Kosmetyki naturalne – fakty i mity. Obalamy najpopularniejsze mity o kosmetykach pochodzenia naturalnego!

Kosmetyki naturalne – fakty i mity o kosmetykach naturalnych

Kosmetyki naturalne, które nie zawierają sztucznych barwników, zapachów, surowców czy konserwantów, są używane i polecane przez coraz większą liczbę osób. I nic w tym dziwnego - ich roślinne składniki, szeroka już obecnie dostępność oraz skuteczne działanie sprawiło, że znalazły one swoje miejsce na półkach drogerii obok kosmetyków konwencjonalnych. Mogłoby się wydawać, że z uwagi na swoje proste i naturalne składy, produkty te nie będą wzbudzać kontrowersji. Okazuje się jednak, że na ich temat - zarówno w przestrzeni internetowej, jak i wśród osób przekazujących sobie porady czy informacje o pielęgnacji - wciąż krąży wiele mitów. Skąd się biorą? Jakie tezy w przypadku kosmetyków naturalnych są faktem, a jakie można włożyć między mity kosmetyczne? Poznaj najważniejsze i przede wszystkim sprawdzone informacje o roślinnych produktach do dbania o skórę i włosy, by samodzielnie ocenić, czy takie propozycje pielęgnacyjne są warte przetestowania!

Kosmetyki naturalne – fakty i mity, które warto obalać. Czym tak naprawdę jest naturalny kosmetyk?

Niestety, tak, jak pisaliśmy już w jednym z naszych poprzednich artykułów (Uczulenie na kosmetyki naturalne - czy kosmetyki naturalne mogą uczulać, wywoływać podrażnienie lub odczyn alergiczny?), kosmetyki naturalne nie mają swojej definicji czy klasyfikacji prawnej. Nie istnieje instytucja, która weryfikowałaby deklaracje producentów o „naturalności” ich formuł lub przyznawała certyfikaty - skład warto więc każdorazowo przeczytać i ocenić samodzielnie.

Co do zasady przyjęło się, że kosmetyki naturalne powinny być pozbawione sztucznych barwników, zapachów i konserwantów, a także takich substancji, jak: parabeny, silikony, oleje mineralne (w tym parafina), substancje pianotwórcze pomagające oczyszczać skórę (SLS i SLES), sztuczne alkohole tłuszczowe, czy syntetyczne substancje konsystencjotwórcze. Z kolei naturalne składniki to oczywiście substancje roślinne (wyciągi, hydrolaty, ekstrakty, oleje), a także substancje mineralne (cynk, mika i inne) oraz niektóre substancje odzwierzęce (jedwab, miód, propolis, lanolina i inne).

To, że definicja i systematyka kosmetyków naturalnych nie jest ani uregulowana prawnie, ani sprawdzana względem deklaracji producentów, może być jednym ze źródeł mitów na temat kosmetyków naturalnych. Poniżej przedstawiamy kilka z nich - wraz z wyjaśnieniem i opisem, który powinien pomóc rozwiać wszelkie wątpliwości.

Mit 1: Skład kosmetyków naturalnych nie może uczulać (w przeciwieństwie do kosmetyków drogeryjnych)

Niestety, teza postawiona powyżej jest nieprawdą. Kosmetyki naturalne jak najbardziej mogą uczulać, ponieważ tak, jak każde produkty do pielęgnacji zawierają w swoich składach potencjalne alergeny. Wśród nich wyróżnić można między innymi olejki eteryczne, ale także substancje pozyskiwane z niektórych roślin. Największy potencjał uczulający wykazują takie rośliny, jak aloes (w kosmetykach naturalnych często używa się jego soku lub żelu), rumianek, nagietek i arnika (przeciwdziałają obrzękom) czy dziurawiec lub krwawnik (wykorzystuje się je do uzupełnienia składów formuł przeznaczonych do pielęgnacji cery naczynkowej).

