Opalanie w solarium - jaki ma wpływ na skórę?

Od kiedy zaczęła się moda na korzystanie z solarium?

Boom na solarium zaczął się już w latach 80-tych. Przez lata informacje o niebezpieczeństwach wizyt w solarium były ukrywane. Po licznych badaniach wykazujących negatywny wpływ promieni UV na skórę, wprowadzono od 2004 roku wiele szczegółowych wymagań, jakie powinny spełniać lampy na solariach. Mimo licznych kontroli, wciąż większość miejsc nie spełnia norm bezpieczeństwa łóżek solaryjnych. Problem został dostrzeżony także przez instytucje państwowe. Od 2018 roku weszła w życie ustawa zakazująca uczęszczania na solarium przez osoby, które nie ukończyły 18 roku życia, a także obowiązek informowania o potencjalnych zagrożeniach. Dodatkowo obejmuje ona zakaz reklamowania korzystania z solarium. Ponadto w Unii Europejskiej regulowanie promieniowania w lampach solaryjnych precyzuje specjalna norma.

Opalanie w solarium - szkodliwy wpływ silnego promieniowania UVA i UVB

Promieniowanie UV w niewielkich ilościach jest potrzebne do syntezy witaminy D3. Często jednak ludzie pomijają określenie „umiarkowane” lub „niewielkie” ilości i nie stosują na co dzień kremów z filtrem UV. Zbyt duże dawki promieniowania słonecznego powodują:

• oparzenia słoneczne
• uszkodzenie DNA komórek skóry i ich mutacje genetyczne
• immunosupresja i nieprawidłowe podziały komórek skóry
• rak podstawkomórkowy skóry
• rak kolczystokomórkowy skóry
• czerniak (nowotwór złośliwy skóry)
• przyspieszone starzenie się skóry (fotostarzenie)

W kontekście wyglądu i zdrowia skóry dominują zmiany takie jak:

• zwiększona tendencja do infekcji i podrażnień skóry
• stan zapalny skóry po nadmiernym nasłonecznieniu
• wybroczyny skórne i pajączki naczyniowe
• głębokie bruzdy i zmarszczki
• znaczna utrata elastyczności skóry
• przebarwienia i odbarwienia skóry oraz inne zmiany barwnikowe
• żółtawe guzki
• rogowacenie łojotokowe
• nadmierne rogowacenie naskórka skutkujące szorstkością
• pogrubienie naskórka
• łuszczenie się i suchość skóry
• żółtawe guzki

Analizując szkodliwe działanie promieniowania UV nic dziwnego, że dermatolodzy tak mocno podkreślają istotność ochrony przeciwsłonecznej. Regularne stosowanie kremów z wysokim filtrem UV jest podstawą utrzymania zdrowej i młodo wyglądającej skóry.

Starzenie się skóry - stopnie fotostarzenia

I stopień fotostarzenia skóry – umiarkowanie nasilone przebarwienia, brak zmarszczek, brak rogowacenia, wczesne i łagodne zmiany skórne

II stopień fotostarzenia – zmarszczki mimiczne, wczesne zmiany typu plam starczych, niewielkie rogowacenie słoneczne, wczesne lub umiarkowane nasilenie zmian

III stopień fotostarzenia – wyraźne i liczne teleangiektazje (pajączki naczyniowe), wyraźne i liczne przebarwienia, rogowacenie słoneczne, zmiany o dużym zaawansowaniu

IV stopień fotostarzenia – przewaga zmarszczek, rogowacenie słoneczne, wiotkość skóry, elastoza, przebarwienia, teleangiektazje, możliwe raki skóry

