Onycholiza paznokci - przyczyny powstania, objawy i leczenie onycholizy, czyli odklejenia płytki paznokci od łożyska. Onycholiza po hybrydzie, urazie i po chorobie paznokci

Onycholiza paznokci - przyczyny, objawy, leczenie

Onycholiza paznokci jest charakterystycznym objawem stanu, w którym płytka paznokcia oddziela się od łożyska - a więc od struktury położonej bezpośrednio pod nią. Symptomem takich okoliczności jest pojawienie się białej, powiększającej się w miarę upływu czasu plamy. Wiele osób sądzi, że onycholiza powodowana jest przez ciągłe noszenie manicure hybrydowego. To jednak mit, z którym postaramy się rozprawić w niniejszym artykule. Jakie są prawdziwe przyczyny onycholizy? Czy da się wyleczyć tę przypadłość lub w jakiś sposób jej zapobiegać? Jak rozpoznać onycholizę i do jakiego specjalisty udać się po pomoc? Poznaj najważniejsze informacje o tym objawie sprawdź, jak dbać o paznokcie, by płytka nie oddzielała się od łożyska!

Czym jest onycholiza paznokci? Rodzaje onycholizy

Tak, jak zostało to już wspomniane we wstępie - onycholiza jest stanem oddzielenia płytki paznokciowej od łożyska. Objawia się obecnością białego obszaru - powiększającego się w miarę wzrostu paznokcia. Zazwyczaj proces oddzielania płytki rozpoczyna się od wolnego brzegu - czyli od części dystalnej paznokcia, a później obszar oddzielenia przesuwa się coraz głębiej - w stronę macierzy paznokcia (czyli miejsca, z którego cały paznokieć wyrasta). Onycholiza może także rozpoczynać się od brzegu płytki (czyli od strony bocznych wałów paznokciowych), lecz jest to zjawisko znacznie rzadsze.

Wśród typów onycholizy można ogólnie wyróżnić trzy rodzaje przypadłości, a mianowicie onycholizę dziedziczą(wrodzoną, określaną również jako onycholiza pierwotna - z którą niestety nie można zrobić nic oprócz wykonywania regularnej rekonstrukcji paznokci w salonach kosmetycznych lub podologicznych), a także onycholizę idiopatyczną (o nieuchwytnej przyczynie) i onycholizę nabytą - wynikającą z oddziaływania różnych czynników. Jakich? O tym piszemy poniżej.

Przyczyny onycholizy paznokci - grzybica, onycholiza po hybrydzie, choroby paznokci i uszkodzenia mechaniczne

Wśród uchwytnych, możliwych do zdiagnozowania przyczyn onycholizy wyróżnia się:

• urazy mechaniczne - uderzenia, nagły ucisk paznokcia, jego zmiażdżenie, podważenie, naderwanie, stłuczenie i inne;
• kontakt z silnymi środkami chemicznymi o właściwościach żrących i destrukcyjnie wpływających na komórki ludzkiego organizmu;
• infekcje zakaźne - w tym wirusowe, grzybicze lub bakteryjne (grzybica paznokci, zakażenie błękitną bakterią i inne);
• choroby ogólnoustrojowe - onycholiza może pojawić się w przebiegu cukrzycy, nadczynności tarczycy i innych chorób tarczycy, kiły, porfirii, kolagenozy, przy niedoborach żelaza czy w chorobach, w których obserwuje się zaburzenie krążenia obwodowego (odpowiadającego za zaopatrywanie w krew tkanek położonych między innymi w kończynach);
• choroby skóry - onycholiza może towarzyszyć łuszczycy, pojawiać się jako jeden z objawów liszaju płaskiego, w atopowym zapaleniu skóry (AZS), łysieniu plackowatym, twardzinie układowej czy jako konsekwencja wyprysku kontaktowego;
• stosowanie niektórych leków - w tym tetracyklin, tiazydów (grupa leków moczopędnych), bleomycyny i innych.

Oczywiście wymienione wyżej przyczyny mogą następować po sobie - przykładowo onycholiza jest częsta u pacjentów, u których w wyniku choroby zaburzone jest krążenie obwodowe, a sama płytka przez taki stan rzeczy „łatwiej” odrywa się od łożyska.

Omawiając przyczyny onycholizy, nie sposób nie wspomnieć o manicure hybrydowym. Wiele osób wciąż jest przekonanych, że to właśnie on stanowi bezpośrednią przyczynę odklejania się płytki od łożyska. Nie jest to jednak prawdą - po prostu lakier hybrydowy na kilka (od 2 do 3) tygodni zasłania płytkę, uniemożliwiając jej wzrokowe kontrolowanie. Jeśli uraz paznokcia ma więc miejsce podczas tego okresu, to dana osoba nie zauważy, że pod warstwą hybrydy rozwija się onycholiza - zwłaszcza, że w większości przypadków odklejanie się płytki od łożyska nie daje żadnych dolegliwości bólowych.

