Co to jest tłuszczak, jak go rozpoznać i leczyć?

Tłuszczaki to nowotwory o łagodnym charakterze, które lokalizują się pod skórą, wynosząc się ponad jej powierzchnię. Zbudowane są z tkanki tłuszczowej otoczonej tkanką łączną i mogą rozrastać się od niemalże niewyczuwalnego guzka, do zmian o średnicy kilkunastu centymetrów. Tłuszczaki są jednymi z najczęściej występujących nowotworów tkanki miękkiej - najczęściej jednak nie wymagają interwencji onkologicznej. Ich usuwanie praktykuje się zwykle w sytuacjach, w których guzek przeszkadza jego „właścicielowi” - zarówno ograniczając swobodne ruchy, sprawiając ból lub po prostu zaburzając poczucie estetyki. Jaki jest wygląd tłuszczaka? Kiedy zgłosić się z taką zmianą do lekarza? W jaki sposób wygląda leczenie i usuwanie tłuszczaków? Sprawdź najważniejsze informacje o tych niezłośliwych nowotworach!

Przyczyny tłuszczaków i ich charakterystyka

Do tej pory nie zostały rozpoznane bezpośrednie przyczyny tłuszczaków - podejrzewa się, że na ich powstawanie mogą mieć wpływ uwarunkowania genetyczne (jeśli u członków rodziny diagnozowano w przeszłości tłuszczaki, to szansa na taką samą diagnozę u bliskiej osoby jest większa). Oprócz tego wyróżnia się pewne czynniki, przyczyniające się do wyższego prawdopodobieństwa wystąpienia tłuszczaka. Wśród nich znajdują się między innymi: wiek pomiędzy 40 a 60 rokiem życia, nadwaga i otyłość (u takich osób zwiększone ryzyko jest oczywiście związane ze zwiększoną produkcją komórek tłuszczowych), schorzenia przebiegające z nieprawidłowościami dotyczącymi funkcji czy budowy tkanek łącznej i tłuszczowej, a także przebyty nowotwór.

W diagnostyce wyróżnia się poszczególne rodzaje tłuszczaków - ich różnicowanie następuje ze względu na rodzaj komórek i tkanek, z jakich są zbudowane, a także z uwagi na obraz kliniczny. Zwykły tłuszczak (lipoma) to dobrze odgraniczona od reszty ciała zmiana, wyczuwalna pod skórą, zawierająca wyłącznie tkankę tłuszczową. Z kolei włókniakotłuszczak (fibrolipoma) - oprócz komórek tłuszczowych - zbudowany jest także z tkanki włóknistej, a naczyniakotłuszczak (angiolipoma) ma w swojej masie naczynia krwionośne. Myolipoma i myelolipomia to tłuszczaki lokalizujące się wewnątrz ciała - pierwszy z nich w przestrzeni zaotrzewnowej, a drugi - w nadnerczach). Zimowiak oraz lipoblastoma to rodzaje tłuszczaków występujące głównie u u dzieci.

Jak rozpoznać tłuszczaka?

Podstawowy rodzaj tłuszczaków - lipoma - jest stosunkowo łatwy do rozpoznania. To wyczuwalny pod skórą guzkiem, przy braku leczenia - stopniowo powiększającym swoją objętość. Cechą charakterystyczną dla wyglądu tłuszczaka jest również to, że skóra w jego obrębie ma normalny, zdrowy kolor - nie jest ani bledsza, ani ciemniejsza, ani zaczerwieniona czy zaogniona. Zwykle wygląd tłuszczaka, czy raczej kwestie estetyczne, są głównym problemem pacjenta, ponieważ sam guz nie daje w większości przypadków dolegliwości bólowych (chyba, że uciska w miarę wzrastania inne struktury - kości, mięśnie lub narządy położone bezpośrednio w jego sąsiedztwie. Tłuszczaki pojawiające się w newralgicznych miejscach, takich jak stopy czy okolice stawów lub pachwin mogą jednak nieco ograniczać pełen zakres ruchu i przeszkadzać w codziennym funkcjonowaniu. Niezwykle rzadko zdarza się, by obecności i rozrostowi omawianych guzów towarzyszyły takie objawy, jak nadciśnienie tętnicze, niedokrwistość, anemia czy patologie w funkcjonowaniu nerek (chyba, że u pacjenta występuje rodzaj tłuszczaka zlokalizowany wewnątrz ciała - tak, jak wcześniej wspomniane guzy myolipoma czy myelolipoma).

Przy podejrzewaniu u siebie rozwoju tłuszczaka, dana osoba powinna zgłosić się do lekarza pierwszego kontaktu lub do dermatologa.

Leczenie tłuszczaków i sposób usuwania zmian

Leczenie tłuszczaków polega przede wszystkim na ich usunięciu. Niestety, nie istnieją skuteczne metody farmakologiczne (lub inne formy terapii), które skutecznie pozwoliłyby usunąć zmianę nowotworową. Jeśli pacjent kwalifikuje się do leczenia tłuszczaka, wówczas zostanie skierowany na zabieg.

• W przypadkach, w których guzek jest niewielki (ma średnicę poniżej 4-5 centymetrów), usuwanie tłuszczaka może nastąpić w trybie ambulatoryjnym, podczas zabiegu jednego dnia. Lekarz znieczula wówczas miejscowo wybrane miejsce, a następnie usuwa tłuszczaka wraz z otoczką z tkanki łącznej - następnie preparat zostaje wysłany do badania histopatologicznego. Pacjent ma zakładane szwy i może wyjść do domu.
• Gdy tłuszczak jest duży lub guzki są rozsiane, zabieg usuwania może odbyć się w szpitalu - jeśli znajduje się w okolicach narządów wewnętrznych, wówczas konieczne będzie podanie znieczulenia ogólnego. W przypadku usuwania innych - większych i rozległych zmian - wystarczy znieczulenie miejscowe, jednak pacjent powinien pozostać przez kilka dni w szpitalu na obserwacji.
• Usuwanie tłuszczaków może odbywać się również za pomocą liposukcji, jednak zabieg ten wykonywany jest w najmniejszej liczbie przypadków - dodatkowo to właśnie po nim obserwuje się najwięcej nawrotów guzków.