Oprócz wymienionych powyżej substancji, potencjał alergizujący wykazują także substancje odzwierzęce, takie jak piżmo, produkty pszczele (wosk, kit pszczeli - propolis, miód, mleczko pszczele) oraz lanolina. Więcej informacji o tym zagadnieniu zawarliśmy we wspomnianym już wcześniej tekście: Uczulenie na kosmetyki naturalne - czy kosmetyki naturalne mogą uczulać, wywoływać podrażnienie lub odczyn alergiczny?.

Mit 2: Kosmetyki naturalne szybko się psują, są mniej bezpieczne i mają krótką przydatność, bo nie zawierają konserwantów

Powyższy mit wynika prawdopodobnie z tego, że do konserwowania formuł kosmetyków naturalnych faktycznie nie stosuje się standardowych, syntetycznych konserwantów. Nie oznacza to jednak, że produkty te w ogóle nie podlegają procesom konserwacji! Oczywiście - będą nieco mniej trwałe, niż preparaty utrwalone w sposób konwencjonalny, jednak są to różnice rzędu kilku miesięcy. Przykładowo - naturalny tusz do rzęs będzie zdatny do użytkowania przez 3 miesiące, a konwencjonalny - 6 miesięcy. Naturalne serum można stosować przez 9 do 12 miesięcy od otwarcia, a serum konwencjonalne - do 18 miesięcy. Zużywając kosmetyki na bieżąco można się przekonać, że terminy przydatności do użytku produktów naturalnych są co prawda krótsze, ale całkowicie wystarczające!

Warto dodać również, że konserwacja kosmetyków naturalnych często wynika ze starannego doboru formuły. Okazuje się bowiem, że niektóre substancje wodne w połączeniu z substancjami tłuszczowymi (olejami, masłami i naturalnymi woskami) same w sobie stanowią konserwującą kosmetyk mieszankę, która nie potrzebuje dodatku syntetyku.

Mit 3: Kosmetyki organiczne, eko lub kosmetyki hipoalergiczne są zawsze naturalne

Mit ten znów opiera się o niemożliwym do zweryfikowania nazewnictwie. Okazuje się bowiem, że zarówno określenia „eko”, „bio”, jak i „hipoalergiczny”, podobnie jak określenie „naturalny” nie są stanowione prawem lub przepisami. Nikt nie kontroluje producentów, którzy w ten sposób nazywają swoje formuły, więc nie sposób również ustosunkować się do przedstawionego powyżej mitu.

Do stwierdzenia, czy kosmetyk z etykietą „hipoalergiczny”, „bio” lub „eko” jest jednocześnie naturalny, konieczne jest więc dokładne przestudiowanie jego składu.

Mit 4: Kosmetyki naturalne nie mają skutecznych substancji aktywnych

To kolejny mit, który bywa przedstawiany w różnych konfiguracjach. Niektóre osoby twierdzą, że kosmetyki naturalne są „za słabe” i nie rozwiązują konkretnych problemów skórnych. Proste, nieskomplikowane składy faktycznie mogą początkowo wzbudzać takie skojarzenia, natomiast to właśnie w prostocie i naturalności składów tkwi siła omawianych produktów.

Obalanie tego mitu warto rozpocząć od zdefiniowania, czym jest „substancja aktywna”. Jest tym, co sama nazwa wskazuje - substancją wywierającą konkretny wpływ na skórę. W praktyce oznacza to, że substancją aktywną będzie zarówno naturalny olej kokosowy, tworzący okluzję na skórze i zapobiegający odparowywaniu wody, jak i parafina - spełniająca podobne zadanie, ale będąca jednocześnie pochodną ropy naftowej.

Dodatkowo składniki aktywne, które są obecnie najbardziej popularne, są po prostu pochodnymi substancji naturalnych. Retinol to pochodna witaminy A. Bakuchiol, określany „roślinnym” odpowiednikiem retinolu, został wyizolowany z rośliny o nazwie Psoralea corylifolia, a natłuszczający skwalan można pozyskiwać z trzciny cukrowej. Jak więc widać - jedne z najsłynniejszych i najbardziej skutecznych składników aktywnych wykorzystywanych w kosmetyce pochodzą wprost z… natury!

