Holter EKG – jak wygląda badanie i czemu służy?

Elektrokardiogram (EKG) jest graficzną prezentacją aktywności elektrycznej serca, rejestrowanej z powierzchni klatki piersiowej za pomocą elektrokardiografu. W przypadku EKG metodą Holtera, pomiar trwa 24 godziny, tak aby badać pracę serca podczas różnych aktywności życiowych pacjenta.

Badanie EKG – rodzaje badań

EKG standardowe jest badaniem krótkim, które trwa zazwyczaj około 10 minut. Do badania pacjent musi rozebrać się od pasa w górę oraz odsłonić okolice stawów skokowych – zdjąć skarpetki i podciągnąć spodnie. Następnie należy położyć się na leżance, pielęgniarka przemyje skórę alkoholem lub specjalnym preparatem do EKG, w miejscach, gdzie będą podłączone odprowadzenia. Standardowo sześć elektrod przyczepianych jest na klatce piersiowej, a cztery na kończynach – w okolicy nadgarstków i stawów skokowych. Po założeniu odprowadzeń, pielęgniarka włącza elektrokardiograf, który za pośrednictwem elektrod odbiera sygnały ze skóry pacjenta. Sygnały te są następnie wzmacniane i zapisywane na papierze milimetrowym. Wykonanie badania EKG jest wskazane m.in. u osób z rozpoznaną chorobą układu sercowo-naczyniowego w celu oceny zaawansowania choroby i skuteczności leczenia,  u osób z podejrzeniem choroby układu krążenia, a także w ramach okresowych badań lekarskich, szczególnie w grupie wiekowej 40+, pracowników fizycznych, sportowców oraz u osób stosujących leki wywierające potencjalnie negatywny wpływ na układ krążenia.

EKG metodą Holtera jest badaniem, które trwa 24 godziny. Pacjentowi zakłada się od 3 do 12 elektrod na klatce piersiowej. Przypina się również aparat Holtera, noszony na specjalnym pasku. Urządzenie monitoruje pracę serca całą dobę. Zapis EKG jest odbierany i zapisywany w rejestratorze. Pacjent normalnie wykonuje wszystkie czynności życiowe w domu i w pracy. Badanie to stosowane jest między innymi w diagnostyce zaburzeń rytmu serca, nieprawidłowej kurczliwości mięśnia sercowego oraz wszelkich zmian funkcjonalnych w obrębie serca.

EKG wysiłkowe wykonuje się podczas chodzenia na bieżni lub pedałowania na ergonometrze rowerowym. Elektrody na klatce piersiowej umieszcza się tak jak podczas EKG standardowego, natomiast odprowadzenia kończynowe na przedniej powierzchni tułowia – w okolicach obojczyków, pod prawym łukiem żebrowym oraz w lewej przedniej linii pachowej. Podczas wysiłku fizycznego prowadzona jest stała obserwacja stanu pacjenta oraz monitorowanie EKG. Badanie z reguły trwa kilknanaście minut. Stosowane jest w diagnostyce choroby wieńcowej serca oraz do oceny stopnia zaawansowania choroby tętnic wieńcowych, wydolności fizycznej i tolerancji wysiłku fizycznego, zagrożenia incydentem sercowo-naczyniowym w przyszłości, zaburzeń rytmu serca podczas wysiłku, a także skuteczności stosowanych metod leczenia.

Holter EKG – wskazania do badania

Głównymi wskazaniami do diagnostyki z użyciem EKG Holtera jest podejrzenie zaburzeń rytmu serca u chorych ze stabilną chorobą wieńcową oraz ocena objawów, które mogą być skutkiem zaburzeń rytmu serca np. kołatania, epizody zawrotów głowy nieustalonego pochodzenia, omdlenia i stany przedomdleniowe. Badanie przeprowadza się również w celu oceny skuteczności leczenia antyarytmicznego oraz sprawności sztucznego rozrusznika lub wszczepionego kardiowertera-defibrylatora.

