Kocimiętka – czym jest? Właściwości lecznicze i zastosowanie

Czym jest kocimiętka?

Kocimiętka (łac. Nepeta L.) to roślina z rodziny jasnotowatych rosnąca powszechnie w Europie, Ameryce Północnej, Azji i Afryce. Największa różnorodność gatunków obserwowana jest w Indiach i Azji Południowo-wschodniej. Większość osób kojarzy kocimiętkę z ziołem wprowadzającym koty w stan euforyczny. Właśnie z tego zjawiska wzięła się jej nazwa. Do tej pory rozpoznano ponad 280 różnych gatunków tej rośliny. W medycynie naturalnej wykorzystywana jest głównie kocimiętka właściwa (łac. Nepeta cataria).

Jak wygląda kocimiętka?

Kocimiętka właściwa ma wysokość do 1 metra. Liście u nasady mają kształt serca, na obrzeżach ząbkowane. Kocimiętka kwitnie od maja do września. Ma drobne, jasnofioletowe kwiaty. Jest rośliną miododajną. Cechuje ją specyficzny zapach, lekko cytrusowy, przypominający melisę lekarską.

Kocimiętka – składniki aktywne

Głównym składnikiem aktywnym w kocimiętce właściwej jest nepetalakton. Olejek z kocimiętki zawiera również flawonoidy, garbniki, kariofilen, tlenek kariofilenu oraz inne związki sekwiterpenowe.

Właściwości lecznicze kocimiętki

Wiele gatunków kocimiętki używa się w medycynie. Wśród potencjalnych działań farmakologicznych wymienia się działanie:

• przeciwbakteryjne
• antyoksydacyjne
• uspokajające
• przeciwzapalne
• moczopędne
• wiatropędne
• obniżające cholesterol
• napotne
• przeciwgorączkowe

O ile w publikacjach naukowych można znaleźć badania in vitro (na komórkach) oraz na gryzoniach, analizujące działanie kocimiętki, to brak jest wiarygodnych badań klinicznych z udziałem ludzi.

Kocimiętka - działanie olejku eterycznego

Olejki eteryczne i ekstrakty mają szerokie spektrum aktywności biologicznej – przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze, przeciwutleniające, przeciwbólowe i antydepresyjne. Niektóre gatunki wykorzystuje się w rolnictwie jako składnik środków grzybobójczych, owadobójczych i odstraszających owady.

Kocimiętka – właściwości przeciwbakteryjne

Według badań, wodny ekstrakt z kocimiętki właściwej , w odpowiednim stężeniu, hamuje wzrost wielu bakterii, w tym gronkowca złocistego, E. coli, pałeczki zapalenia płuc czy pałeczki ropy błękitnej.

Zastosowanie kocimiętki

Kocimiętka stosowana jest od wieków w medycynie ludowej. Napar z ziela kocimiętki działa uspokajająco. Przyczynia się do ograniczenia bólu głowy i migren czy kołatania serca. Pito ją po posiłkach w celu ułatwienia trawienia, a także w przypadku zatrucia pokarmowego. Obecnie najpowszechniej stosowanym wyrobem z kocimiętki jest olejek eteryczny, który świetnie sprawdza się do odstraszania insektów.

Jak przygotować napar z kocimiętki?

W celu przygotowania naparu z kocimiętki suszone ziele lub liście kocimiętki zalewa się wodą i parzy pod przykryciem przed około 15 minut.

Jak kocimiętka działa na koty?

Kocimiętka jest rośliną, która może działać na koty zarówno pobudzająco, jak i uspokajająco. Związki aktywne w roślinie oddziałują na układ nerwowy pupili. Często koty reagują euforycznie - liżą ją, gryzą, miauczą, ocierają się i tarzają. Taka reakcja wynika z zapachu kocimiętki, przypominającego koci feromon. Właściwość tą wykorzystali producenci akcesoriów dla kotów. Kocimiętka dla kota sprzedawana jest w formie suszonej oraz w sprayu. W sprzedaży są dostępne specjalne zabawki z kocimiętką. Często wykorzystuje się ją do zachęcenia kota do korzystania z drapaka, nowego posłania czy zabawek - w tym celu najlepiej sprawdza się kocimiętka w sprayu. Reaguje na nią większość kotów.

Czy kocimiętka jest bezpieczna?

Kocimiętka nie wykazuje działania uzależniającego. Jest bezpieczna dla kotów. Napar z kocimiętki jest bezpieczny do picia dla ludzi w zalecanych ilościach. Kocimiętka w postaci preparatów nie powinna być podawana dzieciom, kobietom ciężarnym i karmiącym, z obfitymi krwawieniami menstruacyjnymi, w okresie przedoperacyjnym.

Gdzie kupić kocimiętkę?

Surowcem zielarskim jest suszone ziele oraz suszone liście. Kocimiętkę właściwą można kupić w sklepach zielarskich oraz niektórych aptekach. Kocimiętkę dla kota na kupić w sklepie zoologicznym.

Kocimiętka w ogrodzie - uprawa

Kocimiętka jest łatwa w uprawie. Nie wymaga specjalistycznego podłoża. Można ją posadzić zarówno w ogrodzie, jak i w doniczce na balkonie. Do tego celu najlepsza jest kocimiętka Faassena.

Kocimiętka - działanie na owady

Olejek eteryczny z kocimiętki idealnie może się sprawdzić latem. Zapach tej rośliny odstrasza komary, muchy, meszki. Z tego powodu, kocimiętka jest chętnie uprawiana w ogrodzie lub na balkonie.

Przypisy:

1. Salehi, Bahare, et al. "Nepeta species: From farm to food applications and phytotherapy." Trends in food science & technology 80 (2018): 104-122.
2. Sharma, Ajay, G. A. Nayik, and Damanjit Singh Cannoo. "Pharmacology and toxicology of Nepeta cataria (Catmint) species of genus Nepeta: A review." Plant and Human Health, Volume 3: Pharmacology and Therapeutic Uses (2019): 285-299.
3. Aćimović, Milica, et al. "Nepeta cataria–cultivation, chemical composition and biological activity." Journal of Agronomy, Technology and Engineering Management (JATEM) 4.4 (2021): 620-634.