniu „przechodzi” przez struktury ciała - kości, tłuszcz, mięśnie - dając tym samym czarno-biały obraz tychże struktur w odcieniach szarości. Rentgen jamy brzusznej - co do zasady - nie jest niebezpieczny dla pacjenta, jednak przed jego wykonaniem należy odpowiednio przygotować się do badania i poinformować lekarza o okolicznościach, które mogą stanowić przeciwwskazanie do zrobienia RTG jamy brzusznej. Jakie to przeciwwskazania? Kiedy należy wykonać takie badanie? Jak wygląda w praktyce przygotowanie do RTG jamy brzusznej? W poniższym artykule znajdziesz najważniejsze informacje!

Prześwietlenie jamy brzusznej - wskazania

Wskazania do nieplanowanego wcześniej prześwietlenia jamy brzusznej obejmują przede wszystkim sytuacje nagłe, w których zagrożone jest życie lub zdrowie pacjenta - chodzi tu o interwencje pogotowia, podejrzenie zatruć czy perforacji powstałych w obrębie jamy brzusznej, połknięcie przedmiotów, które mogłyby uszkodzić układ pokarmowy i inne, podobne okoliczności. Planowane zdjęcie RTG jamy brzusznej wykonywane jest z kolei najczęściej, gdy:

• podejrzewa się rozwój nowotworów w obrębie narządów układu pokarmowego, wydalniczego, moczowego czy rozrodczego;
• obserwuje się u pacjenta bóle brzucha o charakterze nawracającym i przewlekłym, o nieustalonej dotąd przyczynie;
• zachodzi podejrzenie obecności złogów czy kamieni w nerkach czy w drogach żółciowych;
• u pacjenta występują wymioty i nudności o nieustalonej przyczynie;
• podejrzewa się choroby układu pokarmowego przebiegające z występowaniem wrzodów żołądka, nadżerek, polipów, niedrożności i innych nieprawidłowości w jelitach czy żołądku.

Wymienione powyżej wskazania do wykonania zdjęcia RTG jamy brzusznej nie wyczerpują oczywiście katalogu przyczyn, dla których takie badanie może być zlecone. Jest ono na tyle uniwersalnym narzędziem diagnostycznym, że wykorzystuje się je w rozpoznaniu naprawdę wielu schorzeń i dolegliwości.

Przygotowanie do RTG jamy brzusznej

Przygotowanie do RTG jamy brzusznej obejmuje przede wszystkim zgłoszenie się do gabinetu na czczo - czyli na minimum 6 do 8 godzin po ostatnim posiłku (informacji o tym powinien udzielić lekarz, kierujący pacjenta na zdjęcie rentgenowskie). Oprócz tego na 1 do 2 dni przed badaniem należy stosować dietę lekkostrawną (może być nawet w formie półpłynnej), wykluczającą produkty wzdymające i powodujące powstawanie gazów w jelitach (zaliczają się do nich przede wszystkim warzywa kapustne, a ponadto tłuste potrawy i napoje gazowane). W większości przypadków lekarz zaleca również przyjmowanie - na dzień przed wykonaniem badania RTG jamy brzusznej - leków na wzdęcia dostępnych bez recepty oraz wypróżnienie się (najlepiej tuż przed wizytą - jeśli nie jest to możliwe, pacjent może zażyć środki przeczyszczające).

Zdjęcie RTG brzucha - jak wygląda badanie?

RTG jamy brzusznej jest bezbolesne i trwa dosłownie kilka minut. Na początku pacjent zostaje poproszony o usunięcie wszystkich metalowych elementów, które ma na ciele (są to nie tylko pierścionki, kolczyki czy łańcuszki, ale również stanik z fiszbinami, pasek z metalową klamrą i inne). Następnie technik lub lekarz zakłada osobie poddawanej badaniu ochronne elementy - kołnierz, pas lub fartuch (w zależności od wyposażenia pracowni), które pochłaniają emitowane promieniowanie w miejscach, które nie są istotne dla obrazowania. Pacjent staje w wyznaczonym miejscu, a maszyna wykonuje zdjęcie. Ważnym jest, by skóra na brzuchu była odsłonięta - wymaga to ściągnięcia górnej części odzieży do badania. Po wykonanym zdjęciu można założyć ubranie i poczekać na wydanie dokumentacji.

Zdjęcie RTG jamy brzusznej - wyniki i interpretacja

Interpretacja wyników prześwietlenia jamy brzusznej należy oczywiście do lekarza - pacjent po wykonaniu badania powinien dostać zarówno samo zdjęcie (w wybranym formacie), jak i jego opis. Czasem jednak terminy użyte w takim opisie są dla laika niezrozumiałe, a czas oczekiwania na konsultację wydłuża się. Warto więc wiedzieć, co oznaczają najpowszechniejsze określenia, mogące pojawić się w wynikach RTG jamy brzusznej:

• haustracje - uwypuklenia obserwowane w ścianach jelita grubego, będące zjawiskiem fizjologicznym (pogłębione haust racje wraz z objawami towarzyszącymi mogą jednak wskazywać na zespół jelita drażliwego);
• ubytki wypełnienia w obrazie RTG - to ubytki w obrazie, które mogą być przykładowo spowodowane obecnością treści jelitowej, ale również obecnością nowotworu czy ciała obcego, znajdującego się w drogach pokarmowych;
• megacolon toxicum, czyli ostre rozdęcie okrężnicy - stan wskazujący na zaawansowane stadium chorób zapalnych jelit;
• enterokliza - oznacza wykonanie szczegółowego badania jelita cienkiego, dla jak najdokładniejszego zobrazowania stanu tego odcinka przewodu pokarmowego;
• rozdęcie jelita grubego w obrazie RTG - oznacza nagromadzenie się gazów w jelicie grubym, spowodowane nieprawidłowym pasażem treści pokarmowych lub innymi przyczynami;
• naddatek cieniowy - wskazuje na uwypuklenie ściany żołądka i zazwyczaj jest obserwowany w chorobie wrzodowej;
• stenoza jelita - określenie „stenoza” oznacza zwężenie światła jelita, które może prowadzić do jego niedrożności - występuje z różnych przyczyn, wymagających dalszej diagnostyki;
• kamienie brukowe i kolce róży w obrazie USG to dwa typy owrzodzeń na ścianach jelit, pojawiające się w przebiegu choroby Leśniowskiego-Crohna.