Chlamydia – objawy, leczenie zakażenia, diagnostyka i powikłania chlamydiozy

Czym są chlamydiozy?

Chlamydiozy stanowią niejednorodną grupę chorób, różniących się obrazem klinicznym. Wywoływane są przez różne serotypy bakterii rzędu Chlamydiales. Gatunek Chlamydia trachomatis wywołuje choroby układu moczowo-płciowego oraz zapalenie spojówek. Serotypy A, B, Ba oraz C wywołują chorobę okulistyczną - jaglicę (trachoma). W leczeniu jaglicy stosuje się antybiotyki - tetracykliny miejscowo oraz azitromycynę doustnie. Choroba ta nie jest przenoszona drogą płciową. Serotypy L1, L2, L2a oraz L3 wywołują ziarnicę weneryczną pachwin. Serotypy D-K wywołują zakażenia dróg moczowo-płciowych i spojówek. Gatunek Chlamydia psittaci jest czynnikiem wywołującym chorobę ptaków, którą człowiek może się zakazić od niemal każdego ich gatunku, a także od zainfekowanego człowieka. Do zakażenia dochodzi w wyniku kontaktu z wydalinami ptaków. Drogą zakażenia są górne drogi oddechowe. Gatunek Chlamydia pneumoniae wywołuje zapalenie dróg oddechowych - oskrzeli i płuc. Choroba przenoszona jest drogą kropelkową.

Ziarnica weneryczna pachwin

Choroba ta wywoływana jest przez serotypy L1, L2, L2a oraz L3 Chlamyia trachomatis. Jest przenoszona drogą płciową. Głównie występuje w Azji, Ameryce Środkowej i Południowej oraz w Afryce. W Europie i USA spotykana jest rzadko, głównie u osób powracajacych z rejonów endemicznych. Okres inkubacji wynosi od kilku dni do 3 tygodni, najczęściej w zakresie 10-14 dni. W rozwoju choroby wyróżnia się trzy okresy. Pierwszym jest tzw. objaw pierwotny. W okolicy płciowej pojawia się gruda, guzek lub pęcherzyk, gojący się po kilku dniach. Następnie obserwuje się powierzchowne owrzodzenie narządów płciowych, które może współwystępować z zapaleniem cewki moczowej lub szyjki macicy. Następnie, dochodzi do zapalenia naczyń i węzłów chłonnych. U mężczyzn węzły chłonne pachwinowe stają się nieprzesuwalne względem podłoża i skóry, które rozpadają się z wytworzeniem przetok i owrzodzeń. U kobiet dominują bóle w podbrzuszu i lędźwiach, a zajęciu ulegają głębiej położone węzły chłonne. U części chorych występuje zespół odbytniczo-odbytowy. Ostatnim etapem jest faza powikłań, w której mogą pojawić się liczne przetoki (odbytniczo-pochwowe, odbytniczo-pęcherzowe, odbytniczo-skórne), perforacje jelita grubego i zapalenie otrzewnej, zwężenie pochwy lub odbytnicy, a także słoniowacizna narządów moczowo-płciowych.

Jest to bardzo poważna jednostka chorobowa. Standardowym schematem leczenia ziarnicy wenerycznej pachwin jest stosowanie przez okres 21 dni antybiotyków takich jak doksycylkina (2 razy dziennie po 100mg) oraz erytromycyna (4 razy dziennie po 500mg). Leczenie powinno być dopasowane indywidualnie przez lekarza prowadzącego. Profilaktyką jest stosowanie prezerwatyw podczas kontaktów seksualnych.

Zakażenie dróg moczowo-płciowych i spojówek

Infekcję wywołuje Chlamydia trachomatis, serotypy D-K. Choroba ta jest przenoszona drogą płciową i często ma przebieg skąpo- lub bezobjawowy. Zmiany kliniczne są jednak wielopostaciowe i wieloogniskowe. U mężczyzn może występować nieswoiste zapalenie cewki moczowej przebiegające z śluzową lub śluzowo-ropną wydzieliną, świądem i pieczeniem cewki moczowej podczas oddawania moczu. U kobiet infekcja przebiega najczęściej jako zapalenie szyjki macicy z towarzyszącą śluzowo-ropną wydzieliną, obrzękiem błony śluzowej szyjki macicy oraz nadżerkami pochwy. Ten rodzaj chlamydiozy jest najczęściej występującą bakteryjną chorobą przenoszoną drogą płciową w krajach rozwiniętych. Okres inkubacji choroby wynosi od 7 do 21 dni.