Diagnostyka i leczenie onycholizy. Czy można usunąć onycholizę?

Onycholizę można rozpoznać gołym okiem - biała przestrzeń na paznokciu tworzy się w wyniku braku kontaktu pomiędzy płytką a łożyskiem (a to właśnie naczynia włosowate z krwią obecne w łożysku i „przebijające” przez nie odpowiadają za różowe zabarwienie płytki). Jeśli jednak biała plama zaczyna szarzeć i ciemnieć lub zmieniać kolor na żółty lub zielony, należy udać się do podologa albo dermatologa, ponieważ taki objaw może świadczyć o rozwijającej się w pustej przestrzeni infekcji - grzybiczej, pasożytniczej czy też bakteryjnej lub wirusowej.

Niestety, paznokcia nie da się w żaden sposób „skleić” z łożyskiem, na powrót uzyskując jednolity, różowy kolor płytki. Aby całkowicie pozbyć się zmiany, należy wykazać się cierpliwością i poczekać, aż paznokieć odrośnie. Pomocne w tym okresie mogą być zabiegi pielęgnacyjne na paznokcie i dłonie, suplementacja oraz ogólne dbanie o kondycję organizmu (zgodnie z zaleceniami lekarza).

Jeśli w obrębie onycholizy faktycznie rozwija się infekcja, wówczas specjalista zastosuje odpowiednie leczenie. Może ono uwzględniać między innymi usunięcie płytki odklejonej od łożyska, całkowite usunięcie paznokcia, ale też terapię miejscową z wykorzystaniem leków przeciwwirusowych, antybiotyków (jeśli to infekcja bakteryjna) lub preparatów przeciwgrzybiczych. Rodzaj terapii zależy oczywiście od stanu płytki, stanu ogólnego pacjenta oraz od typu ewentualnej infekcji toczącej się pod paznokciem. Niekiedy w domowym leczeniu stosuje się maści i kremy podologiczne, antybakteryjny olejek herbaciany i inne preparaty - należy jednak skonsultować ich używanie ze specjalistą, by regeneracja płytki i łożyska paznokcia przebiegała w odpowiedni sposób.

Czym może skutkować nieleczona onycholiza i czy w trakcie terapii można pokrywać płytkę z onycholizą lakierem?

Onycholizy nigdy nie należy bagatelizować. Po jej zaobserwowaniu paznokieć, na którym się znajduje, powinien pozostać bez lakieru (można jedynie aplikować na niego preparaty mleczne lub przezroczyste, przez które da się kontrolować zarówno postęp onycholizy, jak i kolor zmienionego miejsca). Zakrywanie paznokcia i brak codziennego sprawdzenia jego stanu może skutkować infekcją.

Nieleczona infekcja grzybicza czy bakteryjna w przypadku onycholizy na paznokciach i stanu zapalnego może mieć naprawdę przykre konsekwencje. Wśród nich wymienia się między innymi całkowitą utratę paznokcia (z uwagi na degradację macierzy - czyli struktury z której wyrasta płytka), a także przedostanie się patogenów i drobnoustrojów chorobotwórczych przez naczynia włosowate do krwiobiegu (wówczas zakażeniu mogą ulec oddalone od palców narządy i struktury).

W celu uniknięcia onycholizy (dotyczącej zarówno paznokci stóp, jak i paznokci u dłoni) warto zadbać o noszenie komfortowego, szerokiego obuwia (by noski nie ściskały nadmiernie palców), a także o wybór odpowiedniego salonu manicure (w którym paznokcie i okolice wokół nich będą opracowywane delikatnie i bez podrażnień). Oczywiście unikanie urazów mechanicznych czy kontaktu z silnymi detergentami także pozwoli zapobiegać onycholizie.

Źródła:

1. Dr med. J. Maciejewska, Częściowe oddzielanie się płytki paznokciowej (onycholiza) [w:] Medycyna Praktyczna, 05.03.2013
2. Dr n. med. A. Jaworek, lek. B. Grześkowiak, prof. dr hab. med. A. Wojas-Pelc, Onycholiza oraz częściowa utrata płytek paznokciowych paluchów związana z pracą zawodową [w:] Dermatologia po Dyplomie 02/2019
3. A. Lubecka-Detka, Terapia onycholizy w gabinecie pedologicznym [w:] Kosmetologia Estetyczna 5/2017 vol. 6
4. D. Abratkiewicz, Onycholiza - odstający problem [w:] Kosmetologia Estetyczna 4/2022
5. S. Gregoriou, G. Argyriou, G. Larios, D. Rigopoluos, Schorzenia paznokci a choroby układowe - o czym mówi nam wygląd paznokci? [w:] Forum Medycyny Rodzinnej 2009, tom 3, nr 2