Mit 5: Kosmetyki naturalne brzydko pachną, a pielęgnacja formułami bez silikonów i aromatów jest nieprzyjemna

W kosmetykach konwencjonalnych znajdziemy dwa rodzaje dodatków, które bezsprzecznie wpływają na przyjemność stosowania produktu. Jednym z nich są oczywiście sztuczne zapachy. Obecnie, dzięki szerokim możliwościom chemicznym i zapleczu laboratoryjnemu, producent może nadać swojemu preparatowi dowolny, nawet najbardziej wysublimowany, perfumeryjny aromat. Drugi składnik ułatwiający aplikację i dający poczucie maksymalnego wygładzenia i wypielęgnowania skóry, to silikony i inne substancje powlekające. Tworzą one na powierzchni cery delikatną powłoczkę, sprawiając, że skóra pod palcami nie ma niemalże ani jednej nierówności. Oczywiście w obu tych efektach nie ma nic złego, jednak wielbiciele i wielbicielki kosmetyków naturalnych doceniają nieco inne aspekty.

Przede wszystkim - kosmetyki naturalne pachną… naturalnie. Za ich aromaty odpowiadają użyte w nich składniki oraz mieszanki olejków eterycznych. Na ich konsystencje wpływają z kolei czyste składy - i nic poza tym. Wybór zależy więc nie tylko od chęci przetestowania produktów roślinnych, ale tak naprawdę przede wszystkim od preferencji zapachowych i tych dotyczących konsystencji i aplikacji produktów.

Mit 6: Wybór kosmetyków naturalnych jest mały, a dostępność - słaba

Powyższy mit dotyczący kosmetyków naturalnych przez długi czas był faktem. Jeszcze kilka lat temu naturalne podkłady i inne produkty do makijażu trzeba było zamawiać na zagranicznych stronach internetowych, w roli toniku występowała destylowana woda różana, a olej kokosowy nakładano na włosy, skórę twarzy i całego ciała. Obecnie jednak wybór kosmetyków naturalnych jest tak szeroki, a ich popularność tak duża, że w drogeriach internetowych otrzymują swoje własne zakładki i sekcje, a w drogeriach stacjonarnych - własne półki i regały. Co więcej, wiele polskich i zagranicznych firm produkujących do tej pory kosmetyki konwencjonalne, wypuszcza obecnie własne linie i serie z tak zwanymi „czystymi” - czyli naturalnymi - składami.

Mit 7: Naturalne filtry przeciwsłoneczne są ciężkie i bielą skórę

Ostatni mit można wyjaśnić w podobny sposób do mitu poprzedniego. Jeszcze do niedawna produkty z filtrami przeciwsłonecznymi o naturalnym rodowodzie faktycznie słynęły z tego, że bieliły skórę, a dodatkowo ich formuły były dość ciężkie i trudno zmywalne. Takie rozwiązania świetnie sprawdzają się na skórze dzieci - nie dość, że rodzic może dokładnie obserwować, w jakich obszarach ciała pociecha ma zaaplikowany krem, to jeszcze nie spływa on tak łatwo pod wpływem wody czy potu.

Obecnie filtry naturalne (inaczej określane jako filtry mineralne) stają się coraz lżejsze. Wynika to z jednej strony z popytu konsumenckiego (wzrasta liczba osób szukających naturalnych odpowiedników klasycznych filtrów), jak i z innowacji w zakresie formuł wdrażanych przez producentów. W ofercie marek proponujących naturalne kremy z filtrem jak najbardziej warto poszukiwać swojego „ulubieńca”, który nada się na plażę, ale również pod letni i lekki makijaż!

Źródła:

1. A. Pawlik, M. Niewęgłowska-Wilk, J. Kalicińska, R. Śpiewak, Kosmetyki „naturalne”, „biologiczne”i „ekologiczne”. Gwarancja bezpieczeństwa czy marketing? [w:] Kosmetologia Estetyczna 2/2017 vol. 6
2. E. Stanek-Misiąg, Czego potrzebuje nasza skóra [w:] Medycyna Praktyczna, 17.07.2019