Korzyści umiarkowanej ekspozycji na słońce

Pod wpływem promieniowania UV w naskórku prowitamina D ulega przekształceniu w aktywną witaminę D3. Witamina D odgrywa ważną rolę w całym organizmie, w szczególności w regulacji gospodarki wapniowo-fosforanowej. Kolejnych korzystnym następstwem wystawienia skóry na słońce jest wzrost wytwarzania melaniny – naturalnego fotoprotektora. Umiarkowana ekspozycja na słońce poprawia ukrwienie skóry i zmniejsza jej podatność na zakażenia. Ponadto poprawia nastrój i stymuluje układ krwiotwórczy. Czasami, w kontrolowanych dawkach, promieniowanie UV stosowane jest wspomagająco w leczeniu niektórych dermatoz. Warto jednak podkreślić, że wszystkie te korzyści dotyczą umiarkowanej ekspozycji na naturalne światło słoneczne, a nie korzystanie z solarium.

Uzależnienie od solarium

Tanoreksja, czyli inaczej nałóg opalania, to zaburzenie, w którym chory odczuwa silną potrzebę, aby być mocno opalonym przez cały rok, bez względu na sezon. W czasie lata przebywają długie godziny na słońcu bez kremów z filtrem, a w sezonie jesienno-zimowym korzystają z solarium codziennie, a nawet 2-3 razy dziennie, aby być jak najbardziej opalonym. Nie zwracają uwagi jak to wpływa na ich zdrowie, jak również na jakość skóry m.in. utratę jędrności czy pojawiające się zmarszczek. Pomimo wysuszenia skóry, szybkiego starzenia, nienaturalnego żółto-pomarańczowego odcienia i niezdrowego wyglądu, osoba z tanoreksją ma tylko jeden cel – uzyskać jak najgłębszą opaleniznę. Charakterystyczne dla tego zaburzenia jest:

• rosnąca potrzeba zwiększania czasu i intensywności opalania
• dyskomfort i rozdrażnienie, niezaspokojenie przy dłuższych przerwach od opalania
• znaczne poświęcenie czasu i zaangażowanie emocjonalne w celu osiągnięcia mocnej opalenizny
• priorytetyzowanie (finansowe, czasowe, emocjonalne) opalania nad innymi aspektami życia
• dręczące poczucie zbyt jasnej skóry

Solarium a leki

Korzystanie z solarium może mieć jeszcze jeden aspekt szkodliwości. Wiele leków, ziół i suplementów diety mają właściwości fotouczulające, czyli pod wpływem promieniowania słonecznego mogą powodować liczne działania niepożądane. Pojawić się mogą objawy takie jak przebarwienia, wysypka, pokrzywka, suchość czy świąd skóry. Wśród substancji, które często powodują fotouczulenia wymienić można m.in. ziele dziurawca, retinoidy, niektóre antybiotyki, leki przeciwgrzybicze, moczopędne, statyny, niesteroidowe leki przeciwzapalne.

Solarium a pielęgnacja skóry

Korzystając z solarium lub przebywając na słońcu bez kremu z filtrem należy przeanalizować skład stosowanych kosmetyków. Od wielu lat w trendach kosmetycznych są produkty z retinolem czy kwasami. Często dodawane są do toników, serum czy kremów. Większość kwasów działa fotouczulająco i może pod wpływem działania UV spowodować ciężkie do usunięcia przebarwienia.

Zasady bezpiecznego korzystania z solarium

Aby bezpiecznie korzystać z solarium, należy przestrzegać kilku istotnych zasad. Pierwsza i najważniejsza to robić to sporadycznie. Regularna ekspozycja na promieniowanie UVA w dużych dawkach powoduje nieodwracalne uszkodzenia skóry. Drugim aspektem jest stosowanie kremów z filtrem SPF podczas korzystania z lamp UV. Ważne, aby dobrać kosmetyk z oznaczeniem PA+++ lub PA++++, który chroni przed szkodliwym UVA. Ostatnim punktem jest dostosowanie czasu opalania do własnego fototypu skóry i zdolności do opalania. Osoby o jasnej karnacji powinny ograniczać czas korzystania z solarium do kilku minut.

Przypisy

1. Kołodziejczak, A. Kosmetologia. PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2019.