Odciski, modzele i nagniotki – czym są, jak je leczyć i domowe sposoby na odciski  

Odciski, nagniotki oraz modzele to zmiany skórne, najczęściej występujące na powierzchni stóp. Ich najczęstszą przyczyną jest noszenie nieodpowiedniego obuwia oraz wady anatomiczne stopy, np. płaskostopie. Jak sprawdzić rodzaj zmiany? Jakie preparaty na odciski są dostępne w aptekach?

Odciski - przyczyny powstawania odcisków

Odcisk (łac. clavus) jest wyraźnie odgraniczoną strukturą hiperkeratotyczną tworzącą twardy rdzeń, wnikający w żywą warstwę naskórka i głębiej, w skórę właściwą. Przyczyną powstawania odcisków jest mechaniczny, długotrwały, systematyczny ucisk i tarcie w określonym miejscu na stopie. Ich tworzeniu sprzyjają:

• deformacje kostne
• niewygodne obuwie
• uszkodzenia skóry
• blizny
• obecność ciał obcych lub wystających elementów wnętrza butów.

Odciski najczęściej tworzą się pomiędzy palcami, na grzbietach palców stóp, w wałach paznokciowych oraz pod płytką paznokciową. W podologii wyróżnia się odciski twarde, miękkie, zawierające kapilary, nerwowo-naczyniowe, nerwowo-włókniste, brodawkowe oraz mnogie.

Leczenie odcisków

W zależności od rodzaju zmiany, aby usunąć odcisk zazwyczaj wystarczy jedna lub dwie wizyty w gabinecie podologicznym. Procedura polega na stopniowym wydłubywaniu masy rogowej, stanowiącej rdzeń odcisku, za pomocą dłutka chirurgicznego, na następnie oszlifowaniu oczyszczonej powierzchni za pomocą frezu. Po zabiegu, skórę należy opatrzyć oraz odciążyć. W aptekach dostępne są również preparaty na odciski do samodzielnego stosowania.

Odciski na stopach - domowe sposoby

Domowym sposobem na odciski jest regularne moczenie stóp w ciepłej wodzie z mydłem. Skóra zmięknie i odcisk będzie łatwiejszy do usunięcia np. pumeksem lub delikatną tarką. Nie należy jednak używać ich zbyt często, by nie doprowadzić do rozwoju stanu zapalnego. Jeśli to nie wystarczy, można wybrać preparat z apteki. Dostępne są m.in.:

• plastry na odciski z kwasem salicylowym o właściwościach złuszczających
• płyny z kwasem mlekowym i/lub salicylowym
• aplikatory na odciski (zazwyczaj zawierają złuszczający skrobak oraz płyn zmiękczający odcisk)
• maści ze składnikami keratolitycznymi (złuszczającymi)

Modzele - objawy i przyczyny powstawania

Modzel (łac. callus) jest to ognisko nadmiernego rogowacenia naskórka, które jest wyraźnie odgraniczone od zdrowej skóry. Jest to zmiana o charakterze lokalnym. Ich zabarwienie jest kremowożółte, a kształt owalny, podłużny lub kolisty. W przeciwieństwie do odcisków, nie mają rdzenia. Są od nich bardziej powierzchowne oraz płaskie. Najczęściej zlokalizowane są okolicy stawów śródstopno-paliczkowych na podeszwie stopy, co jest związane z powszechnie występującym płaskostopiem poprzecznym. Mogą być również umiejscowione w obszarze stawów proksymalnych palców oraz na krawędziach pięt. Mogą obejmować kilka obszarów jednocześnie.

Powstają one w wyniku przeciążeń takich jak:

• noszenie nieodpowiedniego obuwia
• zakłócona motoryka chodu
• zmiany w konstrukcji stopy

W niektórych przypadkach, zmiany te mogą być przyczyną dolegliwości bólowych. Szczególnie, jeśli umiejscowione są na spodzie stopy, gdy ucisk kości śródstopia na zakończenie nerwowe wywołuje charakterystyczny piekący ból, odczuwany głównie podczas chodzenia. Zmiany te częściej występują u kobiet, co wynika z rodzaju noszonego obuwia, trybu życia oraz predyspozycji anatomiczno-fizjologicznych.

Systematyczne usuwanie modzeli jest konieczne, by uniknąć stanu zapalnego torebki stawowej. U osób dotkniętych neuropatią lub angiopatią, pod modzelami często tworzą się owrzodzenia.

Profilaktyka obejmuje noszenie wygodnego obuwia, używanie wkładek ortopedycznych w przypadku wad ułożenia stóp, utrzymywanie prawidłowej postawy.

Modzele - jak usuwać?

W celu usuwania modzeli należy udać się do podologa. Zrogowacenia usuwa się poprzez ścianie ich skalpelem, a następnie oszlifowanie skóry frezem w celu wyrównania i wygładzenia powierzchni. Niektórzy specjaliści używają jedynie skalpela, ponieważ uważają, że szlifowanie stymuluje naskórek, a tym samym przyspiesza odbudowywanie się zrogowaceń. Prawidłowo wykonany zabieg nie powinien być przeprowadzony zbyt głęboko, tak by pozostawić odpowiednią warstwę rogową naskórka. Po zabiegu, skórę powinno się zaopatrzyć i odciążyć. W celu profilaktyki nawrotów, zaleca się dobór odpowiedniego obuwia oraz wkładek ortopedycznych.

Nagniotki - co to jest?

Nagniotki to zmiany na stopach powstające w wyniku nadmiernego tarcia i nacisku. Mają kształt stożka z ostrym, skierowanym do góry zakończeniem. Są bezbarwne i mają niewielkie rozmiary. Powodują ból przy chodzeniu. Posiadają rdzeń. Jest to odmiana odcisków, które najczęściej pojawiają się między palcami oraz na małych palcach u nóg. Ich leczenie wygląda podobnie jak klasycznych odcisków. Warto działać już we wczesnym stadium rozwoju. Duże nagniotki powodują silne dolegliwości bólowe i może być konieczne leczenie chirurgiczne.

Przypisy:

1. Klamczyńska M. Atlas podologiczny. Wydawnictwo PZWL, 2018.