Holter EKG – jak się przygotować?

Wykonanie badania EKG metodą Holtera nie wymaga specjalnego przygotowania. W przypadku mężczyzn posiadających owłosienie na klatce piersiowej – na czas badania musi ono zostać usunięte. Warto również założyć luźniejsze ubranie, które będzie łatwo założyć po zamocowaniu elektrod na skórze. W dniu badania, pacjent musi prowadzić dzienniczek, w którym zapisuje godziny przyjęcia i nazwy leków, a także wystąpienie nietypowych sytuacji (np. wysiłek, stres). Badanie przeprowadzane jest w trakcie normalnej aktywności życiowej i trwa 24 godziny. Należy uważać, by podczas czynności nie zamoczyć urządzenia oraz nie oderwać elektrod od skóry.

Holter EKG – wyniki

Jak interpretować wyniki z badania EKG metodą Holtera? Urządzenie analizuje dobowy rytm serca, zapisując m.in. maksymalną oraz minimalną częstotliwość rytmu zatokowego, przerwy rytmu serca, epizody częstoskurczu i inne parametry, które umożliwiają kardiologowi ocenę pracy serca i wykrycie ewentualnych nieprawidłowości. Zapis badania EKG składa się z linii izoelektrycznej, czyli z poziomej linii, która jest stwierdzana, gdy w sercu nie dochodzi do żadnych pobudzeń oraz z załamków (P, R, T, U, Q, S), występujących podczas pobudzania konkretnych obszarów serca. Załamki mogą być dodatnie, czyli wychylone w górę od linii izoelektrycznej lub ujemne, czyli wychylone w dół. Istotne są również odległości pomiędzy poszczególnymi załamkami, określane jako odstęp QT, ST i PQ. Lekarz, aby ocenić pracę serca analizuje wysokość poszczególnych załamków, ich częstotliwość oraz odległości między nimi. Zmiany w EKG mogą sugerować różne zaburzenia kardiologiczne, m.in.: przerost mięśnia sercowego, niedokrwienie serca, uszkodzenie mięśnia sercowego, zapalenie osierdzia, zaburzenia kurczliwości po przebytym zawale, niemiarowość zatokową, bloki przedsionkowo-komorowe, zawał serca.

Poza wadami genetycznymi, anatomicznymi i czynnościowymi, zmiany w EKG mogą wynikać z zaburzeń elektrolitowych: hipierkaliemii (zbyt wysoki poziom potasu we krwi), hipokaliemii (zbyt niski poziom potasu), hiperkalcemii (zbyt wysoki poziom wapnia) i hipokalcemii (zbyt niski poziom wapnia).  Czasami, nieprawidłowości w pracy serca pojawiają się dopiero podczas aktywności fizycznej, dlatego lekarz może zalecić wykonanie elektrokardiograficznej próby wysiłkowej.

EKG metodą Holtera jest badaniem, które może wykryć choroby serca zagrażające zdrowiu i życiu. Lekarz może zalecić jego wykonanie w celu pomocy w diagnostyce zaburzeń rytmu serca, uszkodzeń mięśnia sercowego, bloków przedsionkowo-komorowych i innych zmian w funkcjonowaniu mięśnia sercowego. W przypadku podejrzewania u siebie choroby układu krążenia, należy niezwłocznie zgłosić się do kardiologa, który zleci niezbędne badania i w razie potrzeby dobierze zindywidualizowany plan leczenia.

Przypisy:

1. Szczeklik A. (2016). Interna Szczeklika. Podręcznik chorób wewnętrznych. Medycyna Praktyczna, Kraków.
2. Banach, Maciej; Biernacka, Elżbieta; Braksator, Wojciech. Kardiologia sportowa w praktyce klinicznej. Red. . Warszawa: PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2016, 624 s. ISBN 978-83-200-5217-6
3. Interpretacja EKG. Red. Kurpesa, Małgorzata; Szafran, Bartosz. Warszawa: PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2019, 862 s. ISBN 978-83-200-5752-2