W przebiegu niepowikłanym, u mężczyzn występuje zapalenie cewki moczowej, odbytnicy i spojówek. Do powikłań zalicza się zapalenie najądrzy (prowadzące do bezpłodności), zapalenie gruczołu krokowego, zespół Reitera oraz odczynowe zapalenie stawów. U kobiet obserwuje się zapalenie szyjki macicy, odbytnicy, spojówek i zespół cewkowy, a także krwawienia z dróg rodnych. Do potencjalnych powikłań zalicza się zapalenie jajowodów, tkanki okołowątrobowej, błony śluzowej macicy oraz podobnie jak u mężczyzn - zespół Reitera i odczynowe zapalenie stawów. Jest również ryzyko wystąpienia następstw odległych takich jak niepłodność, zapalenie narządów miednicy mniejszej, dysplazja szyjki macicy, ciąża ektopowa i przewlekłe bóle podbrzusza. Chora kobieta podczas porodu może bakterią zainfekować noworodka. U dziecka obserwuje się wówczas zapalenie płuc, spojówek, błony śluzowej nosa i ucha środkowego. Zakażenie może skutkować następczą dysfunkcją układu oddechowego. Profilaktyką jest stosowanie prezerwatyw podczas kontaktów seksualnych.

Partnerzy seksualni, jeśli u jednego z nich zdiagnozuje się chlamydiozę, powinni być leczeni oboje, nawet w razie braku objawów. Zupełnie usunięcie chlamydii, szczególnie z ognisk głębiej położonych (np. stawy), jest trudna i nie zawsze możliwa.

Leczenie zakażenia zależy od wielu czynników, w tym wystąpieniu powikłań i postaci choroby. Przyjmuje się kilka antybiotyków jednocześnie, najczęściej przez okres od 7 do 10 dni. Przykładowe leki stosowane w terapii to doksycyklina, erytromycyna, azytromycyna, klarytromycyna, roksytromycyna.

Chlamydia psittaci - objawy i leczenie

Chorobą tą można zarazić się od chorych ptaków, poprzez kontakt z ich wydalinami, lub od zainfekowanego człowieka. Do zakażenia dochodzi przez górne drogi oddechowe, skąd bakterie przenoszone są przez krew do płuc, wątroby i śledziony. Okres wylęgania choroby wynosi najczęściej 1-2 tygodnie. Objawy rozwijają się stopniowo w ciągu 3-4 dni lub mają ostry początek z wysoką gorączką przekraczającą 40 °C. Ponadto, obserwuje się silne bóle głowy, kaszel, a czasami wysięk w jamie opłucnej i zapalenie mięśnia sercowego. W przypadku rozwoju rozległego zapalenia płuc, może wystąpić sinica i duszność. W zależności od przebiegu, choroba ta może przebiegać łagodnie z niewielkimi zmianami w płucach, ale również w sposób ciężki, czasami kończący się zgonem.

Chlamydia pneumoniae - objawy i leczenie

Zakażenie Chlamydia pneumoniae szerzy się drogą kropelkową. Zakazić można się od chorego człowieka. Klinicznie choroba ta przebiega jako zapalenie oskrzeli, krtani, zatok przynosowych oraz płuc. Objawy te nie są charakterystyczne, dlatego ciężko jest odróżnić to zakażenie od innych infekcji dróg oddechowych. W diagnostyce stosuje się testy ELISA i odczyny serologiczne. W leczeniu chlamydii stosuje się antybiotyki.

Diagnostyka chlamydiozy

Jak zdiagnozować chmalydiozę? W celu rozpoznania zakażenia Chlamydia trachomatis zalecane są testy NAAT. Pobranie materiału do badania u kobiet polega na wykonaniu wymazu z przedsionka pochwy lub z kanału szyjki macicy. U mężczyzn - poranną porcję moczu (do 20 ml). W przypadku zgłaszania w wywiadzie lekarskim kontaktów oralnych lub doodbytniczych, wskazane jest również pobranie materiału z odbytu oraz gardła. Jeśli testy NAAT nie są dostępne, do diagnostyki można wykorzystać test na wykrywanie swoistych przeciwciał klasy IgM.

Przypisy

1. Nowicki R. Dermatologia i choroby przen. drogą płciową. Wydawnictwo PZWL, 2019.
2. Dziubek Z. Choroby zakaźne i pasożytnicze. Wydawnictwo PZWL, 2012.
3. Szpietowski J. Leczenie chorób skóry i przen. drogą płciową. Wydawnictwo PZWL, 2008.